Kas kitlesinin korunması protein sentezi ve indirgenmesi arasında dinamik bir dengeye bağlıdır. egzersiz eğitimi, besin takviyeleri ve hormon replasmanı kas kaybını azaltmak için etkilidir. Bunlar arasında, beslenme takviyesi etkili ve güvenli bir yöntem olarak kabul edilir. Ergojenik yardımcılar eğitim yoluyla kullanılabilen performansı artırmak için sporculara sunulan maddelerdir.Performans arttırıcı ilaçlar, ergojenik yardımlar ve takviyeleri çeşitli formlarda bulunmaktadır. Bu maddelerin ağırlık kaldırma, hızlı koşu, kas iyileştirmeleri ve adaptasyona yardımcı olduğuna dair görüşler hakimdir. Gıdalardan bağımsız olarak diyet takviyesi olması için bazı bileşenler açığa çıkmıştır.
ERGOJENİK ÜRÜN MEKANIZMALARI 5 BAŞLIK ALTINDA TOPLANABİLİR;
• Merkezi veya periferal sinir sistemini uyaranlar
• Sınırlayıcı bir substratın depolamasını veya uygunluğunu arttıranlar
• Ek bir yakıt kaynağı olarak davrananlar
• Performans inhibe edici metabolik yan ürünleri azaltan veya nötralize edenler
• Ağır egzersiz sonrası toparlanmayı sağlayanlar
Kreatin
Et ve balıkta bulunan organik azotlu bileşiktir. Karaciğer, böbrek ve pankreasta 2 gr kadar üretilir. Kreatinin %95’i kaslarda bulunur ve bunun %60-70’i kreatin fosfata dönüşür. Kreati fosfat aktivite sırasında ATP oluşturur. Yüksek kreatin fosfat, maksimum çaba esnasında laktik asit ihtiyacını azaltacaktır. Bu da yüksek yoğunluklu spor performansının gücünü arttırmaktadır. Antrenman esnasında alınan kreatin desteğinin, özellikle yoğun çalışmalarda gücü, yağsız vücut kitlesini ve egzersiz performansını belirgin şekilde artırdığı belirtilmiştir . Bununla birlikte, kreatinin uzun mesafe koşusu ve yüzme performansı üzerinde olumlu etkisi gösterilememiştir. Kısa süreli kreatin desteğinin maksimal gücü/kuvveti,tekrarlı maksimal kas kontraksiyonları sırasında gösterilen performansı, tek efor sprint performansını ve tekrarlanan sprint performanslarını iyileştirdiği belirtilmiştir Yükleme dozu günde 4 kez olmak üzere 5gr’dır. Koruma evresinde günlük 2gr’a düşürülür. Bileşiğin kas hücresindeki su tutulumuna neden oluşu ve kilo riski olduğu göz önüne alındığında bu ürünün ayda sadece 5 gün tatbik edilmesi tavsiye edilir.
Karnitin
Kardiyovasküler araştırmalarda elde edilen bulgulara dayanarak L-karnitinin vasküler endotelyal fonksiyonu artırdığı alternatif bir hipotez olarak geliştirilmiştir. Kas dokularında kan akışını geliştirerek ve hipoksi stresi azaltarak etkili olduğu düşünülmüştür. Çalışmalarda L-karnitin takviyesi sonucunda pürin katabolizması ve serbest radikal oluşumu ve kas ağrıları belirteçlerinde bir düşüş göstermiştir. Egzersiz sonu toparlanma için kullanımı yaygın bulunmuştur.
Sodyum Bikarbonat
Glikolitik enerji üretimi sırasında kanda ve kasta laktik asit miktarı artmaktadır.Laktik asit pH’ı düşürür ve bu düşük pH sebebi ile kas kalsiyum kaybına uğrar. Hızlı antremanlar öncesinde (son 60 dakika içinde) 300 mg sodyum bikarbonat / kg verilmesi anaerobik kapasitede iyileşme göstermektedir. Yüksek yoğunluktaki egzersizin performansını arttırır. Bileşikteki sodyum varlığı, laktik asit etkisini azaltmaya yardımcı olurken kasların sıvı tutumunu arttırır ve sporcularda bu sebepten gastointestinal sorunlar veya bulantı gözlenebilir. Önerilen doz, 0,3gr/kg.
Anabolik Androjenik Steroidler (AAS)
Testosteronun sentetik türevleridir. 1935 yılında testosteron molekülün keşfinden beri. ergojenik yardımcıları olarak androjenik bileşiklerin kullanımı profesyonel sporcuların değil, aynı zamanda büyük kitlelerin dikkatini çekti. Bu geniş AAS tüketimi organizma üzerindeki etkileri konusunda çok ilgi çekti. Tendonların üzerinde AAS etkisi söz konusu bulunmuştur . AAS ve tendon yaralanmaları arasındaki ilişki gösterilir. Yan etkileri bulunmaktadır. Artmış cinsel tahrik, akne oluşumu, artan vücut kıllanması, saldırgan davranış, sıvı tutulması, yüksek kan basıncı (KB), uykusuzluk, artan sinirlilik, düşük libido duyguları, iştah artışı, gelişmiş terleme, depresif duygu durumu, jinekomasti kaybı rapor edilmiştir
Kafein
Yaygın olarak kullanılan kafeinin sağlık avantajları ve dezavantajları üzerinde çalışılmaya başlanmıştır. Spriet tarafından belirtildiği gibi düşük ile orta düzeyde kafein tüm vücut egzersizleri için ergojenik etki gösterir. Kahve, çay ya da çikolata pürin grubundan alkaloid içerdiğinden merkezi sinir sistemini uyarır ve iskelet kaslarını rahatlatır. Kafein alımı önemli ölçüde serbest yağ asitlerinin plazma konsantrasyonlarını arttırmıştır(bu da lipid katabolizmasını teşvik eder ve glikojen depolarını korur). 3-9mg/kg kafein alımı aerobik çabayı %35 arttırır.Buna ek olarak egzersiz sonrası kas ağrısını %48 azaltır. Yan etkileri: uykusuzluk, titreme, düzensiz kalp atımları, solunumun artması, aksiyete.
DİKKAT
Yapılan birçok çalışma hala etki mekanızması ve avantajı hakkında soru işaretlerini araştırmaktadır. Besin takviyleri verimi kanıtlanmış olsa dahi güvenli ve yasal yollardan tedarik edilmelidir. Geniş bir dizi kaynaktan elde edilen verilen profesyonel sporcular dışında spor salonunda eğersiz yapan insanların bu ürünleri kullanmasının etkisi olmayacağını limit bir spor ve harcanan enerji ile etkiye geçebildiklerini ve spor salonuna giden insanların günlük bir aktivite sırasında bu limit enerjiyi geçemedikleri için bu maddeleri kullanmalarının etik ve sağlıklı olmadığını saptamışlardır.
Lütfen kullanmadan önce doz ve etkisi için diyetisyeninize danışınız.
