Diz kireçlenmesi, diz eklemindeki kıkırdak yapının zamanla yıpranması ve aşınması durumudur. Hem ilerleyen yaş hem de fazla kilonun etkisiyle vücudun ağırlığını taşıyan bu eklemler aşama aşama yıpranarak ağrıya ve yürüme güçlüğüne neden olur. Kıkırdaktan başlayan kireçlenme zamanla kıkırdağın altındaki kemiği, eklem kapsülünü ve eklem çevresindeki bağları da etkileyebilir. Ortopedi hekimlerinin ilk hedefidiz kireçlenmesihenüz başlangıç seviyelerindeyken sorunu tespit edip ilerlemesini durdurmak veya yavaşlatmaktır. Eğer ileri dereceye gelir ve kıkırdak yapı tamamen kaybolursa totaldiz proteziameliyatına başvurmak gerekebilir.
Diz kireçlenmesinin onarıcı bir tedavisi yoktur.Daha doğrusu kireçlenen bir eklemin geri dönüşünü sağlayacak, yıpranan kıkırdağı eski haline getirecek bir yöntem bulunmaz.Ancak ve ancak kireçlenmenin ilerlemesi engellenebilir veyadiz proteziameliyatıyla diz içine eklemi taklit eden materyaller yerleştirilebilir. Bu yüzden bizim önerimizkireçlenmebaşlamadan ya da henüz başlangıç aşamalarındayken önlemlerin alınmasıdır.
Diz Kireçlenmesi Kimlerde Görülür? Nedenleri Nelerdir?
Diz kireçlenmesinin en önemli iki nedeni ilerleyen yaş ve aşırı kilodur. Yaş ilerledikçe zamana bağlı olarak kıkırdaklar yıpranır. Diğer etmenler de buna eklenincekireçlenme kaçınılmaz bir hale gelebilir. Bir diğer önemli neden olan aşırı kilo ise dize binen yükün normalin üstündeki kiloyla daha da zorlamasına ve buna bağlı olarak eklem kıkırdaklarının daha hızlı yıpranmasına sebep olur.Normalin üzerindeki her kilo dize binen yükün 3 kat artmasına neden olur.Özellikle üzerinde durduğumuz bu iki faktör sizde olmasa da kireçlenme sorunuyla karşılaşabilirsiniz. “Aşırı kilo ve ilerleyen yaş kireçlenmenin en önemli risk faktörleridir” demek genç ve kilosuz
kişilerin bu hastalıkla karşı karşıya kalmayacağı anlamına gelmez. Genetik etmenler, zayıf kaslar ya da birtakım ek hastalıklar da kireçlenme açısından risk oluşturabilir.Dizkireçlenmesinin tüm nedenlerini maddeler halinde sıralayalım:
• Yaşlılık
• Aşırı kilo
• Ailesel etmenler
• Dize darbe almak
• Daha önce bağ, kıkırdak veya menisküs yaralanması oluşması
• Diz ekleminin enfeksiyon geçirmesi
• Romatizmal hastalıklar
Diz Kireçlenmesi Belirtileri
•Ağrı…Diz kireçlenmesinin en önemli belirtisi ağrıdır. Seviye ilerledikçe ağrılar artar, zamanla yürümek güçleşebilir, dinlenirken dahi ağrılardan durulamaz hale gelinebilir.
•Hareket kısıtlılığı…Normalde kolaylıkla yapılabilen hareketler artık zor hale gelebilir. Yürürken, merdiven inip çıkarken ya da çömelirken kişi zorlanır.
•Şişlik…Bazen dizin önünde şişlik oluşabilir. Nadir de olsa dizin arka tarafında da görülebilir.
• Diz kireçlenmesi genellikle yaş ile doğru orantılı ilerlediği için tüm bu belirtiler yavaş yavaş ortaya çıkabilir.
Diz Kireçlenmesi Tedavisi
Diz kireçlenmesinin hangi yöntemle tedavi edileceğine hastalığın seviyesine ve hastanın şikayetlerine göre karar verilir. Kireçlenmenin dereceleri 4’e ayrılır. (Grade 1, grade 2, grade 3 ve grade 4). Seviyesi ne kadar hafifse tedavisi de o kadar kolay olacaktır. Son aşamaya gelen kireçlenmeleridiz proteziameliyatıyla tedavi etmek gerekebilir. Burada seviyeyle birlikte hastanın şikayetleri de önemlidir. Eğer kıkırdak bozukluğu uykudan uyandıracak kadar ağrı yapıyorsa, diz hareketlerinizde azalma varsa ve bu günlük hayatınızı zorlaştırıyorsa, hayat konforunuz düşmüşse ve denenen ameliyatsız yöntemlerden fayda görmemişsenizdiz protezikaçınılmazdır.
Ameliyatsız Tedavi
Öncelikle bazı yaşam alışkanlıklarınızı değiştirmeniz gerekebilir. Fazla kilolarınız varsa mutlaka azaltmalısınız. Kilo vermeniz sadece kireçlenmeyi engellemek için değil birçok hastalıktan korunmanız için önemlidir. Hattadiz proteziameliyatı yapılsa dahi protez ömrünü uzatmak açısından yine kilo vermeniz fayda sağlayacaktır.
- Diz ve çevresindeki kasları güçlendirmek için egzersiz yapmalısınız. Zayıf kaslar kireçlenme riskini arttırır.
- Bazı destekleyicileri kullanabilirsiniz. Örneğin dizlik veya yumuşak tabanlı ayakkabı kullanabilirsiniz. Baston kullanarak baskıyı azaltabilirsiniz.
- Egzersiz kadar dinlenmek de fayda sağlayacaktır.
- Dizinize soğuk uygulama yapabilirsiniz.
- Ağrıyı gidermek için ilaçlar kullanılabilir.
- Dizi içi enjeksiyonlarla eklem içi kayganlaştırılabilir ve ağrı azaltılabilir.
- Eklemdeki sıvının eklem zarı tarafından emilmesini sağlamak amacıyla anti-enflamatuar ilaçlar kullanılabilir.
- PRP uygulaması ile başlangıç seviyesindeki kireçlenmelerin ilerlemesi engellenebilir.
- Proloterapi uygulanabilir.
- Fizik tedavi desteği de ileri derecede olmayan kireçlenmelerde oldukça faydalıdır.
Diz Kireçlenmesi Ameliyatı
Kireçlenme ileri seviyelerdeyse, kıkırdak yapılar tamamen bozulmuşsa ve şikayetlerden dolayı hastanın hayat kalitesi oldukça düşmüşsediz proteziameliyatı yapılır.Diz proteziameliyatında amaç, bozulan yüzeylerin yerine diz eklemini taklit eden malzemeleri koyarak aktiviteyi geri kazandırmaktır. Ameliyat ortalama 2 saat sürer. Diz önünden ortalama 10 cm’lik kesi açılarak ekleme ulaşılır. Bozulan eklem yüzeyleri çıkarılıp yerlerine protezler konulur. Ameliyat sonrasında ilk gün hasta dinlendirilir. Ertesi gün ayağa kaldırılır. Hastanede ortalama 3-5 gün misafir edilir.
