- Eklem aşınması nedir? Nedenleri nelerdir?
Eklemler, hareket etmemizi sağlayan, yükümüzü taşıyan en önemli yapılarımızdır. Bu işlevlerini kemik yüzlerindeki kıkırdak doku ile yaparlar. Kıkırdağın, yük dağılımını düzenleyen, sürtünmeyi azaltan, eklem yüzlerinin uyumunu sağlama özellikleri vardır. İşte bu fonksiyonları yapan kıkırdak dokusunun yapısının bozularak eklem hareketlerinde kısıtlılık oluşturmasına eklem aşınması denilir. Ağrı, hareket kısıtlılığı ile yüksek ekonomik kayıplara neden olan, ilk çağlardan günümüze kadar gelen, bilinen en eski hastalıktır.
Eklem aşınmasının nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Yaş, genetik, sistemik hastalıklar, eklem yaralanmaları gibi birçok nedene bağlıdır. Ayrıca şişmanlık, meslek, daha önce geçirilen eklem hastalıkları, eklemdeki yüklenmeyi etkileyen bacak ve omurga eğrilikleri, kas gücünün azalması da hastalığın oluşmasında etkilidir.
- Eklem aşınmasının belirtiler nelerdir?
Özellikle diz, kalça, ayak bileği, bel -omurga-başta olmak üzere hastalığın etkilediği eklem ve hastalığın şiddetine bağlı değişmekle birlikte, en önemli belirti harekette ve yüklenmede artan ağrıdır. Eklemde tutukluk hissi, eklem sertliği, şişlik, eklem hareketleri sırasında ses gelmesi, kas güçsüzlüğü, hareket kısıtlanması ve eklemlerde şekil bozukluğu görülebilir. İleri dönemlerde günlük aktivitede zorlanma sonucu sosyal ve psikolojik sıkıntılar gelişebilir.
- Eklem aşınmasının tedavisi?
Kıkırdak dokusunun yapısal ve kendini yenilememe özellikleri nedeni ile günümüzde eklem aşınmasını tümüyle iyileştiren, oluşumunu engelleyen ve ilerlemesini durduran tam bir tedavisi yoktur. Tedavide amaç; ağrının ortadan kaldırılması, eklem hareketlerinin düzeltilmesi, yaşam kalitesinin artırılması ve hastalığın ilerleme sürecinin yavaşlatılmasıdır. Bunun içinde cerrahi olmayan ve cerrahi yöntemler kullanılır.
Cerrahi dışı tedaviler; zayıflama, egzersiz -kas güçlendirme, eklem hareketleri-. Fizik tedavi, ortopedik – tabanlık, baston, brace, atel – malzemeler ile ilaç tedavisi şeklindedir. İlaç tedavisinde, ağrı kesici/antiromatizmal ilaçlar, destekleyici kıkırdak koruyucular (glukozamin, kondroitin sülfat, kollajen, bitkisel ajanlar) eklem içi enjeksiyonlar, kıkırdağı yenilemeye yönelik kullanılan PRP, kök hücre uygulamalarıdır.
Cerrahi tedavi ise, artroskopik girişimler, kıkırdak uyarıcı işlemler, kemik düzeltme operasyonları ile protez uygulamalarıdır.
Tedavide en önemli nokta hastaya ve hastalığa yönelik yöntemin kullanılmasıdır. Eklem aşınmasının nedeni, derecesi, olduğu yer, hatanın yaşı, mesleği, beklentisi, daha önceki tedaviler gibi birçok faktöre değişiklik gösterir.
Eklem aşınmasını önlemek için neler yapılmalıdır?
Nedeni tam olarak bilinemeyen eklem aşınmasını önlemek mümkün değildir. Ancak hastalığın oluşmasını geciktirmek veya ilerlemesini yavaşlatmak ile kaliteli bir yaşam sürmek sağlanabilir. Bunun da yolu sağlıklı bir hayattır. Uygun beslenme, kilo almamak, düzenli egzersiz yapmak, kasları güçlendirmek ve eklemleri zorlayıcı hareketlerden kaçınmaktır. Kıkırdaklarımızı koruyucu ya da güçlendirici ilaçlar yoktur. Ancak kıkırdak yapısında bulunan bazı maddeleri içeren ilaç benzeri maddeler gerektiğinde destekleyici olarak kullanılabilir.
