Bağışıklık sistemimiz zararlı maddeler ile karşılaştığında bizi korumak için harekete geçer. Alerjik bünyeli kişiler ise normalde zararsız olan maddelere karşı da aşırı reaksiyon gösterir.
Bu maddelere alerjen, bu reaksiyona da alerjik reaksiyon denilmektedir. En sık görülen alerjenler; polenler, ev tozu akarları(mite), küf mantarları ve gıdalardaki katkı maddeleridir.
Alerjik rinit (alerjik nezle); mevsimsel alerjik rinit (saman nezlesi) ve yıl boyu ortaya çıkan alerjik rinit (perennial alerjik rinit) şeklinde iki şekilde görülebilir.
Yıl boyu ortaya çıkan alerjik rinit ev tozu akarları, küf mantarları ve hayvan tüylerinden kaynaklıyken, mevsimsel alerjik rinit özellikle bahar aylarında ortaya çıkan polen gibi dış alerjenlerden kaynaklanır.
Alerjik Rinit Nedir?
Bahar aylarında canlanan doğayla birlikte çiçek tozları ya da diğer adıyla polenler bitkiler tarafından havaya salınır. Erken ilkbahar, erken yaz ve sonbahar ayları alerji hastalarının şikayetlerinin arttığı zamanlardır.
Alerjik belirtiler çoğunlukla 20 yaş öncesinde görülmeye başlar ve yetişkinlik döneminde de devam eder. Hayatın herhangi bir döneminde de aniden ortaya çıkabilir. Alerjilerde genetik yatkınlık önemli bir rol oynamaktadır.
Bahar Alerjisi Belirtileri Nelerdir?
1) Su gibi burun akıntısı ve burunda kaşıntı
2) Geniz akıntısı
3) Sık hapşırma
4) Sık sık elle burunu kaşıma ihtiyacı
5) Özellikle çocuklarda burnu el ayasıyla yukarı iterek kaşımak (alerjik selam) ve buna bağlı burun sırtı derisinde yatay çizgi oluşumu
6) Damakta ve boğazda kaşıntı
7) Gözlerde kaşıntı ve sulanma
8) Göz kapaklarında şişlik ve göz altlarında mavimsi renk değişikliği
9) Burun tıkanıklığı ve nefes alma güçlüğü
10) Yüz ağrısı ve basınç hissi
11) Koku ve tat duyularında azalma
12) Kuru öksürük
13) Baş ağrısı, yorgunluk, konsantrasyon bozukluğu
14) Nefes alamama nedeniyle uyku bozukluğu
Soğuk Algınlığı İle Karıştırılmamalıdır
Hastalar tarafından öksürük, hapşırma ve burun akıntısı gibi belirtiler ile seyreden soğuk algınlığı alerji ile karıştırılabilmektedir. Soğuk algınlığı genellikle kısa sürelidir. Alerji ise alerjiye sebep olan maddelere maruz kalındığı sürece devam eder. Soğuk algınlığında akıntı daha kıvamlı ve koyu renkli olabilir, beraberinde hafif ateş, halsizlik ve vücut ağrısı olabilir. Alerjide ise hapşırma ve su gibi burun akıntısı vardır, ateş ve vücut ağrısı gözlenmez.
Alerji hastalarında nazal polip, sinüzit ve astım, orta kulakta sıvı birikimi, konjonktivit birlikteliği sık görülür. Sinüzit varsa koyu kıvamlı ve koyu renkli burun akıntısı, geniz akıntısı, baş ağrısı; astım varsa nefes darlığı ve hırıltılı solunum; orta kulakta sıvı birikimi varsa ara ara kulak ağrısı, kulaklarda tıkanıklık ve işitme azlığı alerji şikayetlerine eşlik eder.
Kulak Burun Boğaz (KBB) Op. Dr. Övgü SAYIN
Bahar Alerjisi Tanısı Nasıl Konur?
Tanı konulmasında hastadan alınan hikaye çok önemlidir. Şikayetlerin ne zaman başladığı, mevsimlerle ilişkisi, nelerin şikayetleri tetiklediği sorgulanmalıdır. Muayenede burun etlerinde büyüme, burun içini örten mukozada solukluk ve şişlik, salgılarda artış dikkati çeker. Endoskopik muayenede eşlik eden polip varsa tespit edilebilir. Tedavide başarılı olunamadığı veya eşlik eden başka hastalık düşünüldüğünde gerekli görüldüğü takdirde radyolojik görüntüleme yapılabilir. Alerjik rinit tanısını kesinleştirmek için kan ve deri alerji testleri gerekir.
Bahar Alerjisi Tedavisi
Alerji tedavisi hastanın şikayetlerinin ortadan kaldırılmasına yöneliktir, hastalığı tamamen yok etmez. Alerjiye yol açan alerjen ile temastan kaçınmak ilk adımdır. İlaç tedavisi her hastanın durumuna ve hastalığın şiddetine bağlı olarak hekim tarafından düzenlenmelidir. Anti-alerjik ilaçlar, burun içi ödemi azaltan ilaçlar ve kortizon içerikli burun spreyleri kullanılır. Bu spreylerdeki kortizon sadece burun bölgesine uygulandığı için güvenle uygulanabilir. Okyanus suyu ile burun yıkamak da oldukça faydalıdır. İlaçlardan fayda görmeyen hastalarda aşı tedavisi (immunoterapi) kullanılabilir.
Hastada burun eti büyüklüğü, burun kemiği eğriliği, kronik sinüzit ve nazal polip gibi eşlik eden hastalıklar varsa bunların opere edilmesi gerekebilir.
Bahar alerjisi olan hastaların özellikle polenlerin yoğun olduğu mevsimlerde kapı ve pencerelerini kapalı tutmaları, çamaşırlarını evde kurutmaları, polenli ortamlarda bulunmamaları, bulunmak zorundaysalar maske takmaları, kapalı ortamlarda spor yapmaları, eve geldiklerinde kıyafetlerini değiştirmeleri ve duş almaları, sigara içmemeleri ve içilen ortamda bulunmamaları, bağışıklık sistemini güçlü tutmak için dengeli beslenmeleri, bol sıvı almaları önerilir.
Alerjik rinit tedavisinde geç kalındığı takdirde sorun sinüzit, astım, kulak iltihabına dönüşebilir.
