Burun tıkanıklığının en sık nedenlerinden birisi septum deviasyonudur. Büyük çoğunluğu doğumsaldır. Ancak travmalara bağlı olarak sonradan da gelişebilir. Tek taraflı olabildiği gibi iki taraflı da olabilir. Hastanın en belirgin şikâyeti deviasyon olan taraftan nefes almasının zorlaşması ya da hiç alınamamasıdır. Tedavisi ameliyattır. Ameliyatları tecrübeli ellerde yapılırsa %100 başarılı olur.
Burun bölmesinin önemi nedir?
Burun bölmesi burun içindeki iki anatomik yapıdan birisidir ve oldukça önemlidir. Bir evin ya da çadırın orta direğinin önemi çatı için ne ise, burun bölmesinin önemi de burun çatısı için budur. Yani burun bölmesi burnun direğidir. Burun bölmesindeki anatomik yetersizlikler ya da eğrilikler burnu hem fonksiyonel ve hem de estetik olarak etkiler. Bu patolojiler burun sırtında çökme deformitesinden (Semer burun) tutunda eğri burunlara kadar pek çok estetik, fonksiyonel ve psikolojik sorunlara neden olur. Bu nedenle septum deviasyonları sorunların giderilmesi için mutlaka cerrahi olarak tedavi edilmelidir.
Burun bölme eğriliğinin tanımı
Burundan nefes almamızı engelleyecek ve burun tıkanıklığına neden olacak derecede septumun orta akstan sağa ya da sola doğru olan eğrilikleri septum deviasyonu olarak adlandırılır. Buraya normal ve deviasyon olan resim gelecek.
Burun bölme eğriliğinin nedenleri
Septum deviasyonunun nedenleri iki bölümde incelenir. Bunlar konjenital (Doğum öncesi) ve akkiz (doğum sonrası) nedenler olarak sıralanır.
Konjenital Nedenler: Burada asıl önemli olan genetik özelliktir. Burun bölmesinin şekli büyük oranda genetiktir. Yanı anne ya da babanın burun bölme şekline benzer. Bir kısmı ise çocuk ana rahminde iken ya da doğum esnasında geçirdiği travmalar sonucu oluşur.
Akkiz Nedenler: Bu nedenler arasında en önemlisi çocukluk döneminde ya da daha sonraki dönmelerde geçirilen travmalardır. Diğerleri ise daha az olmak kaydı ile burun içi tümörleri gibi çeşitli hastalıklarının ya da iatrojenik (cerrahi sonrası istenmeden oluşan) nedenlerdir.
Septum deviasyonunun belirtileri nelerdir?
. Burundan nefes alma güçlüğü ya da hiç nefes alamama
. Ağız açık uyuma, horlama ve şiddetli durumlarda uykuda nefes durması
. Sabah yorgun kalkma, ağız kuruluğu ve gün boyu ara ara uyku gelmesi
. Günlük fizik aktivitelerde düşüklük ve erken yorulma
. Sinüzit, farenjit, larenjit, bronşit ve otit gibi enfeksiyonlara zemin hazırlamak
. Bazı şiddetli olgularda baş ve yüz ağrıları oluşması
. Ender de olsa tam eğri olan ve hiç hava geçişi olmayan olgularda koku alamama
Yukarıda saydığımız belirtilerle yaşamaktansa, çok riskli olmayan bir ameliyatla bu sıkıntılardan kurtulmak daha doğru bir karadır.
Septum deviasyonu ameliyatı ne kadar sürer. Hangi anestezi ile yapılır?
Suptum deviasyonu ameliyatı (Septoplasti) çok riskli ve uzun süreli bir ameliyat değildir. Ortalama 1.5 saat sürer. Genel anestezi ile yapılabildiği gibi, genel anestezi alması sakıncalı olan olgularda lokal anestezi ile de yapılabilir. Özellikle burun arka kısmına yakın eğrilikleri lokal aneztezi ile düzeltmek zordur. Çünkü arkaya yeterli anestezi yapılamayabilir ve hasta ağrı duyabilir. Bunların genel anestezi ile yapılması hem hasta ve hem de doktor için daha uygundur. Burunda benim tercihim %99 genel anestezi ile ameliyat yapmaktan yanadır.
Ameliyat sonrası tampon konuluyor mu? Dikişli septum cerrahisi olabilir mi?
Ameliyattan sonra burun bölmesinin tespit edilmesi ve kanamanın önlenmesi için bazı teknikler mevcuttur. Bunlardan birincisi ve en eskisi buruna 2 gün tampon koymaktır. Hastalar 2 gün boyunca burundan nefes alamadıkları için ve tampon çıkartılırken biraz rahatsızlık hissetmektedirler.
