Son zamanlarda sıkça gündeme gelen mobbingin kişide değersizlik hissi oluşturduğunu belirten uzmanlar, bu duyguyla birlikte uyku düzeninde bozulma, karamsarlık, çökkünlük, depresif ve anksiyete belirtileri ortaya çıktığını söyledi. Dünya genelinde en fazla mobbingin yaşandığı iş grubunun sağlık çalışanları olduğunu belirten uzmanlar, mobbingden korunmada kişinin kendi yeteneklerinin farkında olmasını, derin ve doyurucu ilişkiler kurulmasını tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Serkan Elçi, son günlerde gündeme gelen mobbingle mücadelede yapılması gerekenlere ilişkin önerilerini paylaştı.
Mobbing sistematik yapılıyor
Uzman Klinik Psikolog Serkan Elçi, mobbingin “Çalışanın işyerinde bir veya birden fazla kişi tarafından sistematik ve uzun süreli şekilde küçük düşürülmesi, aşağılanması, dedikodusunun çıkarılması, işi için gerekli bilgilere ulaşmasının engellenmesi ve bunlardan kaynaklı çalışan kişinin ruhsal ve sosyal açıdan rahatsız edilerek işi bırakmasına vardıracak noktaya ulaştırılması” olarak tanımlandığını söyledi.
Mobbing depresif belirtilere yol açıyor
İşveren ve çalışan diğer kişiler tarafından mobbinge uğramanın farklı şekillerde etkilediğini kaydeden Serkan Elçi, işveren tarafından maruz kalınan bu tür davranışların çalışan üzerinde değersizlik hissine neden olduğunu vurgulayarak “Bu değersizlik beraberinde uyku düzeninin bozulmasına, sonrasında da depresif ve anksiyöz belirtileri doğurmaktadır. Karamsarlık, çökkünlük, önceden keyif alınan uğraşlardan keyif alamama, öfke, kaygı gibi belirtiler en sık görülenleridir” diye konuştu.
Çalışanlar da mobbing uygulayabiliyor
Diğer çalışan grup tarafından mobbinge maruz kalmanın da yine benzer belirtiler gösterebildiğini kaydeden Uzman Klinik Psikolog Psikolog Serkan Elçi, şunları söyledi:
“Yalnızlık, sosyal içe çekilme, umutsuzluk, beğenilmeme ve sonucunda da düşük özgüveni getirmektedir. Ne yaparsa yapsın başarısız olacağına dair inançlar derinleşip kendine dair çekirdek inanç haline gelmesine neden olmaktadır. Bu da kişinin sadece o iş yeri içerisindeki ruh halini değil, bir sonraki iş yaşantısını hatta sosyal ve aile yaşantısı içerisine de aksedebilecek nitelik taşımaktadır.”
Narsistik kişiler mobbing uygulamaya yatkın
Mobbing uygulayan kişilerde kişilik bozukluğu ihtimalinin kuvvetli olduğunu ifade eden Serkan Elçi, narsistik denilen, kendini diğerlerinden üstün gören, kimsenin başarısının kendi başarısının üzerinde olmadığını düşünen kişilik özelliğinin özellikle mobbing uygulamaya müsait olduğunu kaydetti.
İş yerinde zihinsel tehdit algılayan kişiler de mobbing uyguluyor…
Uzman Klinik Psikolog Serkan Elçi, “Bunun yanı sıra aşırı denetleyici, sürekli güçlü olma arzusu taşıyan, göz önünde bulunmaya dair aşırı çaba sarf eden ve bunları kötü niyetli davranışlarla sergilemekten de kendini alıkoyamayan kişiler de mobbing uygulamaya yatkındır. Zaman zaman da ya terfi almasına ya da işten çıkarılmayla ilgili zihinsel bir tehdit algılayan kişiler, kendilerini tehdit altında hissederek baskı ve şiddet uygulayarak egemenlik kurmaya çalışmaktadırlar” diye konuştu.
En fazla sağlık çalışanları mobbinge uğruyor
Yapılan araştırmaların sıklıkla dürüst, iş etiğine sahip, çekingen ve politik davranmayan kişilerin mobbinge maruz kaldığını gösterdiğini aktran Serkan Elçi, bu durumun diğer kişilerin kötü niyetli hırslarıyla, diğerlerinin hakkını savunamayacağını düşünmeleriyle de ilintili olduğunu söyledi.
Serkan Elçi, ayrıca şunları söyledi: “Dünya genelinde en fazla mobbingin yaşandığı iş grubunun sağlık çalışanları olduğunu araştırmalar göstermektedir. Hem meslek gereği yoğun efor sarf etmeleri gereken hem de diğer yandan amirleri veya diğer mesai arkadaşlarının bu uygulamalarıyla iş yükleri daha da artmaktadır. Bu da hata yapmalarına veya işlerinin yarım kalıp yetişmemesine de neden olmaktadır. Kendilerine dair başarısızlık hisleri daha da artacağı için ruhsal çökkünlük de beraberinde gelecektir.”
Olumlu ilişkilere odaklanılmalı
Uzman Klinik Psikolog Serkan Elçi, mobbingle mücadele için önerilerini şöyle sıraladı:
“Psikolojik iyi oluş kavramında belirtildiği gibi; kişinin yeteneklerinin farkında olması, yetenekleri doğrultusunda katkı sağlaması, iş dışı sosyal yaşantısının güçlü ve sosyal desteğin yeterli düzeyde olması, derin ve doyurucu ilişkiler kurulması, anlamlı bir yaşam sürdüğüne inanması, iş dışında yaparken keyif aldığı ve zamanın nasıl geçtiğini unutabildiği meşguliyetlerinin olması mobbingten kurtulmaya yardımcı olacaktır. Nietzsche’nin dediği ‘yaşamak için bir nedeni olan kişi, hemen her nasıla katlanabilir’ sözü mobbingle mücadele için gerekli ruhsal donanıma sahip kişiler için söylenebilir. Aile ve arkadaş ilişkilerine odaklanmak, bize iyi gelen olumlu ilişkilerin de farkında olmak bu hususta oldukça önemlidir.”
