Dilimiz, konuşma ile iyi beslenme için gerekli olan ve ağız içinde yerleşen önemli organlarımızın başında geliyor. Dil büyümesi hastalığı yani tıpta bilinen adı ile makroglossi ise, kişide ciddi ve istenmeyen kozmetik sorunlara yol açtığı gibi konuşma, nefes alıp verme ve çiğnemede zorlanma gibi önemli problemleri de beraberinde getiriyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Özer Arıcan, dil büyümesi ile kendini gösteren büyük dil (makroglossi) hastalığı hakkında bilgi verdi.
Büyük Dil (Makroglossi, Dil büyümesi) nedir?
Dilin ağzı taşacak şekilde büyümesine makroglossi denilmekte ve çoğu zaman çocukluk çağında rastlanmaktadır. Hastalığa çene kemiği ile diş yapılarında bozukluklar ve çeşitli anomaliler de eşlik edebilir. Bu tablo kişide bazen ciddi ve istenmeyen kozmetik sorunlara da yol açabilmektedir. Ancak aslında dil büyüklüğü bu kişilerde konuşma, nefes alıp verme ya da başta zor çiğnemenin eşlik ettiği beslenme sorunlarına yol açabilir.
Büyük Dil (Makroglossi, Dil büyümesi) belirtileri nelerdir?
Dil büyümesine dil üzerinde renk değişimleri ve ağrı da eşlik edebilir. Bu vakalarda sık tekrarlayan üst solunum yolları hastalıkları gözlenebilir. Hastalarda çene ekleminde ağrı olabildiği gibi, bu kişiler sıklıkla dillerini ısırarak dillerine istenmeyen hasarlar verip, farklı şiddetlerde ani acı ve ağrı gibi sıkıntılar da çekebilirler. Ağız tam kapanamadığından salya akması, ağız kuruluğu ve horlama gibi rahatsız edici durumlar da hastaların şikayetleri arasında yer alabilir. Bütün bu kronik sorunlar, hastaların hayat kalitesinde çeşitli seviyelerde azaltmaya sebep olabilmektedir.
Büyük Dil (Makroglossi, Dil büyümesi) neden olur?
Dilin aniden büyümesi ve ağız dışına taşması; anjioödem, fiziksel travma, ağız içindeki enfeksiyonlar, ilaç reaksiyonu ya da ağız içinde kontakt dermatit gibi tablolara bağlı olarak gelişebilir. Bunlar hızlı gelişse de, tedavi ile birkaç güne kadar gerileyebilen tablolardır. Beraberinde deride de bazı şikayetlere rastlanabilir, kısa süreli hasta öyküsü ve klinik bulgularla rahat bir şekilde tanı konulabilir. Glossit, dili ilgilendiren akut ya da kronik gelişebilen inflamatuvar bir durumdur. Frengi, tüberküloz ve difteri gibi bulaşıcı hastalıklarda da dilde ödem ve büyüme gözlenebilir. İleri yaşlarda dilde büyümenin eşlik edebildiği dil kanseri de akılda tutulması, erken tanı ve tedavi yoluna gidilmesi gereken bir diğer önemli hastalıktır.
Çocukluk çağında özellikle kromozom defekti ya da metabolizma bozukluğu ile ilişkili genetik hastalıklarda dil büyümesi görülebilir. Bunlardan dilde büyümenin sık görüldüğü hastalık Beckwith-Wiedenman sendromu olsa da toplumumuzda en iyi bilineni Down sendromudur. Konjenital müsküler distrofi gibi bazı genetik kas hastalıklarında da dilde büyümeye rastlanabilmektedir. Dilinin büyük olduğundan şüphelenilen çocuklar detaylı bir şekilde değerlendirilmeli ve eşlik eden diğer bulgular derinlemesine araştırılmalıdır.
Doğumsal hipotiroidi de en iyi bilinen endokrin kökenli dil büyümesi sebebidir ve kan testleri ile kolaylıkla tanı konulabilir. Akromegali nadir görülmekle birlikte, büyüme hormonu bozukluğunun eşlik ettiği dil dahil el-ayak gibi vücut yapılarında anormal büyüme ile seyreden bir hastalıktır. Bu iki hastalığın da çocukluk çağında saptanarak, erken dönemde tedavisine başlanması gereklidir.
Dilin hemanjiom gibi damar veya lenfanjiom gibi lenf sistemi ile ilgili bozuklukları da yavaş yavaş dilde büyümeye yol açabilmektedir. Lenfoma, lenf sistemini ilgilendiren bir kanser türü olup, bu tabloda da dilde büyüme görülebilmektedir.
Deride amiloid maddesi birikimi ile seyreden amiloidoz da dil büyümesinin önemli sebeplerinden biridir. Eşlik eden organ tutulumları da araştırılmalıdır. Bu hastalıkta tanı biyopsi ile konulabilmektedir.
Büyük Dil (Makroglossi, Dil büyümesi) tanısı nasıl konulur?
Doğru tanı; iyi bir fizik muayene ile ayrıntılı tıbbi hikayeyi takiben detaylı kan tetkikleri yapılmalıdır. Gerekli ise genetik testlerle beraber bazı görüntüleme yöntemlerinden yararlanılarak ve bazen biyopsi alınarak konulabilir. Tanıya göre de uygunsa medikal tedavi planlanabilir. Erken tanı ile birçok olumsuz durumun önüne geçilebilir.
Büyük Dil (Makroglossi, Dil büyümesi) tedavisi nasıldır?
Dil büyümesinin nedeni belirsiz olduğunda hiçbir tıbbi tedavinin yararlı olmadığı bilinmektedir. Özellikle çocuk olgularda konuşma terapilerine ihtiyaç duyulabilir. İlerleyen durumlarda ortodontik tedaviler ve cerrahi seçenekler uygulanabilir. Hastaların yaklaşık %10 kadarında cerrahi tedaviye gidilebilmektedir. Her zaman olduğu gibi erken tanı tedaviyi de kolaylaştıracaktır.
Dil büyümesi hakkında sık sorulan sorular
Dil büyümesi için hangi doktora gidilmelidir?
Dil büyümesi durumunda İç Hastalıkları ya da Kulak Burun Boğaz Hastalıkları uzmanına görünülebilir. Ancak altta yatan hastalığa göre ilgili branş hekimlerine başvurulması doğru olacaktır.
Dil büyümesi nasıl geçer?
Dil büyümesinin erken dönemde tespit edilip tedaviye başlanması önemlidir. Çeşitli travmalar ya da alerjiler sonucunda oluşan dil büyümesi kısa sürede gerileyebilmektedir. Ancak altta yatan ciddi hastalıklar varsa bunların tedavi edilmesi önemlidir.
Dil büyümesi dil kanserinin mi işaretidir?
Dil kanseri dilde büyümeye yol açabilir ancak her dil büyümesi kanser belirtisi olmayabilir. Bunun için mutlaka doktora başvurulması ve kapsamlı bir değerlendirme sürecine başlanması gerekmektedir.
