‘‘Çocuğum parmağını sürekli emiyor.’’ ‘‘Uyumadan önce parmağını ağzına götürüyor.’’ ‘‘Televizyon izlerken bile parmağı ağzında’’ ‘‘Artık dişlerine zarar gelecek diye korkuyorum.’’ ‘‘Sürekli uyarıyorum ama devam ediyor.’’
Sevgili anne babalar, çocuklarda parmak emme davranışı her zaman kötü bir şeyin habercisi değildir. Bir yandan da önemsenmesi gereken bir durum da olabilir. Bunu süreç olarak değerlendirmek gerekir. Anlık kararlarla çocuğun üstüne giderek bu davranışı bir sorunmuş gibi ele alıp çocuğunuza zarar verebilirsiniz. Burada önemli olan şey çocuğun bu davranışı kaç yaşına kadar devam ettirdiği ve çocuğun bu eylemi yaparken hissettiği duygudur.
Çocuklar belirli evrelerde belirli davranışlar geliştirmektedir. Çocuk kendi gelişimi sürecinde kendini onarmak, duygusal düzenlemelerini yapabilmek adına belirli davranışlar geliştirmektedir. Örneğin, odası yeni ayrılmış bir çocuğun annesinden ilk ayrı yattığı dönemlerde duygularını düzenlemeyi sağlaması için anne boşluğunun yerine bir şey koyması gerekmektedir. Bu bazen bir eşyaya bağlılık olabilir, bazen de tırnak yeme, parmak emme gibi davranışlar da olabilir. Çocuklarda yeni bir davranış kazanımı beklerken yerine sağlıklı bir şey koymamız önemli bir konudur. Koymadığımız bir durumda çocuk kendini rahatlatmak adına kendince o boşluğu doldurmak için yeni davranışlar geliştirebilir. Bu bazen süreci daha rahat geçirmesi için bir çözüm yoludur, bazen de kalıcı hale gelerek işlevsel alanlarına zarar verecek hale gelebilir.
Parmak emme davranışı 4 yaşlarına kadar normal bir durumdur.
Bebeklerin hemen hemen tümünde parmak emme davranışı görülmektedir. Kimi zaman damaklarının, dişlerinin kaşınması kimi zaman da kendini güvende hissetmek adına yaptıkları bir eylemdir. Bazen de açken, anne sütü alamadığında geliştirdiği bir davranış da olabilir. Genellikle uykuya dalarken, açken, yalnız kalınca, korkunca ortaya çıkan bu davranışlar 4 yaşa kadar sürüyor ise korkulacak bir durum yoktur. Ancak bu yaş aralığından sonra çocuk parmak emmeye devam ediyorsa ya da sonradan alışkanlık haline getirdiyse altında psikolojik nedenler aranmalıdır.
Ebeveyn tutumlarına dikkat!
Her davranışta olduğu gibi parmak emme davranışında ebeveyn tutumlarının önemi büyüktür. Eğer anne baba çok kontrolcü ve baskıcı bir tutum gösteriyorsa, kendine güvenini kazanamayan çocuk, parmak emme davranışı gösterebilir. Örneğin; tuvalet eğitimini kazanamamış ya da eğitim süreci devam eden çocuklarda annenin sürekli ilgisi ya da kontrolcü davranışları bu davranışı yapmaya itebilir. Bir diğer yandan ilgi çekme ihtiyacı da önemli bir konudur. Çocuklar anne babanın ilgisini çekmek amacıyla parmak emme davranışı gösterebilir. Çocuklar, anne babasının kendisiyle yeterince ilgilenmediğini düşündüğü zaman, anne babasının yeniden ilgisini çekebilmek için daha küçük bir çocuk gibi davranabilir. Örneğin; taşınma süreçleri, okul değişimi ya da yeni bir kardeşin gelmesi süreçlerinde çocuk var olan ilginin kaybolma olasılığını düşünerek ya da hissederek parmağını emebilir. Çocuklar psikolojik sorunlar ve gerginlikler yaşadıkları zaman da sıkıntılarını parmak emerek yansıtabilirler. Aile içinde problemler yaşanması (örneğin, anne babanın boşanması) çocukta bu davranışa sebep olabilir.
O halde özetlersek üç duruma dikkat çekmek gerebilir:
- Ebeveyn tutumları (otoriterlik, aşırı koruyuculuk, helikopter aile dediğimiz kontrolcü tutumlar)
- İlgi açlığı ya da var olan ilgiyi kaybetme korkusu
- Psikolojik sorunlar ya da değişimler, gergin süreçler.
- Emme refleksini anne karnında öğrenmiş olması ve bu refleksinin devam ettiriyor olması.
Kısacası; çocuklarda 3 – 4 yaşlarına kadar normal kabul edilen parmak emme davranışı her zaman patolojik etken olmaksızın 3-4 yaşlarına kadar görülen bir olgudur Anne babalara önerimiz 4 yaşından sonra çocuğun parmağını emmeye devam etmesi ya da parmak emmeyi sonradan bir alışkanlık haline getirmesi kendisini sevgisiz ve güvensiz hissetmesinin işareti de olabilir. Eğer bu süreç uzun sürüyorsa ve bırakması sancılı olacağını düşünüyorsanız bir uzman desteği almanız önerilmektedir.
