Çocuklar da diğer bütün yetişkinler gibi haklara sahiptirler. Bunlardan birisi de mahremiyet hakkıdır. Dünya Cinsel Sağlık Derneğinin bildirgesinde bahsedilen maddede her bireyin kendi cinselliği, cinsel davranışları ve cinsel kimliği hakkında mahremiyet hakkına sahip olduğu belirtilmiştir. Buna elbette çocuklarımız da dahildir. Ebeveynler çocuklarını dış dünyaya hazırlamak ve onlara destek olmakla yükümlüdürler. Bunu yaparken onlara yaşlarına uygun olarak bilimsel cinsellik eğitimi ve mahremiyet bilincini vermelidirler. Çocukların büyüdükçe değişen bedenlerini tanımaları ve olabilecek değişikliklere hazırlıklı olmaları önemli bir konudur. Bu konuyu güvenilir ve bilimsel kaynaklardan öğrenmeleri de bir o kadar önemli bir noktadır. Çocukların her yaşta karşılaşabilecekleri istismar risklerine karşı da bilinçlendirilmesi gerekmektedir, kendilerini koruyabilecek ve savunabilecek duruma gelmeleri kritik bir noktadır. Ebeveynlere önemli bir sorumluluk düşüyor burada.
Çocuklara mahremiyet eğitimi 3 – 4 yaşlarından itibaren verilmeye başlanabilir. Eğitim verilirken en çok dikkat edilmesi gereken noktalardan biri çocuğu korkutmamaktır. Mahremiyet ile ilgili bilgi verirken, kendisini nasıl koruyacağını öğretirken endişe ve stres yaratmadan anlatılmalıdır. Aynı zamanda ebeveynlerin de çocuk için önemli rol modeller oldukları unutulmamalı, öğretilmek istenenler uygulanmalıdır. Çocukların ‘mahrem’ kavramını anlayabilmeleri ve kendilerini koruyabilmeleri için öncelikle vücutlarının kendilerine özel olan bölgeleri tanımaları gerekir. Mahrem bölgeleri çocuğa 2 yaşından itibaren öğretilmeye başlanabilir. Çocukların bedenlerinin sadece onlara ait olduğu bilinci oluşturulup, kimsenin onların bedenlerinin üzerinde hak sahibi olmadığı açıkça belirtilmelidir. Ebeveynlerin çocuğu öperken veya onlara dokunurken onlardan izin almak çocukta beden imgesinin gelişmesine yardımcı olur (4 yaştan itibaren uygulanabilir).
Çocukların erken yaşlarda özbakım, giyinip soyunabilme gibi becerileri kazanması mahremiyet konusunda bilinçlenmelerine katkı sağlar. Gerek evin içinde gerekse dış alanlarda çocuklar çıplak gezdirilmemeli, kıyafet değiştirilirken başka bireylerin önünde olmamasına dikkat edilmelidir. Bu konuda aynı zamanda evin içinde herkesin odasının özel olduğu ve izin alınmadan girilmemesi gerektiği çocuğa anlatılmalıdır. Bu kural sadece çocuk için değil ebeveynler için de geçerli olmalıdır, ebeveynler de çocuğun odasına izin almadan girmemelidirler. Çocuklar için birincil ve en önemli rol model oldukları unutulmamalıdır.
Bir diğer önemli konu ise çocuğun banyo, tuvalet gibi alanlarda yalnız olmaları gerektiğidir. Çocuklar tuvalet ihtiyaçlarını giderirken yalnız olmaları ve kimsenin onları izlememesi gerektiğini bilmelidir. Aynı şekilde banyoda duş alırken de yalnız olmalıdırlar. Eğer çocuğun yardıma ihtiyacı varsa yardımcı olan ebeveyn çocuğun özel bölgelerini mutlaka kapatmalıdır. Bir diğer nokta ise; çocuklarla iletişimdeyken mahrem bölgeleriyle ilgili şaka yapmaktan kaçınılması gerektiğidir. Onları teşhire teşvikten kaçınılmalıdır.
Peki mahremiyet eğitimi bunları yaptıktan sonra bitiyor mu? Çocuklara kesinlikle öğretilmesi gereken bir konu daha var: kendilerini savunmayı, korumayı öğretmek. Herhangi bir suistimal durumunda çocuklara neler yapabileceği/yapması gerektiği mutlaka anlatılmalıdır. En temel olarak ebeveynler, erken yaşlardan itibaren çocuklara kendilerinden izin almadan tanıdığı veya tanımadığı kişilerle bir yere gitmemesi gerektiğini öğretmelidir. Kendilerine istekleri dışında gösterilen bir güç karşısında tepki vermeleri gerektiği anlatılmadır. Gerektiğinde kaçması, bağırarak tepki vermesi veya yardım istemesinin önemli olduğu belirtilmelidir. Acil durumlarda ulaşabileceği numaralar öğretilmelidir, bunlar ebeveynlerin cep telefon numaraları, polis, jandarma olabilir. Karşılaşabileceği çeşitli mahremiyet ihlallerini de çocuğa öğretmek önceden önlem almaya yarayabilir.
Her şeyden önemlisi çocuklarınıza her zaman onun yanında ve ona destek olacağınızı anlatmanız, hissettirmeniz gereklidir. Ne olursa olsun başından geçenleri, endişelerini, düşüncelerini size çekinmeden anlatabileceğini söylemelisiniz. Çocuklarınızın mahremiyetlerini tehlikede veya rahatsız hissettikleri durumlarda ebeveynlerle ya da güvendiği bir yetişkinle her zaman paylaşabileceği benimsetilmelidir.
