Adaçayı
Etki ve kullanım:
Adaçayı yaprakları damarları büzücü ve salgı düzenleyici etkilere sahiptir. İçerdiği uçucu yağından dolayı da bakterilere karşı, mantar hastalıklarına ve virüslere karşı etkileri bulunmaktadır. Haricen ağız ve boğaz mukozası rahatsızlıklarında gargara halinde iltihap giderici olarak; dahilen soğuk algınlığı rahatsızlıklarında ayrıca hazım sistemi problemlerinde kullanılır.
Uyarı:
Bir kerede 15 gr. dozun aşıldığı hallerde çarpıntı, sıcaklık hissi, kramp ve denge bozuklukları yapabilmektedir. Anne adaylarının kullanması tavsiye edilmez.
Alıç
Etki ve kullanım:
Taşıdığı bioflavanoitlerden dolayı kalbi güçlendirici etkiye sahiptir. Bu yüzden alıç, hafif kalp yetmezliklerinde hiçbir yan etkisi olmadan rahatlıkla kullanılabilir. Taşıdığı bileşikler kan basıncını düzenler ve antioksidan etkiye sahip olduklarından damarların harabiyetini engeller. Sakinleştirici bir etkiye de sahip olan alıç yaşlılıkta kullanmak için mükemmel bir bitkidir.
Altınbaşak
Etki ve kullanım:
Dahilen, taşıdığı flavonoit ve saponin bileşikleri nedeniyle idrar yolları, böbrek ve idrar torbası rahatsızlıklarında idrar söktürücü olarak kullanılır. Böbrek ve safra kesesi taşlarının düşürülmesinde yardımcı olur. Ayrıca spazm çözücü etkisi vardır. Haricen, özellikle taşıdığı saponinler sebebiyle çocukların pamukçuğunda ayrıca ağız ve boğaz dezenfektanı olarak kullanılır.
Uyarı:
Kronik böbrek hastaları hekime danışarak kullanmalıdır.
Anason
Etki ve kullanım:
Koku verici, iştah açıcı olan anason, mide ve bağırsaktaki gaz oluşumunu engellemesinden dolayı iyi bir gaz gidericidir. Salgı arttırıcı, balgam söktürücü, spazm çözücü ve antiseptik etkilere sahiptir. Solunum yolu enfeksiyonları ve öksürüklerinde balgam söktürücü; mide, bağırsak şikayetlerinde, hazımsızlıkta ise gaz söktürücü olarak kullanılır.
Uyarı:
Anetol alerji yapabilir. Anetol alerjisi olanlar kullanmamalıdır.
Atkuyruğu
Etki ve kullanım:
İçerdiği flavanoitlerden dolayı idrar arttırıcı, kan dindirici, terletici ve vücuda mineral sağlayıcı etkisi vardır. Silisili asit ve benzeri mineral maddeler, idrar arttırıcı etki yanında saç dökülmelerini ve çabuk kırılan tırnaklarda iyileştirici etki göstermektedir. Dahilen; romatizmada ve ödemlerinin boşaltılmasında, idrar yollarının ve idrar torbasının yıkanmasında kullanılır. Haricen; zor iyileşen yaralar için kullanılmaktadır.
Uyarı:
Uzman kontrolü dışında altı haftadan fazla kullanılması tavsiye edilmez. Kalp ve böbrek rahatsızlıklarına bağlı ödemlerde kullanılmaz.
Avakado
Etki ve kullanım:
Damar büzücü etkiye sahip olan avakado yaprakları tanen taşıdığından dolayı ishale karşı kullanılır. Gaz giderici, öksürük kesicidir. Kadınların adet dönemi kanamalarını uyarıcı etkiye sahiptir. Ürik asit miktarını düşürmede yararlı olduğu söylenmektedir.
Aynısafa
Etki ve kullanım:
Aynısafa antiseptiktir. Antifungal e antiviral etkilere sahiptir. Bu yüzden başlıca haricen hafif deri rahatsızlıklarında kullanılır. Küçük yaraların tedavisinde, bazı deri hastalıklarında yumuşatıcı ve kaşıntıyı önleyici, sıyrıklarda, çatlaklarda, böcek sokmalarında, pişiklerde, yaygın olmayan yüzeysel yanıkların tedavisinde, ağızdaki yaralarda ağrı giderici, bacak ülserinde, hemoroitte ve anal egzamada kullanılır. Dahilen ise gastrit ve ülser gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarda iltihap giderici etkisinden yararlanılmaktadır.
