Böbrek kanseri, tanısı ve tedavisi hakkında

Böbrek kanseri, böbrek hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla böbrekte normal olmayan kitle meydana gelen hastalıktır. Oluşan bu kitle yapı ve fonksiyon olarak normal böbrek dokusundan farklıdır. Kanserli hücreler kan damarları aracılığı ile en başta akciğerler olmak üzere vücudun değişik yerlerine dağılırlar ve dağıldıkları yerlerde de çoğalarak kitleler oluştururlar. Kanserli hücreler hızlı bir şekilde çoğaldığı ve vücudun enerjisini savurgan bir şekilde kullandığı için böbrek kanseri olan hastalar halsiz olur ve kilo kaybederler.

Böbrek, İnsan Vücudunda Hangi Fonksiyonları Yerine Getirir?

Böbrekler yumruk büyüklüğünde ve fasulye şekilli organlardır. Karında böğürün her iki yanında bulunur. Bir insanda toplam 2 adet böbrek vardır. Esas görevleri kanınızı temizlemek, atıkları uzaklaştırmak ve idrar oluşturmaktır. Fonksiyonlarını tam olarak yerine getiren tek bir böbrek ile insanlar hastalıksız bir şekilde yaşayabilir.

Böbrek Kanserinin Nedenleri?

Hala böbrek kanserlerine neyin neden olduğu bilinmemektedir. Böbrek kanseri riskini arttıran tespit edilmiş faktörler vardır. Böbrek kanserleri genellikle 40 yaş üzerinde görülür. (Son yıllarda gençlerde de görülebilmektedir) Böbrek kanserinde diğer risk faktörleri de aşağıda sıralanmaktadır:

Sigara: Eğer sigara içicisiyseniz içmeyen birine göre böbrek kanserine yakalanma riskiniz 2 kat fazladır.

Erkek olmak: Böbrek kanseri erkeklerde kadınlardan 2 kat daha fazla gözükür.

Şişmanlık: Fazla kiloların sebep olduğu hormon değişiklikleri böbrek kanseri oluşturma riskini arttırmaktadır.

Bazı ağrı kesicilerin uzun süreli kullanımı

Diyaliz: Son dönem böbrek yetmezliği olup, uzun süre diyalize girmek (Riski 4 kat arttırır)

Von Hipple Lindau veya ailesel geçişli papiller böbrek hücreli kanser gibi genetik faktörler

Ailede böbrek kanseri hikayesi olması: Bu risk özellikle kardeşlerde yüksektir.

Asbestoz, kadmiyum, benzen, bazı tarım ilaçları gibi belli başlı kimyasallara maruz kalmak

Bu risk faktörlerine sahip olmanız böbrek kanserine kesinlikle yakalanacağınız anlamına gelmemekle beraber bu risk faktörlerinin hiçbirisine sahip olmadan da bu hastalığa yakalanabilirsiniz.

Böbrek Kanserinin Belirtileri Nelerdir?

Böbrek kanserleri genellikle erken evrelerde belirti vermez. Belirtiler meydana geldiğinde böbrek kanseri genellikle ileri safhalara ulaşmıştır. Bu durumda ortaya çıkan semptomlar şunlardır:

• İdrarda kan
• Karın alt ve yan bölgesinde şişkinlik
• İştahsızlık
• Geçmeyen yan ağrısı (böğür ağrısı)
• Sebebi bilinmeyen kilo kaybı
• Herhangi bir enfeksiyon ya da soğuk algınlığı olmadan haftalar boyu süren ateş
• Aşırı yorgunluk
• Kansızlık
• Bacaklarda ve eklemlerde şişmeler

Böbrek kanseri vücudunuzun başka yerlerine dağılmışsa aşağıdaki belirtilere neden olabilir:

• Nefes darlığı
• Kanlı öksürük
• Bel ağrısı

Böbrek Kanseri Olduğunuzu Nasıl Anlayabilirsiniz?

Günümüzde böbrek kanserlerinin tanısı çoğunlukla rastlantısal olarak konulur. Hastalar hastaneye genellikle başka bir nedenle başvururlar ve yapılan görüntüleme yöntemleri sonucunda böbreklerindeki kitle tespit edilir. En sık tanı koyma yöntemi ultrasonografidir. Bunun yanında ultrasonografi yapan kişiye bağlı olduğu için, eğer iyi ve deneyimli bir radyolog tarafından yapılmıyorsa, böbreğinizdeki kitlenin tanısı atlanabilir. Bilgisayarlı tomografi veya MR filmi çeken kişiye göre sonucu değişmediği için bu yöntemler ile böbrek kanseri tanısını atlamak zordur.

Böbreğinizde Ultrason veya Bilgisayarlı Tomografi ile Bir Kitle Saptanırsa, Bu Kitle Kanser Midir?

