Uzman Diyetisyen Seda Dursun Tufan konu hakkında bilgiler verdi.
Aralıklı oruç diyeti, günümüzde if diyeti veya intermittent fasting olarak da bilinmektedir. Aralıklı oruç diyetinin asıl amacı, diğer diyetlerin aksine alınan kalorileri kontrol etmek değil, yiyeceklerin tüketildiği zaman aralığını kontrol etmektir. If diyeti diğer klasik diyet türleri gibi değildir. Kişiye ne yemesinden ziyade “hangi vakitte” yemesi gerektiğini söyler.
Aralıklı oruç diyeti, klasik olarak kalori alımını kısıtlayan diyet yöntemlerine alternatif haline gelen ve günümüzde büyük popülerlik kazanan bir diyet türüdür.
Hatta öyle ki, Uluslararası Gıda Enformasyonu Konseyi Kurumunun araştırmasına göre, 2018 yılının en popüler diyeti olarak seçilmiştir. Aralıklı oruç diyeti, günümüzde sadece kilo vermekle ilgilenenlerin değil, fit olup forma girmek isteyenlerin, yaşam süresini artırmak isteyenlerin ve genel olarak daha sağlıklı hale gelmek isteyenlerin büyük ilgi gösterdiği bir diyet türüdür.
Aralıklı Orucun Türleri Nelerdir?
Aralıklı orucun birçok farklı uygulaması vardır. Bu diyetin her varyasyonunda günde 8 saat kalma prensibine bağlı kalınmaktadır. En sık uygulanan aralıklı oruç (if diyeti) türlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz:
16-8 Aralıklı Oruç Diyeti: Bu varyasyonda günün 8 saatinde yemek yenmekte, diğer 16 saatte ise kalori içeren hiçbir yiyecek tüketilmemektedir. Gerekirse bitki çayı, sütsüz ve şekersiz kahve, şekersiz çay, su ve soda benzeri kalorisiz içecekler tüketilebilir. Genellikle 12.00 – 20.00 veya 09.00 – 17.00 saatleri arasında yemek yemek tercih edilir. Ancak bu saatler kişinin durumuna ve programına göre değişiklik gösterebilir. Yemek yemenin serbest olduğu bu sekiz saatlik sürede tüketilen yemeklerin sağlıklı ve düşük kalorili olması gerekmektedir. Bu yöntem, 5-2 Aralıklı oruç diyeti yöntemine kıyasla daha az açlık hissiyatı veren bir yöntemdir.
16/8 diyeti nasıl kilo verdiriyor?
16/8 aralıklı oruç planına göre beslenmek iştahı önemli ölçüde azaltarak kalori alımını sınırlıyor. Böylece kilo vermek kolaylaşıyor.
Bu beslenme tarzına alıştıkça yemek yerken Leptin (tokluk) hormonu daha kısa sürede salgılanıyor, dolayısıyla kişi kendini daha küçük porsiyonlar yiyerek tok hissetmeye başlıyor. Ayrıca açlık hormonu olan ghrelin’in salgılanması da azaldığı için midedeki açlık hissi ve gece saatlerinde bir şeyler atıştırma isteği azalıyor.
16/8 Diyeti Örnek Menü
İlk öğün: 12.00
1haşlanmış yumurta
30 g beyaz peynir
½ avokado
1 kuru hurma
7-8 zeytin
Salatalık, domates, biber
Kahvaltı salatası: Bol limon sıkılmış maydanoz, nane, marul
1 dilim tam buğday ekmeği
Ara öğün (isteğe bağlı)
2 dilim ananas + 2 tam ceviz içi
1 fincan yeşil çay
Akşam yemeği bitişi: 20.00
Izgara somon ve fırında sebze (patlıcan-kabak-biber)
1 dilim tam buğday ekmek
Roka salatası
5-2 Aralıklı Oruç Diyeti: 5-2 Aralıklı oruç diyetine göre birey, haftanın 5 günü normal ve sağlıklı bir şekilde beslenir. Diğer seçilen 2 günde ise kalori alımı 500 kalori civarına düşürülmelidir. Seçilen 2 günün birbirini arkalamayan günler olması daha iyi sonuçlar verecektir. Bunun yanında 500 kalorinin alındığı dönem tıpkı 16-8 diyetinde olduğu gibi sınırlandırılmalıdır. 16 saat aç kalınmalı, kalan 8 saatte 500 civarı kalori alınmalıdır. Bu yöntem özellikle iş hayatı, okul gibi etkenler yüzünden diğer beslenme programlarına uyum sağlayamayanlar için son derece uygundur.
Ye-Dur-Ye Yöntemi (Alternatif If Metodu): Bu yöntemde birbirini takip etmeyen bir veya iki gün seçilir ve 24 saat süresince yemek yemekten kaçınılır. Haftanın geri kalanında ise normal şekilde beslenilebilir. Bu yöntem kahvaltıdan kahvaltıya veya akşam yemeğinden akşam yemeğine uygulanabilir. Ancak bu metot uzun süre aç kalmayı gerektirdiği için herkese uygun değildir ve doktorunuzu bilgilendirmeden kesinlikle uygulanmamalıdır.
Aralıklı Orucun Faydaları Nelerdir?
Aralıklı oruç diyetinin faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz:
Aralıklı oruç, diğer diyet sistemlerine göre takip edilmesi daha kolay ve esnek bir sistemdir.
If diyeti kalori alımını azaltıp metabolizmayı hızlandırdığı için oldukça etkili bir kilo verme yöntemidir. Amerikan Kalp Derneği gibi önemli kuruluşlar tarafından çalışmalarda aralıklı oruç diyetinin uygulanmaya başlandıktan 3-24 hafta sonra %3-8 oranında kilo kaybına sebep olduğu görülmüştür.
LDL Kolesterol ve Trigliserid değerlerini önemli ölçüde düşürmeye yardımcı olur. Bunun yanında iyi huylu kolesterol olan HDL kolesterolünü artırdığı görülmüştür.
Kan şekerini kontrol altına almayı sağlar ve insülin salınımını azaltmaya yardımcı olur.
Kasların gelişimini hızlandırır ve vücudun kendini daha hızlı onarmasına yardımcı olur. Bunun sebebi açlık durumunda insülin hormonunun azalması, büyüme hormonunun ise artmasıdır. Büyüme hormonu sayesinde vücuttaki dokular ve hücreler onarılıp yenilenirler.
Oksidatif strese karşı vücudun direncini artırır, böylelikle vücuttaki iltihaplanmalar azalır ve yaşlanmaya karşı etkili olabilir.
Nörolojik problemlere karşı koruma sağlar. Açlık halinde karaciğere giren yağ asitleri, burada vücut için enerji kaynağı olan “keton” maddesine dönüşürler. Keton ise nöronları hasardan koruyan bir maddedir.
Kişideki doygunluk hissinin artmasını sağlar.
Uyku kalitesini yükseltir.
Aralıklı Oruç Diyeti Kimler İçin Uygun Değildir?
*Aralıklı oruç diğer adıyla if diyeti;
*Hamile kalmaya çalışanlar,
*Hamile olan veya bebek emziren kişiler,
*Beden kitle indeksi fazlasıyla düşük olan “çok zayıf” kişiler,
*Yeme bozukluğundan muzdarip olanlar,
*Şeker hastalığı olanlar (özellikle de Tip 1 diyabet hastaları),
*Tansiyon hastaları,
*Sürekli ilaç kullanmak zorunda olan kişiler,
*Yoğun egzersiz yapan veya sporla uğraşan kişiler, *Mide ülseri olanlar için uygun değildir.