Biberiye
Etki ve kullanım:
Dahilen gaz söktürücü, karın ağrılarını giderici, iştah açıcı ve midevidir. Haricen kan dolaşımını hızlandırmakta ve romatizmada ağrı kesici etki göstermektedir. Dahilen hazımsızlıklarda, mide, bağırsak, safra düzenleyici olarak, haricen; adale ve romatizmal ağrılarda ayrıca doğa ayak bakımı ürünlerse uçucu yağ ve yaprak özü halinde kullanılmaktadır. Son yıllarda antioksidan etkisi bulunduğunu gösteren makaleler yayınlanıştır.
Uyarı:
Dahilen aşırı dozda kullanılması ve hamilelikte alınması sakıncalıdır.
Civanperçemi
Etki ve kullanım:
Taşımakta olduğu azulenden dolayı iltihabın neden olduğu şişlik ve kızarıklığı giderici, flavonlardan dolayı ise spazm giderici etkilidir. Civanperçemi damar hastalıklarında, safra ve idrar söktürücü olarak, hemoroitte, safra salgısı yetersizliğinde ve romatizmada kullanılır.
Uyarı:
Nadiren bazı duyarlı kişilerde alerjik tepkilere neden olabilir.
Ekinezya
Etki ve kullanım:
Taşıdığı polisakkaritler, bağışıklık sistemi üzerinde etkilidir ve bitkinin esas değeri de buradan ileri gelmektedir. Taşıdığı diğer bileşik ekinasein’in insektisit etkisi saptanmıştır. Bu yüzden hafif ve orta şiddetli soğuk algınlıkları, gripler ile lokal olarak zor iyileşen yanıklarda kullanılır. Ekinezya kronik yorgunluk ve bağışıklık sisteminin yetersiz kaldığı durumlarda kan hücrelerinin direncini arttırarak bakterilere karşı etki, ayrıca virüslere karşı metabolizmanın kendi savunma sistemine benzer bir etki göstererek viral kaynaklı enfeksiyonlara karşı olumlu etki gösterir. Sonuç olarak, metabolizmanın doğal direncini destekler ve yükseltir.
Uyarı:
Tüberküloz, şeker ve multiple skleroz hastalarına tavsiye edilmez.
Ginseng kökü
Etki ve kullanım:
Ginseng kökü, kuvvet verici, yorgunluk gidericidir. Ginsenozitler, strese karşı vücudun kendi ürettiği hormonlara benzer etki gösterir. Böylece fiziksel, duygusal ve zihinsel kaynaklı strese karşı kişiye direnç kazandırır. Ayrıca ginseng kökünün enfeksiyonlara karşı metabolizmanın direncini arttırdığı düşünülmektedir. Yaşlılıkta iyi bir kuvvet vericidir.
Uyarı:
Nadir olarak yüksek tozlarda uykusuzluk, sinirlilik, ishal yapabilir.
Hayıt meyvesi
Etki ve kullanım:
Kadınlarda adet düzensizliğinin giderilmesinde etkilidir. Prolaktin konsantrasyonunu azaltan bitkinin, adet siklusunu normale döndürmede olumlu etkileri görülmektedir. Adet öncesi sendromlarda, menopozla ilgili bazı şikayetlerde, süt veren kadınlarda süt eksikliğinde ve adet dönemlerinde endokrin düzensizliklerinden kaynaklanan sinir ve cilt problemlerinde ve akne tedavisinde kullanılabilir.
Isırganotu
Etki ve kullanım:
Toprak üstü kısımları idrar söktürücüdür. Dahilen idrar yolu iltihapları, haricen ise romatizmada kullanılır. Ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirir. Kökleri ise prostatta idrar zorluğunda etkilidir. Halk arasında ısırgan yaprakları dahilen kan dindirici ve temizleyici, iştah açıcı, idrar arttırıcı olarak kullanılır. Yine halk arasında hastalıklardan korunmak amacıyla yılda birkaç kez ısırgandan yapılan yemeğin yenmesi önerilir.