Böbreğin en çok görülen iyi huylu kitleleri anjiomyolipomlardır ve bunlar çekilen filmlerle tanınabilir. Bunların dışında eğer böbrekteki bir kitle kontrast madde ile boyanıyorsa, bu kitle büyük ihtimalle (>%90) böbrek kanseridir. Bu nedenle çekilen filmlerde böbrekte bir kitle saptanırsa ve bu kitlenin radyolojik olarak kanser şüphesi varsa; bu kitle büyük ihtimalle böbrek kanseridir. Kesin tanı bu kitlenin çıkarılıp, patolojik incelemesi yapılarak konur.

Böbreğinizde Anjiyomyolipom Saptanırsa Ne Yapmanız Gerekir?

Anjiomyolipomlar böbreğin en sık görülen iyi huylu tümörüdür. Nadir görülen “epiteloid” tip anjiomyolipom dışında vücudun başka yerlerine atlama yapmazlar. Anormal yağ, kas ve damar yapılarından oluşmaktadır; eğer kitlede damar oluşumları fazla ise bu tip kitleler kanamaya eğilim gösterirler. Genellikle 4 cm üzerindeki kitleler kanama riski nedeniyle cerrahi olarak çıkarılır. Böbrekte birden çok anjiomyolipom varsa veya anjiomyolipom kitlelerinin ameliyat ile çıkarılması teknik olarak zor ise; o zaman bu kitlelere giden damarlar anjio yapılarak tıkanır ve bu kitlelerin küçülmeleri hedeflenir. Böbrekte anjiomyolipomu olan hastaların mutlaka tecrübeli bir ürolog tarafından değerlendirilmeleri gerekmektedir.

Böbrek Kanserlerinin Tanı Anında Vücudun Diğer Yerlerine Atlayıp Atlamadığı Nasıl Anlaşılır?

Böbrek kanserli hasta tanı alırken, karın bölgesine rutin olarak kontrastlı bilgisayarlı tomografi veya MRI yapılmaktadır. Böbrek kanserlerinin en sık metastaz yaptığı (atladığı) yer akciğerler olduğu için tüm böbrek kanserli hastalara akciğer filmi veya akciğer tomografisi yapılmalıdır. Bunun dışında kanda alkalen fosfataz düzeyleri yüksek olan hastalara veya bel, kemik ağrısı olan hastalara tüm vücut kemik sintigrafisi yapılmalıdır. Nörolojik şikayetleri olan, baş ağrısı, baş dönmesi olan hastalara kranial (beyin) bilgisayarlı tomografi yapılmalıdır. Böbrek kanserli hastalara rutin PET-CT taraması önerilmemektedir.

Böbrek Kanserinin Tedavisi Nedir?

Böbrek kanserlerine radyoterapi (ışın tedavisi) ve kemoterapi etki etmez. Bu yüzden hastalıktan kurtulmanın en iyi tedavisi; hastalığı erken evrede (böbrek dışı noktalara dağılmadan) yakalamak ve kanserli dokuyu cerrahi olarak keserek vücut dışına almaktır. Bu yüzden böbrek kanserinin evresi tespit edildikten sonra tedavi planı oluşturulur. Vücuda yayılmamış böbrek kanserlerinin tedavisi ürologlar tarafından yapılırken, vücuda yayılmış böbrek kanserlerinin tedavisinde ürologlar ve medikal onkologlar birlikte çalışırlar.

Böbrek Kanseri Hakkında Sık Sorulan Sorular

Böbreğimde Kanser Saptandı, Tüm Böbreğimi Mi Aldırmam Lazım Yoksa Sadece Kanserli Dokunun Çıkarılması Yeterli Midir?

Günümüzde böbrek dokusunun ne kadar önemli ve hayati fonksiyonları olduğu daha iyi anlaşıldı. Bu yüzden 7 cm’den küçük böbrek kanserlerinde artık tüm böbreğin değil, sadece kanserli dokunun çıkarılması önerilmektedir. Özellikle 4 cm’den küçük böbrek kanserlerinde; kanserli doku yerine hastanın tüm böbreği alınırsa bu hastaların daha kısa yaşadığı anlaşıldı. Tabii ki kanserli dokular çıkarılırken, geride kanserli doku kalmaması, kanserin kapsülünün parçalanmaması ve kalan böbreğin fonksiyonlarının iyi bir şekilde korunması çok önemlidir.

Böbrekte Kanserin İyi Temizlenmesi İçin Açık Ameliyat Mı Yapmak Lazım Yoksa Laparoskopik veya Robotik Ameliyatlarla Böbrek Kanseri İyi Bir Şekilde Temizlenebilir Mi?

