Yeme, insanların en temel faaliyetlerinden biridir. Ancak bu temel faaliyet, biyolojik gerekliliğinin yanında psikolojik önemi de bulunmaktadır. Yeme davranışı psikolojik olarak incelendiğinde yalnızca beslenme olayını ifade etmediği durumlarda duygusal yemeden bahsedebiliriz. Stres, üzüntü, yalnızlık, gibi baş etmekte zorlandığımız olumsuz duygular bizleri ‘duygularımızı’ yemeye sürükleyebiliyor.
Yaşamın ilk günlerinde açlık en erken “acı çekme” iken, doymak en erken “rahatlamadır” Bebekler ilk rahatlama duygusunu açlığın yarattığı fiziksel huzursuzluk durumundan emzirme sayesinde kurtularak hissederler. Böylece açlığın doyurulması iyi ve güvende olma duygusuyla derinden bir bağ kurar. Bu bağ yaşam ilerledikçe kişilerin sorunlar karşısında, olumsuz duygularından kaçmak için kullandıkları bir davranış örüntüsü haline gelebiliyor. Psikolojik olarak daha zayıf olduğumuz bir anda, bir güçlükle karşılaşınca baş etmek için yemek yemek duygusal beslenmedir.
Sorunları karşısında yüzleşmeden kaçınan ve çözüm yolları aramayan kişiler yemek yiyerek sadece kendilerini sorunlar karşısında uyuşturmuş olurlar. Öncelikle sorunlar karşısında çözümüne yönelik adımlar atılmalıdır. Duygusal yeme ile mücadele de ilk adım açlık hissinin tanımlanmasıdır.
Fiziksel açlık ile duygusal açlık arasında fark vardır:
- Fiziksel açlık yavaş yavaş belirirken, duygusal açlık aniden olur, birden bir şey yeme ihtiyacı hissedersiniz.
- Fiziksel açlık bekleyebilir, duygusal açlık hissettiğiniz de hemen giderilmesi gerekmektedir, bekleyemezsiniz.
- Fiziksel açlıkla yiyorsanız doyduğunuzda durabilirsiniz ancak duygusal açlık nedeniyle yemek ile yiyorsanız doymuş olsanız bile yemeğe devam etmek istersiniz.
- Gerçekten açlık nedeniyle yemek yiyorsanız pek çok seçeneğe açık olurken, duygusal açlık nedeniyle yediğinizde genellikle; pizza, çikolata, tatlı, cips gibi yüksek kalorili yiyecekler yersiniz.
Duygusal yemede yemek yemeyi şiddetle arzulatan stres, üzüntü, kızgınlık gibi duygular; yemek yedikten sonra tüketilen yüksek kalorili yiyecekler neticesinde pişmanlık, suçluluk ve başarısızlık duygularına dönüşür.
Duygusal yemeyi nasıl durdurabilirim?
Duygusal yediğiniz anları fark edin. Aç olmadığınız halde canınız bir şeyler yemek istediği anların öncesinde hissettiğiniz duygularınıza odaklanın. Bir şeyler yemeden önce duygularınızı yazmak size yardımcı olacaktır.
Yeme ihtiyacı hissettiğiniz anlarda açlığınızı 0 ile 10 arasında derecelendirin. Açlık seviyeniz düşük ve sadece canınız sıkkın ya da stresli olduğunuz için yemek yemeyi istiyorsanız önce bir bardak su için ve yemek yemeyi 10 dakika ertelemeye çalışın.
Sorunlar karşısında farklı baş etme kanallarınızı kullanın. Aç olmadığınız halde yemek yeme isteği geldiğinde alternatif olarak neler yapabileceğinizin bir listesini yapın.bu aktiviteler sizi rahatlatan (müzik dinlemek, yürüyüş yapmak.. ) aktiviteler olmalıdır.
Yemek yeme isteği ile baş edemiyorsanız kalorisi yüksek besinler yerine sağlıklı seçenekler tüketin. Stresi azalttığı bilinen yeşil yapraklı sebzeler, balık, badem gibi besinlere listenizde yer verebilirsiniz.
Hayatınızda yapmaktan keyif aldığınız aktiviteleri artırın. Spor yapmaya özen gösterin. Olumsuz duygularınızla baş etmenizi kolaylaştıracaktır.
