Doğumdan hemen sonra başlayan emzirme hem bebeğin besin ihtiyacını karşılayacak, hem de anne ile bebeğin bedensel temasını sağlayarak ilk duygusal iletişimin kurulmasını temin edecektir.
1- Sütün yetersiz olmasının nedenleri nelerdir?
Memede süt oluşumu, bebeğin emmesi sonucu annede salgılanan bazı hormonlar aracılığıyla başlar. Yetersiz süt gelmesinin en önemli nedenlerinden birisi, yetersiz meme uyarısı yani bebeğin yetersiz emmesidir. Bu ya yanlış bir teknikle emzirmeye ya da yeterince sık emzirmemeye bağlı olabilir. Yenidoğan bir bebek bir günde 8-10 kez emmelidir. Süt azlığı ayrıca memedeki yapısal veya hormonal bozukluklara (prolaktin eksikliğine) bağlı olarak da gelişebilir. Ayrıca gebelik öncesi kadının şişman olması süt miktarı ve emzirme süresine olumsuz etki yapmaktadır.
2- Annenin emzirmesini engelleyen en önemli hastalıklar hangileridir?
Annedeki tüberküloz (verem) ve HIV (AİDS) emzirme önermediğimiz en önemli anne hastalıklarıdır.
3- Emzirirken kullanılabilecek doğum kontrol yöntemleri nelerdir?
Emziren kadına rahim içi araç (spiral) uygulanabilir. Ayrıca sadece progesteron hormonu içeren hap (femulen) ve 3 aylık iğne (depo-provera) de kullanılabilir. Bu yöntemlerin kullanımına doğumdan 3-4 hafta sonra başlanırsa, süt oluşumuna olumsuz etkileri görülmez.
4- Emzirirken hamile kalınır mı?
Emzirme kadında yumurtalıkların çalışmasını baskıladığı için doğum kontroluna katkı sağlar. Emzirmenin ilk altı ayında, kadın hiç adet görmemiş ve bebek sadece anne sütüyle besleniyorsa koruyuculuk oranı % 90-95’e kadar çıkabilir. Fakat 6. ayda koruyuculuk % 60 lara kadar düşer. Yani emziren kadınlar da hamile kalabilir. Bu dönemdeki hamilelikler (kadın adet görmediği için ) geç fark edilebilir.
5- Sağılarak elde edilen anne sütü ne kadar saklanabilir?
Anne sütü buzdolabında 48 saat saklanabilir. Günlük kullanılan dondurucularda 3 ay, derin dondurucularda ise 6 ay kadar saklanabilir. Dondurulma sütün bağışıklık sistemine yaptığı katkıları azaltır, fakat besin değerini azaltmaz. Dondurulmuş süt mikrodalga fırında ısıtılmaz.
6- Emzirmenin bebek için en önemli faydaları nelerdir?
Anne sütü bebek için en değerli besindir. İçerisinde bebeğin ihtiyacı olan protein, karbonhidrat, yağ, mineral ve vitaminler dengeli bir oranda bulunur. Ayrıca anne sütünün sindirimi çok kolaydır.
Bebeği enfeksiyonlardan koruyucu etkisi vardır. Sütün içerisindeki antikorlar sayesinde bebek birçok hastalıktan korunur.
7- Emzirmenin anne açısından faydaları nelerdir?
-Anneye faydalarına bakacak olursak; rahim kasılmalarını arttırarak, doğum sonrası kanamaları azaltır. Büyümüş olan rahmin normal boyutlara inmesini kolaylaştırır.
– Annede menopoz öncesi gelişebilecek meme kanseri oranını azaltır.
-Yumurtalıkların çalışmasını baskılayarak adet görülmesini engeller ve doğum kontroluna katkı sağlar.
-Ayrıca rahim ve yumurtalık kanser riskini azaltıcı etkisi vardır.
-Emziren kadınlarda kalp-damar hastalığı riski azalır.
-Toplam 1 yıldan fazla emziren kadınlarda şeker hastalığı (diyabet), tansiyon yüksekliği ve kan yağlarının yüksekliği (hiperlipidemi) daha az görülür.