Uyarı:
Toprak üstü kısımları kalp ve böbrek rahatsızlıklarından oluşan ödemlerde kullanılmamalıdır, kökler hafif mide ve bağırsak rahatsızlığı yapabilir.
Kantaron
Etki ve kullanım:
Dahilen; Kantaron içerdiği hiperisinden dolayı orta şiddetteki depresyona karşı özellikle menopozda bitkinlik, endişe ve sıkıntı giderici olarak kullanılır. Bitki taşıdığı biyoflavanoitler ve hiperforinden dolayı ise yatıştırıcı, sakinleştirici özelliğe sahiptir. Ayrıca iltihaptan dolayı oluşan şişlik ve kızarıkları giderici, ağrı kesici etkileri de bilinmektedir. Ülsere karşı kullanılabilir. İçerdiği flavanoitler ve tanenden ötürü ise idrar arttırıcı ve damar büzücüdür. Haricen ; Bitkisel yağlar (zeytinyağı, ayçiçek yağı gibi) içinde hazırlanmış ekstreleri, yara ve yanıkları iyileştirici olarak kullanılır.
Uyarı:
Haricen kullanıldığında güneş ışığına maruz kalınmamalıdır. Doz aşımında hassas bünyelerde alerji yapabilir. Hamilelikte kullanmaktan kaçınılmalıdır.
Karabaş otu
Etki ve kullanım:
Karabaş otu, iltihap giderici, balgam söktürücü etkilere sahiptir. Bu nedenle soğuk algınlığı, öksürükler ve iltihaplı rahatsızlıkların iyileştirilmesinde kullanılır.
Karahindiba
Etki ve kullanım:
Karahindiba güçlü bir safra ve idrar arttırıcıdır. Mide salgısını düzenler, safra rahatsızlıkları ve iştahsızlıkta kullanılır. İyi bir toksin temizleyicisidir.
Uyarı:
Diğer acı lezzetli bitkiler gibi asit fazlalığında mide arısı yapabilir.
Kediotu
Etki ve kullanım:
Kediotu taşımakta olduğu valepotriatlardan dolayı sakinleştirici etkiye sahiptir. Uçucu yağ ve irdoitlerden dolayı da psikolojik bir rahatlama sağlar. Orta şiddetli bir uyku vericidir. Ancak uyku bozukluklarını düzeltici etkisinin görülebilmesi için birkaç haftalık bir kullanım süresinin geçmesi gerekmektedir. Bu süre boyunca hiçbir alışkanlık yapmadan, yan etki oluşturmadan rahatlıkla kullanılabilir. Bileşiklerinden valerianik asit adale gevşetici, tansiyon düşürücü ve gaz giderici etkilere sahiptir. Tüm bu etkilerinden dolayı kedi otu, uykusuzluk, huzursuzluk halleri yanında sinirsel tansiyon, migren, kramp, bağırsak kolikleri, romatizmal ağrılar ve adet gecikmelerinde de kullanılabilir.
Keten tohumu
Etki ve kullanım:
Dahilen; Kabızlıkta, sindirim sistemi tahrişlerinde, gastritin verdiği rahatsızlıkların kısa süreli tedavisinde, mukoza tahrişlerinde, kronik öksürük ve bronşitte kullanılabilir. Haricen; Ağrılı cilt iltihaplarında yararlanılmaktadır.
Uyarı:
Emilimlerini geciktireceğinden ilaçlarla birlikte alınmamalıdır. Olgunlaşmamış tohumlar kullanılmamalıdır. Tohumlar en az 10 misli suyla alınmazsa bağırsak tıkanmasına neden olabilir. Kilo problemli kişilerin tohumları, enerji vereceği için parçalanmamış olarak alması gerekir. Karın ağrısı yapabilir.
Kudret narı
Etki ve kullanım:
Olgunlaşmamış meyveler kan şekerini düşürücüdür. Olgun meyveler ise midevi, kuvvet verici, bulantı kesici ve müshil etkilidir. Haricen ise yara ve yanıkların tedavisinde yararlanılmaktadır. Kudret narı halk arasında ülser tedavisinde kullanılmaktadır.