Böbrek kanserleri kapalı ameliyatlarla özellikle de robotik cerrahi ile mükemmel bir şekilde temizlenebilir. Burada ki en önemli ameliyatı yapan üroloğun kapalı ameliyatlarda tecrübe sahibi olmasıdır. Günümüzde uluslararası robotik cerrahi firması, yüksek tecrübeye sahip robotik cerrahların becerilerini “expert” sertifikası vererek belgeliyor. Eğer robotik cerrahi olmayı düşünüyorsanız, lütfen seçtiğiniz üroloğun expert sertifikasının olup olmadığını araştırın. Bunun dışında bir diğer önemli nokta; ürologlar hastalara kapalı ameliyat önermek için böbrekteki kanseri almak yerine daha kolay olan kanserli böbreğin alınmasını önermektedir. Bu yüzden size böbreğinizin hepsinin alınması öneriliyorsa, mutlaka tecrübeli bir ürologdan ikinci bir görüş alın.

Böbreğimde Kanser Var ve Vücudun Başka Yerlerine Yayıldığı Saptandı. Yine de Kanserli Böbreğimi Aldırmam Gerekiyor Mu?

Böbrek kanseri varsa ve vücudun diğer yerlerine sıçrama yapmış olsa da, böbrekteki kanserli dokuların veya kanserli böbreğin hepsinin çıkarılması gerekir. Böbrekteki ana kanser çıkarıldığında, vücudun diğer yerlerine sıçramış kanser hücrelerinde gerileme olabilir.

Böbrek Kanseri İçin Ameliyat Dışı Tedavi Seçenekleri Var Mı?

4 cm’den küçük böbrek kitleleri için kriyoterapi (dondurmak) ve radyofrekans ablasyon (iğne ile yakarak yok etme tedavisi) uygulanabilir. Bununla birlikte bu yöntemlerle kanserin tekrarlama ihtimali ve kanserin vücut içinde canlı kalma ihtimali olduğundan bu yöntemler genel durumu ameliyat açısından riskli hastalara (çok yaşlılar) önerilmektedir. Kriyoterapi kanseri yok etme konusunda radyofrekansa göre daha üstündür, fakat kriyoterapi işlemi ülkemizde halen yapılmamaktadır.

Böbrekteki Kanser Vücuda Yayılmışsa Nasıl Bir Tedavi Yapmak Gerekir?

Böbrek kanseri vücudunuzun diğer yerlerine yayılmışsa, ilk yapılması gereken kanserli böbrek dokularının vücuttan temizlenmesidir (ameliyat ile). Eğer vücutta tek bir yayılmış yer varsa, atlamış olan kanserli yerin çıkarılması gerekir. Bunun dışında yayılmış böbrek kanserli dokularına radyoterapi veya kemoterapi etkisizdir. Şanslıyız ki son yıllarda böbrek kanserleri alanında önemli ilaçlar çıktı. Önümüzdeki yıllarda da bu konuda dünyada piyasaya çıkacak bir çok ilaç var. Bu ilaçların böbrek kanserli hastaların ömürlerini uzattığı yapılan bir çok çalışmada gösterildi. Bu yüzden vücuda yayılmış böbrek kanserleri ürolog, onkolog, ve psikiyatristlerden oluşan bir ekip tarafından tedavi edilmelidir.

Böbrekteki Kitleler Hiçbir Şey Yapmadan Takip Edilebilir Mi?

Böbrekteki kitlelerin yıllık büyüme hızı ortalama 0,6 cm’ dir. Eğer hastanın böbreğinde ki kitlesi küçükse ve hastanın genel durumu ameliyat açısından riskli veya hastanın kısa bir ömrü kalmışsa, bu durumda böbrekteki kitleler takip edilebilir. Bu durumdaki hastaların böbreklerindeki kitleye biyopsi yapılıp, eğer saldırganlığı yüksek bir kanser tespit edilirse, bu hastalara kriyoterapi (dondurma) veya radyofrekans ablasyon (iğne ile yakarak yok etme tedavisi) uygulanabilir.

Böbrekteki Kitle Takip Süresinde Büyümedi. Bu Kitlenin Kanser Olmadığını Kabul Edebilir Miyiz?

Hayır, böbreğinizdeki kitle kanser olsa dahi boyut olarak artış göstermeyebilir. Hatta zaman içinde kanserin saldırganlık derecesi değişip, vücudun başka yerlerine sıçrama yapabilir.

Böbrek Kanserinden Nasıl Korunabiliriz?

Günümüzde insanların neden böbrek kanserleri hastalığına yakalandığını halen bilmiyoruz. Bununla birlikte bazı nedenlerden dolayı hastaların daha fazla böbrek kanserine yakalandığı bilinmektedir. Böbrek kanseriyle ilişkilendirilmiş bu risk faktörlerinden uzak durmanız böbrek kanseri olma ihtimalinizi azaltacaktır.

• Sigarayı bırakmak
• Sağlıklı kiloda kalmak
• Spor yapmak
• Stresten uzak kalmak
• Tansiyonu düzenlemek
• Zararlı kimyasallardan uzak durmak vs.