8- Uzun süre emzirme sonucu adet görmeme kadınlarda ne gibi değişikliklere neden olur? Kemiklerde problem olur mu?
Uzun süre adet görmeme yumurtalıkların çalışmasının baskılandığı anlamına gelmektedir. Bunun en önemli sonucu vaginadaki atrofik değişikliklerdir. Östrojen hormonu eksikliğine bağlı olarak kadın vaginasında kuruluk oluşur. Bu da cinsel ilişkide ağrı, acıma ve yanmaya neden olacaktır.
Yapılan çalışmalarda uzun emziren kadınlarda, menopoz sonrası kemik erimesi oranında artma olmadığı bulunmuştur.
9-Emzirme-menopoz ilişkisi?
Yapılan çalışmalarda emzirme süresi ile menopoz yaşı arasında ilişki bulunmuştur. Emzirme süresinin uzaması, kadında menopoz yaşının artmasına ve doğurganlık süresinin uzamasına olumlu katkı yapmaktadır.
10- Emzirme anne ile bebek arasında nasıl duygusal bir bağ yaratıyor?
Anne karnında besinlerini kan yoluyla alan ve korunaklı bir ortamda bulunan bebek, doğumla birlikte hayat mücadelesine başlar. Doğar doğmaz dış ortama uyum sağlamak ve karnını doyurmak zorundadır. İşte bebeğin kendisini aciz hissettiği bir anda (doğumdan hemen sonra) annesinin yanına verilmesi, onunla ten teması yapması ve emmesi, kendini güvende hissetmesini sağlar. Anne memesiyle karnını doyurması, bebekle anne arasında ilk duygusal bağın oluşumuna büyük katkı sağlayacaktır.
11- Kaç yaşına kadar emzirmeli?
En az 6 ay olmak üzere 1 yıl kadar emzirmek genellikle yeterli olacaktır. Zaten günümüzde kadınların çalışma hayatında daha fazla yer almaları nedeniyle uzun süre emzirmeleri mümkün olmamaktadır. Altı aydan itibaren ek gıdalar alan ve 1 yaşından itibaren birçok gıdayı tüketebilen bebeklerin anne sütüne ihtiyaçları oldukça azalmaktadır. Fakat ekonomik olarak çok düşük gelir seviyesine sahip toplumlarda, en temiz ve ucuz besin olan anne sütünün mümkün olabildiğince uzun süre verilmesi önerilmektedir.
12-Komposto, pekmez gibi şekerli gıdalar sütü arttırır mı? Lohusa kadınların bunları fazla tüketmesi önerilir mi?
Hayır. Anne sütünün % 90 dan fazlası sudur. Emziren kadınların şekerli gıdaları fazla tüketmesini önermeyiz. Şekerli gıdaları fazla tüketmek anne sütü miktarını arttırmaz. Fakat günde en az 2 litre kadar su içmelerini ve dengeli beslenmelerini öneririz. Yeterli süt gelmesi için en önemli faktörleri annenin bebeğini gerçekten emzirmek istemesi, doğru emzirme tekniği, sık emzirme, yeterli sıvı alma şeklinde sıralayabiliriz.
13- Büyük göğüslü kadınların sütü daha mı fazladır?
Meme büyüklüğü ile süt miktarının birebir direkt ilişkisi yoktur.
14- 3 hatta 5 yaşına kadar çocuğunu emziren anneler var. Bu kadın sağlığı açısından yararlı mı?
Günümüzde annelere en az 6 ay olmak üzere, 1 yıl kadar emzirmelerini öneriyoruz. Bazı kadınlar çocuklarını 3-5 yaşlarına kadar emziriyor. Bunun ne anneye ne de bebeğe önemli bir faydası yok. Zaten günümüzde kadının topumdaki statüsünün yükselmesi, sosyal ve ekonomik faaliyetlere katılması ile, uzun süre emzirme pratik olarak da mümkün olmamaktadır. Fakat kadının sosyoekonomik statüsünün düşük olduğu, az gelişmiş bölgelerdeki düşük gelir düzeyine sahip ailelere, temiz ve ucuz bir besin olduğu için anne sütünün ek gıdalarla birlikte uzun süre verilmesi önerilebilir.