Melisa
Etki ve kullanım:
Çok iyi bir sakinleştirici yatıştırıcıdır. Spazm giderici, antibakteriyel, antifungal, antiviral, midevi ve gaz giderici etkilidir. Uçuk tedavisinde, sinirsel kaynaklı sindirim sistemi rahatsızlıklarında, uyku problemi ve migrende kullanılır. Psikolojik kökenli kalp rahatsızlıklarında kişiyi rahatlatıcı olarak kullanılır.
Meyan kökü
Etki ve kullanım:
Üst solunum yolları ve bronşit için iyi bir balgam söktürücüdür. Gırtlaktaki salgıyı seyrelterek daha az tahriş edici hale getirir. Böylece öksürük yatıştırıcı ve balgam söktürücü olarak kullanılır. Glisirizinik asit bakterilere ve virüslere karşı etkiye sahiptir. İltihabı önleyici etkisinden dolayı ses kısıklığını da giderir. Gastrit ve mide ülserlerinin tedavisinde iltihabı önleyici ve spazm çözücüdür. Spazm çözücü etki, taşıdığı flavonoitlerden dolayı ileri gelmektedir. Bu nedenle kuvvetli müshillerle birlikte ağrıyı azaltmak için kullanılır. Yoğun tatlı lezzeti nedeniyle lezzet zenginleştirici olarak ilaçlara konulmaktadır.
Uyarı:
Yüksek dozlarda (günde 50 gr. bitkiden fazla) uzun süre alınmamalıdır. Ayrıca meyan preparatlarının 4-6 haftadan fazla kullanılmaması gerekir. Bu esnada potasyumca zengin diyetle (muz, kuru kayısı gibi) beslenmeye dikkat edilmelidir. Böbrek ve karaciğer rahatsızlıkları, yüksek tansiyon, potasyum yetersizliği ve hamilelikte alınmamalı, kortizon vb. ilaçlarla birlikte kullanılmamalıdır.
Rezene çayı
Etki ve kullanım:
Rezene mide-bağırsak hareketini arttırır. Uçucu yağı düz kaslar üzerine spazm giderici olarak; bronş mukozası üzerine de salgı arttırıcı olarak etki eder. Rezen ayrıca iltihap gidericidir. Bu etkilerinden dolayı solunum yoları ve hazımla ilgili rahatsızlıklarda kullanılır. Çocuklarda iştah açıcıdır ve sindirimi kolaylaştırır. Bal ile karıştırılarak hazırlanan şurup veya şekeri, (özellikle çocuklar için kullanılan) balgam söktürücü ve gaz gidericidir. Meyvelerinden elde edilen suyu, göz banyosu ve gargara suyu olarak kullanılmaktadır.
Sinameke çayı
Etki ve kullanım:
Kalın bağırsağa etkili müshildir, kabızlığa karşı kullanılır.
Uyarı:
Kullanım süresi en fazla 4 haftadır.
Yeşil çin çayı
Etki ve kullanım:
Fermente olmadığından siyah çaya göre daha fazla kateşin ve vitamin içerir. Antioksidan özelliğe sahip olan kateşin, bir çok rahatsızlığa (kanser, kalp hastalıkları vs. ) zemin hazırlayabilen serbest radikallerin olumsuz etkisini gidermede yararlı etki gösterir. Yeşil çay, yağ hücrelerinin metabolik hareketini arttırarak depolanmış yağın yakılmasını hızlandırır. Böylece kilo vermede rejim ve egzersiz yanında yardımcı olarak kullanılabilir. Ayrıca taşıdığı antioksidanların kolesterol seviyesini düşürdüğü düşünülmektedir.
Uyarı:
Yüksek tansiyonu olanlar fazla tüketimden kaçınmalıdır.
Zeytin yaprağı
Etki ve kullanım:
Yumuşak bir idrar söktürücüdür. Kan basıncını düşürmede yardımcıdır. Kan şekerini düşürmesi nedeniyle şeker hastalığında kullanılabileceği düşünülmektedir.