Ancak güncel yaklaşımlarda buruna tampon koymuyoruz. Septumu düzelttikten sonra eriyebilen materyaller ile dikiyoruz. Bu dikişler bir yandan burun bölmesini ortaya tespit ederken diğer yandan da ameliyat sonrası kanama ve hematom oluşmasını engelliyor. Vakaların çoğunda dikiş yeterli olmaktadır. Ancak kanama eğilimi olan bazı hastalarda dikişe ilaveten burun kavitesine Silikon borulu stent koyuyor ve 2 gün sonra çıkartıyoruz. Hasta stentlerden nefes alabildiği için bir rahatsızlık hissetmiyor ve çıkarırken de ağrı duymuyor.
Ameliyatın komplikasyonları var mı? Burun düşmesi veya çökmesi olur mu?
Her ameliyatta olduğu gibi septoplasti ameliyatınında kanama, enfeksiyon ve yapışıklık gibi rahatlıkla tedavi edilebilecek komplikasyonları olabilir. Ancak ciddi komplikasyonlar olmaz. Burun ucunun düşmesi (Tip düşüklüğü), burun sırtında çökme (Semer burun) gibi durumlar son derece ender görülür.
Ancak ameliyat tecrübeli kişiler tarafından yapıldığı ve yeni metotlar kullanıldığında taktirde bu komplikasyonlar olmaz. Septolasti tekniğinde burun bölmesi düzeltilip normal anatomik yapısına getirildiği ve burunda yeterli kıkırdak kaldığı için bu tip komplikasyonlar ve burun dış görünümünde değişiklik görülmez.
Ameliyat sonrası ağrı ve kanama olur mu? Hastanede yatmaya gerek var mı?
Ameliyat sonrası çok rahatsızlık hissetmezsiniz. Burundan kısmen de olsa nefes alabildiğiniz için rahat olursunuz. Çok hafif bir ağrı ve ilk gün sızıntı şeklinde kanama olabilir. Ancak bu kanama ciddi bir kanama değildir. Gittikçe azalır ve birinci günün sonunda genellikle kesilir.
Bu ameliyattan sonra genelde hastanede yatmaya gerek yoktur. Ameliyattan 7-8 saat sonra bir sorun yoksa eve gidebilir. Ancak hasta çok uzaktan geliyorsa bir gece hastanede kalmasında yarar vardır.
Deviasyonu ameliyatı estetikle birlikte yapılmasının avantajları varmı dır?
Kişiler burun estetiği yaptırmayı düşünüyorlarsa ve septum deviasyonu sorunları da varsa her iki ameliyatı birlikte yaptırmaları (Septorinoplasti) daha doğrudur. Çünkü rinoplasti esnasında burunda kıkırdak greftler kullanmak gerekebilir. Bu greftler için en uygun bölge burun septumudur.
Septum deviasyonu ameliyatı Sinüzit ameliyatları ile birlikte yapılabilir mi?
Sinüzitin hazırlayıcı faktörlerinden birisi de septum deviasyonudur. Bu nedenle sinüzit ameliyatları ile birlikte yapılmasında hiçbir sakınca yoktur. Zaten deviye olan bölgede sinüzit daha fazla görüleceğinden sinüs bölgesine ulaşabilmek için önce septum düzeltilir ve sonra sinüzit ameliyatı edilir.
Çocuklarda septoplasti ameliyatı yapılabilir mi? Yapılabilirse yaş sınırı nedir?
Eski görüşlere göre çocuk yaş gurubunda septoplasti ya da septorinoplasti ameliyatlarını yapmamak gerekirdi. Çünkü burundaki büyüme bölgeleri tahrip olabilir ve yüz çene estetiği bozulabilir. Ancak yeni görüşlere göre burundaki büyüme bölgelerine dikkat edilerek septoplasti ya da septorinoplasti yapılabilir.
Buna rağmen çocuk yaş gurubunda endikasyonlar büyükler kadar geniş tutulmamalıdır. Mutlak yapılması gerekli olgular yapılmalıdır. Yanı tam ya da tama yakın tıkalı olan burunlar düzeltilmelidir. Çünkü bunlar düzeltilmeyip 18 yaşından sonraya bırakıldığı taktirde tıkalı burun nedeniyle oluşabilecek olan yüz ve çene deformitelerini düzeltmek zordur. Yaş sınırına gelince 8-9 yaşından itibaren rahatlıkla yapılabilir.
