Çocukların en önemli sağlık problemlerinden biri zatürredir. Dünya sağlık örgütünün 2016 verilerine göre 156 milyon çocuk zatürreye yakalanmakta ve bu çocuklardan bir milyonu zatürre nedeniyle kaybedilmektedir. Zatürre çocukluk yaş grubunda ve özellikle 5 yaştan küçük çocuklarda son derecede önemlidir.
Tekrarlayan zatürre isminden de anlaşılacağı gibi çocuğun birden fazla zatürre atağı geçirmesidir. Eğer bir çocuk bir yılda en az iki veya daha fazla zatürre geçiriyorsa bu tablo tekrarlayan zatürre olarak tanımlanır. Tekrarlayan zatürrenin diğer bir tanımı ise erişkin yaşa ulaşmadan bir çocuk üç veya daha fazla zatürre geçirirse bu tablo da tekrarlayan zatürre olarak kabul edilmektedir.
Tekrarlayan zatürrenin iyileşmeyen zatürreden ( Persitan Pnömoni ) ayırt edilmesi gerekir. Eğer bir hastada tedaviye rağmen akciğer grafisi bulguları devam ediyorsa bu vakalar iyileşmeyen zatürre olarak tanımlanmaktadır. Vakaların tekrarlayan zatürre mi iyileşmeyen zatürre mi olduğunu karar vermek önemlidir. Eğer zatürre atakları arasında hastanın klinik ve radyolojik bulguları düzelmişse bu hastalar tekrarlayan zatürre olarak kabul edilmektedir.
Çoğu kez çocukluk yaş grubunda tekrarlayan zatürrenin göz ardı edildiği ve gereken önemin verilmediği görülmektedir.
Birçok neden tekrarlayan zatürreye yol açabilir. Yapısal nedenler önemlidir.
Solunum yollarının yapısal bozuklukları
Doğumsal kalp hastalıkları
Bağışıklık sisteminde yetersizlik
Kistik fibrozis
Orak hücreli anemi
Reflü
Yabancı cisim aspirasyonu tekrarlayan zatürre tablosu ile hekime başvurabilir.
Çoklu nedenin var olduğu tekrarlayan zatürre vakalarında esas olarak 3 hastalığın düşünülmesi gerekir.
Astım
Verem
Aspirasyon sendromları
Tekrarlayan zatürreye yol açan başlıca nedenlerdir. Özellikle nöroloji hastalarında aspirasyonun ivedilikle ekarte edilmesi gerekir.
Tekrarlayan zatürre konusunda sınırlı çalışma mevcuttur. Bu hastaların uzun süreli takiplerinin olmayışı vakaların gözden kaçmasına neden olmaktadır.
Tekrarlayan zatürre oranı ülkelere göre değişmektedir. Ülkemizde bu oranın %10-19 arasında olduğu bildirilmektedir.Türkiye de tekrarlayan zatürreye yol açan nedenlerin başında astım gelmektedir. Bunu bağışıklık sisteminin zayıflığı ve aspirasyon izlemektedir. Kanada da ilk sırada aspirasyon yer alırken ,İran da aspirasyonla birlikte doğumsal kalp hastalıklarının olduğuna dikkat çekilmiştir. Birçok vaka da ise neden belirlenmemiştir.
Tekrarlayan zatürresi olan çocuklarda tanıya yönelik kapsamlı inceleme yapılmalıdır.
Akciğer grafisi
Bronkoskopi
Balgam incelenmesi
Solunum fonksiyon testleri
Ter testi
Tüberküloz cilt testi
Akciğer BT
Bağışıklık sisteminin değerlendirilmesi gerekir. Gereken vakalarda EKO incelemesi önerilir.
Tedavi saptanan nedene yönelik yapılmaktadır.
Tekrarlayan zatürre tanısı olan çocuklarda mutlaka detaylı tetkiklerin yapılması önemlidir.
Tekrarlayan zatürre hekimler ve aileler için halen bir sorun oluşturmaktadır.
Hastalığa yol açan birçok nedenin oluşu
Bazı hastalarda nedenin saptanamaması
Bu hastalara gerekli yaklaşımın yapılmasını zorlaştırmaktadır.
Tekrarlayan zatürresi olan çocuklar da nedene yönelik tedavi ile çoğu kez problemin ortadan kalktığı görülmektedir.
Tekrarlayan zatürresi olup nedenin saptanamadığı vakalarda ileri yaşlarda ciddi komplikasyonlar ortaya çıkar. Vakaların az bir kısmında ise kendiliğinden düzelme mevcuttur.
Çocuklarda tekrarlayan zatürre konusunda bilgilerin kısıtlı olması , hastaların uzun süreli takiplerinin yapılamaması ciddi sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.
