Çocuklarımızın fiziksel ve mental gelişimlerini etkileyen pek çok etken vardır. Bunlardan en önemlileri genetik, çevresel faktörler ve beslenme alışkanlıklarıdır. Genetik ve çevresel faktörleri değiştirme şansımız yok fakat çocuklarımıza doğru beslenme alışkanlıkları kazandırarak onların hem daha sağlıklı hem de daha başarılı olmasını sağlayabiliriz.
Mental gelişim sürecini üç kısımda inceleyebiliriz. Birinci dönem beyin gelişimin en hızlı olduğu anne karnındaki dönem, ikinci dönem bebeğin ilk 18 aylık süreci, üçüncü dönemi ise 5 yaşına kadar olan süreci kapsar. Yani çocuklarımızın zeka gelişimini hem annelerinin hem de sonrasında kendi tükettikleri besinler belirler.
BEYİN GELŞİMİ İÇİN OLMAZSA OLMAZ 6 BESİN ÖĞESİ
Omega-3: Uzun zincirli yağ asitleri beyin ve gözün retina gelişiminde çok önemlidir. Yapılan son araştırmalara göre düzenli olarak omega-3 içeriği zengin besinleri tüketenlerde beyin yaşlanmasının daha yavaş olduğu belirtilmiştir. Ayrıca hamileliğin son 3 ayında ve emzirme döneminde balık yağı tüketiminin IQ puanını arttırdığı bildirilmiştir. Bu nedenle hamilelerin ve emziren annelerin omega-3 tüketmesi ve ayrıca bebeğe 6 aylıktan itibaren kullanılması zeka gelişimi açısından çok önemlidir. Özellikle küçük balıklar DHA yağ asidi yönünden zengindir. Balık yağı dışında omega-3 yağ asidi öncülerini içeren besinler ceviz, keten tohumu, semizotudur.
Kolin: B vitamini çeşidi olan kolin beyin gelişimi için önemli diğer besin öğesidir. Beyin gelişimi yaşamın ilk yıllarında olduğu için hamile ve emzikli bayanlar kolin içeren besin tüketimine önem vermelidir. Ayrıca doğal olarak anne sütünde bulunduğu için bebeklere yeterli düzeyde anne sütü verilmelidir. Kolinden çok zengin olan yumurta sarısı bebeklere 6-7. aydan itibaren her gün bir adet verilmelidir. Çocukların düzenli yumurta tüketimi zeka ve okul başarısı için önemlidir.
Demir: Beyine yoğun oksijen taşıyan hemoglobinin temel öğesidir. İleri derece demir eksikliğinde zeka puanında azalma, davranış bozuklukları, büyüme geriliği, uyku bozuklukları, katılma nöbetleri gösterebilmektedirler. Hamilelik sırasında alınan demirin mutlaka emzirme süresince de alınması gerekir. Sadece anne sütü alan bebekte anne sütündeki demirin çok özellikli olması nedeniyle demir eksikliği anemisi ortaya çıkmaz. Çocukların beslenmesinde yer alması gereken demir besin kaynakları kırmızı et, kurubaklagil, yumurta sarısı, yeşil yapraklı sebzeler, üzüm pekmezi ve kuru meyvelerdir.
Çinko: Proteinlerin enerjiye dönüştürülmesi için ve özellikle zihinsel gelişimde önemli bir role sahiptir. Çinko yetersizliğinde büyüme ve gelişme geriliği görülebilir. Çinkoyu alabileceğiniz besin kaynakları; deniz ürünleri, et, karaciğer, fındık, ay çekirdeği, süt ve yumurtadır.
İyot: Vücudumuzun çok az gereksinim duyduğu iyodun eksikliği büyüme ve gelişmeyi, beynin normal çalışmasını olumsuz etkiler. İyot tiroid hormonlarının temel bileşenidir ve eksikliği, çocuklarda zeka geriliğine sebep olur. Bu nedenle bebeklere 7. aydan itibaren haftada en az 1 kez deniz (tuzlu su) balığı verilmeli ve 1 yaşından itibaren iyotlu tuza başlanmalıdır. İyodun pişen yemeğin buharı ile kaybolmaması için tuzu yemek piştikten sonra ilave edilmelidir.
