Uzman Diyetisyen Didem Yıldız Küçük konu hakkında bilgiler verdi.
Bisfenol A (BPA) ilk olarak 1891’de östrojen replasman tedavisi için geliştirilmiştir. Günümüzde de plastik oluşumunda bağlayıcı madde olarak kullanılmaktadır.
Endokrin bozucular Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından ‘Bir endokrin bozucu, endokrin sistemin fonksiyonunu değiştiren ve bunun sonucunda sağlıklı bir organizmada veya bu organizmanın gelecek kuşaklarında olumsuz sağlık etkilerine neden olan dış faktör veya karışımdır.’ Şeklinde tanımlanır. BPA vücutta östrojenmiş gibi davranarak fazla maruziyeeti sonucunda hormonal dengeyi bozmaktadır. Genelde östrojen ve andojen hormonlarını etkileyerek beyin ve üreme organlarının gelişimini, kanser oluşumunu, cinsiyet hormonları konsantrasyonunu etkiler. BPA plastik şişeler, gıda ambalajları, konserve kutuları, deterjanlar, sabunlar, bazı diş dolgu malzemeleri, tırnak parlatıcıları, şampuanlar, klimalar gibi günlük hayatta kullandığımız birçok materyalin içerisinde doğal veya sentetik olarak bulunur.
En önemli yan etkileri infertilite (kısırlık)
Çin’de 218 erkek üzerinde yapılan bir çalışmada işyerinde BPA maruziyeti olan erkeklerde idrarda 1,4mg/dL-38,7mg/dL düzeyindeki artış, sperm konsantrasyonunun toplam sperm sayısının azalmasına yol açmıştır. Güney İspanya’da 215 üniversite öğrencisi üzerinde yapılan başka bir çalışmada idrar BPA seviyesi arttıkça sperm sayısının düştüğü gözlenmiştir. Tüp bebek tedavisi alan kadınlarda yapılan bir çalışmada tedavinin başarılı olmadığı bireylerde idrarda BPA miktarının iki kat daha fazla olduğu gözlenmiştir.
Li ve arkadaşlarının 427 erkek üzerinde yaptığı başka bir çalışmada mesleki olarak BPA’ya maruz kalan erkeklerin cinsel performansları incelenmiştir. İdrar BPA seviyesi yükseldikçe cinsel istekte azalma, ereksiyon zorluğunda artış ile ilişkili bulunmuştur.
Anne karnında BPA’ya maruz kalan bebeklerin ergenlikleri incelenen başka bir çalışmada cinsiyet hormonlarının konsantrasyonlarında daha yaşamın ilk haftalarında bile farklılıklar saptanmıştır. BPA’nın plasenta ve anne sütüyle direk bebeğe geçişi kanıtlanmıştır.
Genel olarak BPA’nın daha birçok sağlık üzerine olumsuz etkisi kanıtlanmıştır. Erkeklerde sperm kalitesi üzerinde durulurken, kadınlarda meme kanseri ve Polikistik Over Sendromu (PCOS) ile doğrudan ilişkili bulunmuştur. Günümüzde artan plastik madde kullanımı, hazır yiyeceklerle gelen plastik kaplarda ısıyla birlikte yemeğe BPA geçmesi ve daha çok BPA maruziyeti nedeniyle bu konuda daha fazla bilimsel çalışmaya ve maruziyeti azaltma yollarına ihtiyacımız vardır.
