Çocuk ve ergen psikiyatrisinde acil durum; çocuğun ya da bir başkasının yaşamının tehlikede olduğu ya da çocuğun çok ağır, çok yıkıcı bir travma ile karşılaşma riskinin yüksek olduğu durumdur. Bunlar;
- İntihar düşüncesi ya da girişimi,
- Taciz (Cinsel, fiziksel, duygusal),
- Okul korkusu,
- Anoreksiya Nervosa, Bulumiya Nevroza,
- Psikotik bozukluk,
- Ebeveynlerin boşanması veya ölümü,
- Konversiyon bozukluğu,
- Diğer acil durumlar.
İNTİHAR
Kişinin kendi isteği ile yaşamına son vermesi eylemi ölümle sonuçlandığında ‘İntihar’, ölümle sonuçlanmadığında ‘intihar girişimi’ adlandırması kullanılır.
İntihar çocuk psikiyatrisinde karşılaşılan en acil durumdur. Tüm dünyada yaklaşık dakikada bir intihar girişimi olmaktadır. Ölümle sonuçlanan her bir intihar olayına karşılık 30 intihar girişimi gerçekleşmektedir. Her yıl 6000 kişiden biri intihar sonucu ölmektedir. Bu sayı tüm dünyadaki ölümlerin %1-2’ sidir. Batılı ülkelerde intihar, trafik kazalarından daha önde gelen bir ölüm nedenidir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre (1995) yıllık intihar hızı 16/100.000. Türkiye’de (1997) intihar oranı: 3,3/100.000
olarak saptanmıştır. İntihar girişimi kızlarda 4 kat, intihar sonucu ölüm erkeklerde 3 kat daha fazladır.
Her iki cinsiyette de intihar girişimi en sık 15-24 yaşlarında olur. Erkekler genellikle ateşli silahlar ve asıyı, kızlar kimyasal maddeler ve ilaçları tercih ederler.
İNTİHAR RİSK FAKTÖRLERİ
İntihar çocukluk çağında özellikle de ergenlikte önemli risk faktörü olmadan da aniden dürtüsel olarak gerçekleşebilir. Ancak yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda genel olarak kabul görülen risk faktörleri de mevcuttur:
-Çocukta depresyon,davranım boz., madde bağ. gibi ruhsal boz. bulunması.
-Çocukta kanser, şeker hastalığı gibi fiziksel hastalığın bulunması.
-Çocukta önceden intihar girişiminin olması.
-Ebeveynlerde depresyon, alkol/madde bağımlılığı gibi ruhsal bozukluğun olması.
-Ebeveynlerde intihar girişimi öyküsü olması.
-Şiddetli aile içi çatışmaların bulunması.
-Ebeveynlerin boşanması (risk 2-3 kez fazla), ebeveyn ölümü.
-Kalabalık ailede yaşama, düşük sosyoekonomik düzey.
-Yineleyen cinsel, fiziksel, duygusal ihmal ve/veya istismarlar.
-Deprem, sel gibi doğal afetler.
-Okul başarısızlığı, öğretmen ve akranlarla sorunlar yaşama.
-Ateşli silah kullanmanın yaygınlaşması.
-Medyada intihar girişim/intihar olaylarının manşet haberler olarak yanlış mesajlarla verilmesi.
-İntihar girişimler sonucunda ailelerin yanlış tutumlar sergilemeleri,…
İNTİHAR EĞİLİMİ OLDUĞUNU DÜŞÜNDÜREN İŞARETLER
-Çocuk veya ergende ölüm üzerine genel konuşmaların olması,
-Sürekli ölüm düşüncesi veya ölümü arzulandığına dair tekrarlanan konuşmalar,
-Çözümsüzlük, umutsuzluk, tükenmişlik duygularının varlığı,
-İntihar isteğine mantıksal ve filozofik yorumlar getirme,
-Açık şekilde intihar planından söz edilmesi,…
İNTİHAR NEDENLERİ
-Çocuğun veya ergenin kendisine ve başkalarına duyduğu öfke ve cezalandırma isteği.
-Bir isteğin yerine getirilmesi için baskı yapma çabası.
-Çocuk veya ergenin çaresizliğini ve acılarını bildirme isteği.
-Çevrenin ilgi ve sevgisini zorla sağlama; gösterilen yakınlığın içtenliğini sınama isteği,…
MEDYADA İNTİHARI ÖZENDİREBİLEN YANLIŞ HABERLER NELERDİR?
–İntihar yöntemlerinin ayrıntılı verilmesi.
–İntiharın anlaşılmazlığının ve inanılmazlığının vurgulanması.
–Romantik motivasyonlar bildirilmesi.
–İntiharın basite indirgenmesi.
İNTİHAR HABERLERİNİN ÖZENDİRİCİLİĞİNİ AZALTAN HABERLER NELER OLABİLİR?
–İntihar davranışı dışında alternatif yollar gösterilmesi.
–Okuyucu/izleyici kitlesinin intihar davranışı konusunda doğru ve yeterli bilgilendirilmesi.
–İntiharla sonuçlanmayan, baş edilebilmiş kriz durumlarına ilişkin bilgi verilmesi…
İNTİHARIN ÖNLENMESİ İÇİN NELER YAPILABİLİR?
-İntihar araçlarına ulaşım azaltılabilir.
-Tüm sağlık çalışanlarına eğitimler düzenlenebilir.
-İntiharın medyadaki görünümü değiştirilebilir.
-Halkın ruhsal hastalıklar ve tedavisi konusunda bilgilendirilmesi sağlanabilir.
-Okullarda eğitim verilebilir.
-Telefonla yardım hatları yaygınlaştırılabilir.
-İntihar davranışı ile ilişkili ekonomik etkenlerin düzenlenme planları oluşturulabilir.
