Demir vücut için gerekli olan minerallerin başında gelir ve vücutta üretilemez. Bu sebeple besinler yoluyla günlük belirli miktarlarda alınması gerekir. Çocuklar ve erkeklerde günlük 10 mg demire ihtiyaç varken; kadınlar, emziren anneler ve ergenlerde bu gereksinim 18 mg’dır. Demirin en önemli görevleri; DNA sentezi ve hemoglobinin (Hb) dokulara gerekli oksijeni taşımasıdır.
Vücut için gerekli olan miktar alınamadığında demir eksikliği anemisi yani diğer adıyla kansızlık görülür. Anemi sonucunda kişilerde güçsüzlük, baş ağrısı, yorgunluk, sinirlilik, baş dönmesi, solgunluk, çarpıntı, nefes kesilmesi, konsantrasyon bozukluğu, toprak yeme, özellikle kış aylarında el ve ayaklarda üşüme görülebilir. Büyüme ve gelişme döneminde olan bireylerde dikkat ve algılama azalır, dolayısıyla okul başarısı azalır. Büyüme olumsuz olarak etkilenir. Fiziksel aktivite azalır. Daha sık hastalıklar görülür. Yorgunluk ve iş gücünde azalma olur. Gebelik döneminde ise anne bebek ölümleri olur. Düşük doğum ağırlıklı bebek olur ve yine sık hastalık görülür.
Demir eksikliği tanısı için kanda hemoglobin, hemotokrit, demir, demir bağlama kapasitesi ve ferritin seviyelerine bakılır. Mineralin yetersizliğinde; kanda tüm bu parametreler düşerken, demir bağlama kapasitesi yükselir.
Demir eksikliği anemisini önlemek için demirden zengin besinlerin tüketilmesi gerekir. Tüketilen besinlerin yanında C vitamini kaynakları da tüketilmelidir. C vitamininden zengin besinler; turunçgiller, yeşil yapraklı sebzeler, domates ve yeşilbiber gibi besinlerdir. Bu besinlerin her öğünde alınmasında fayda vardır.
Gebelikte kansızlıktan korunmak için doktor kontrolünde ilaç takviyesi alınmalıdır. Çay ve kahve, içeriğindeki taninlerden ötürü demirin vücutta kullanımını engellemektedirler. Bu nedenle, bu içeceklerin yemeklerle birlikte veya yemeklerden hemen sonra tüketilmemesinde fayda vardır. Çay veya kahve, öğün aralarında veya yemeklerden 1,5–2 saat sonra tercih edilmelidir. Çay mümkünse limonla tüketilmelidir.
Ekmek ve diğer unlu besinleri (börek ve çörekler) mayalandırarak tüketilmelidir.
Demir İçeriği Yüksek Olan Besinler
Sakatatlar, Kırmızı et, Hindi, Yumurta
Kuru baklagiller (kuru fasulye, mercimek, nohut, iç bakla, barbunya gibi)
Yağlı tohumlar (fındık, ceviz, badem gibi)
Taze meyveler (kavun, çilek, dut, muz gibi)
Koyu yeşil yapraklı sebzeler (maydanoz, nane, roka, ıspanak, pazı, brokoli, dereotu gibi)
Pekmez, Tahin
Kuru meyveler (kuru üzüm, kuru erik, kuru incir, hurma, kuru kayısı gibi)