B12 vitamini: Okul çocuklarında yapılan bir çalışmada; B12 eksikliği olan çocuklarda algı daha az, okul başarısı daha düşük ve dikkat dağınıklıklarının fazla olduğu bulunmuştur. Kırmızı et, yumurta, süt ve süt ürünleri gibi hayvansal kaynaklı besinler B12 kaynağıdır. Bu nedenle çocuklara haftada 2-3 kez hayvansal kaynaklı besinler tükettirilmelidir.
*ZİNDELİK İÇİN YUMURTA
Hafıza için gerekli vitaminleri( A,D, B12, B grubu) içerir. Beynin sinyal alıp sinyal göndermesi için gerekli olan tirozini içerir. Vücudun zinde ve uyanık kalması için gerekli enerjiyi sağlar.
*UZUN SÜRE HAFIZA İÇİN KIRMIZI LAHANA
Uzun süreli hafızayı arttırmak, beyin hasarlarını azaltmak ve ileride görülecek Alzheimer hastalığı riskinin önlenmesi için gerekli polifenolleri barındırır.
*BEYİN GÜCÜ İÇİN BROKOLİ
İçinde bulunan K vitamini sayesinde beyin gücünü arttırır ve bilişsel fonksiyonların gelişimini sağlar. Brokolide yüksek oranda bulunan folik asit gerginlik stres, asabi davranışlar ve ilgisizlik gibi sorunların ortadan kaldırılmasına yardımcı olur.
*KONSANTRASYON İÇİN TAM TAHILLAR
Esmer ekmek, kepekli pirinç, yulaf, buğday, darı vb. tahıl ve tahıl ürünleri B6, B12 ve folik asit içerirler. Hafızayı güçlü tutar, korur, konsantrasyon ve beyine düzenli kan akışı sağlar.
*BEYİN GELİŞİMİ İÇİN ZERDEÇAL
İçinde bulunana kurkumin pigmenti sayesinde beyin gelişimine yardımcı olur.
*MAKSİMUM ÖĞRENME İÇİN ÇİLEK
Araştırmalar sonucu içerisinde bulunan fisetin adı verilen bir flavonol bileşiği sayesinde çileğin ilerleyici hafızayı etkilediği ve öğrenme kayıplarını engellediği ortaya çıkmıştır.
*GÜÇLÜ BELLEK İÇİN YOĞURT
Tam yağlı yoğurt, beynin aktivitesini artırarak hücre zarı gelişimine destek olur. Yoğurda ekleyebileceğiniz frenk üzümü, yaban mersini, böğürtlen gibi koyu renkli meyve ailesi, yüksek düzeyde antioksidan içerir. Göz, diş eti ve genel sağlık için gerekli A ve C vitamininden zengindirler. Çalışmalar bu meyvelerin belleği güçlendirdiğini ortaya koymuştur.
*BEYİN SAĞLIĞI İÇİN YULAF EZMESİ
Protein ve lif bakımından zengin yulaf ezmesi, kalp ve beyin damarları sağlığını korur. Yapılan bir çalışma, yulaf ezmesi yiyen çocukların şekerli tahıllar yiyen çocuklara göre bellekle ilgili akademik görevleri daha iyi yaptığını ortaya koymuştur.
KAHVALTISIZ ASLA!
Erken saatlerde okula giden öğrenciler kahvaltı yapmadıklarında derslere gösterdikleri ilgi azalmakta ve bu durum okul başarılarına etki etmektedir. Okula gitmeden önce kahvaltı yapılması okul performansını, zihin açıklığını ve sınav başarısını olumlu yönde etkiler. Kahvaltıda özellikle şekeri hızlı yükselten besinler yerine yavaş yükselten besinlerin tercih edilmesinin okul başarısını ciddi oranda etkilediği bilinmektedir. Bu sebeple kahvaltı da peynir, tam tahıllı ekmek, yumurta, mevsim sebzeleri, süt gibi besinlerin tercih edilmesi uygundur.
