Çene Eklemi
Çok ilginizi çekmemiş ve fark etmemiş olsanız da çene ekleminiz günde yüzlerce kez kullandığınız bir ekleminizdir. Her iki tarafta alt çene ile kafatasının, kulağın hemen önünde birleştiği yerdedir. Her
çiğneme hareketi yaptığınızda onu kullanıyorsunuz. Hatta her konuştuğunuzda ve yutkunduğunuzda ( üç
dakikada bir kere ) onu hareket ettiri-yorsunuz. Böylece en sık kullanılan eklemlerden birisidir.
Eliniz kulak kepçenizin önündeki üçgen şeklinde yapının üzerine koyarak bu eklemi bulabilirsiniz.
Parmağınızı birazcık ön tarafa doğru kaydırıp bastırınız ve ağzınızı açıp kapattığınızda da bu ekleminiz
hissedebilirsiniz.
Bu işlem çene ekleminde bozukluk olanlarda önemli ölçüde rahatsızlık yaratır aynı şeklinde hekimler de
teşhis için aynı yönetimi kullanırlar.
Çene Eklemi Nasıl Çalışır ?
Bir şeyi kuvvetlice ısırdığınızda sadece dişlerinize değil aynı zamanda çene ekleminize de kuvvet
uygularsınız. Fizik terimleri ile çene ‘kaldıraç’ ve çene eklemi ‘dayanma noktası’ na benzer. Gerçekte
çene ekleminde birim alana uygulana basınç çeneye uygulanan birim basınçtan çok daha fazladır. Bu tür
kuvvet ve basınçların üzerinden gelebilmesi için çene eklemi kayar şekilde hareket eden bir eklem tipidir.
Bundan dolayı çene eklemine uygulanan basınç daha geniş bir alan üzerine yayılır böylece eklemdeki
hasar ve yırtıklar daha çabuk iyileşebilir.
Eklemler hareketin hassas olmasını sağlamak amacıyla lastiksi ve kaygan bir yapı olan kıkırdak ile
döşelidir.
Çene Eklemi Nasıl Bozulur ?
Alışkanlık olarak çenenizi sıkıyor, gıcırdatıyor ve kaydırı-yorsanız eklem içersindeki kıkırdağı
zedelersiniz. Birçok insan uyurken dişlerini gıcırdatır ve oda arkadaşları bunu söyleyene kadar farkında
olmayabilir. Aynı şekilde günün uzun bir zamanını sakız çiğneyerek geçiriyorsanız çene ekleminize,
yemekler arasında kendine gelme fırsatını tanımıyorsunuz demektir. Yemeğinizi hep aynı çene tarafında
çiğniyorsanız bu taraf eklem üzerinde normalden fazla basınç yaratarak ekleminizi yıpratıyorsunuz
demektir. Bu en sık bir tarafta diş probleminiz varsa veya bir diş tedavisi görüyorsanız gerçekleşir.
Birbiri ile tam oturmayan dişler, suçludur. Buna ‘uygunsuz ısırık’ denir. Çenenin bir tara-fındaki dişlerin
diğer taraftan daha önce kapandığından dolayı nasıl fazla bir yıpranma olduğ-unu tahmin edersiniz.
Yukarıda anlatılan bozuklukların her birinde, eklemde, belli bir noktada hasar oluşur. Bu hasar sinir
ucuna kadar ulaşırsa ağrı duyulur. Travmatik tip bir eklem bozukluğudur , Bu bozukluk ‘ağrılı’ veya
‘yanlış görev ‘ yapan eklem anlamındadır.
Çene Eklem Rahatsızlığı Nasıl Hissedersiniz ?
Her yutkunuşta , esnemede , çiğnemede , konuşmada ortaya çıkan batıcı ve şiddetli bir ağrı olabileceği
gibi, sürekli ve donuk bir ağrı da olabilir. Ağrı, eklemin yer aldığı , hemen çene önündeki bölgede
olabileceği gibi bir çok yere de yansıyabilir . Ağrı , ekleme yapışan kaslarda spazm oluşturarak yüze ,
başa , kulağa ve çeneye yansıyabilir. Bazı kişiler migren, sinüs ve boyun ağrılarının sebebini çene
eklemine bağlarlar fakat günümüz bilgisi içinde bu durumu açıklamak kolay değildir.
Ağrının en sık odaklandığı yer kulaktır. Birçok kimse kulak doktoruna ‘kulağında ağrı olduğu ‘ ve iltihap
kaptığı’ endişesi ile başvurur. Kulak ağrısı ile birlikte işitme kaybı ve kulak zarında bir bozukluk yoksa
kulak hekimi ağrının kaynağı olarak ‘çene eklemi’ nden kuşkulanır.
Ağrının yanında eklemin yola açtığı bazı şikayetler de vardır. Ağız iyice açıldığında bazı kimselerde ‘çıt’
diye bir kayma açılma sesi duyulur. Ağız açık şekilde kilitli kalabilir veya ileri dönemlerinde ağzın
açılmasını iyice kısıtlanabilir. Birçok kimse kulaklarında çınlama hisseder, bu çenenizi çok sıktığınızda
hissettiğiniz çınlama gibidir.
Çene Eklemi Bozukluğu İçin Ne Yapılabilir ?
1) Çeneniz sağ ve sol tarafını çiğnemede eşit kullanınız.
2) Bilinçli olarak yapıyorsanız dişlerinizi gıcırdatmayı ve sıkmayı bırakınız.
3) Sakız çiğnemeyiniz .
4) Sert , zor çiğnenen yiyeceklerden kaçınız.
5) Günde en az iki kere yarım saat çene ekleminiz üzerine sıcak uygulayınız.
6)Hekiminizin önerdiği bir ödem çüzücü veya mideniz rahatsız değilse aspirin kullanınız .
İlk dört madde çene ekleminiz üzerindeki yırtık ve zedelenmeyi azaltmak içindir. Beş ve altıncı maddeler
iyileşme işlemini hızlandırmak içindir. Aspirin ve diğer ödem çözücü ilaçlar şişliğin azalmasında çok
etkindirler zaten bu yüzden romatizmalı kimseler tarafından çok kullanılırlar. Çene eklemi üzerinde de
çok etkindirler.
Dişlerinizin ve ısırmanızdaki uygunluğunuzun kontrolü yardımcı olabilir.
Çok şiddetli ağrının varlığında bir çene cerrahı veya diş hekiminin konsültasyonuna ihtiyaç duyulabilir.
Diş hekiminiz size uygun bir ağız açıçı ve kas spazmını önleyici protez yapabilir.
