Girişimsel Radyoloji Uzmanı Doç. Dr. Ömer Faruk ATEŞ, damar tıkanıklığına alternatif olarak kullanılan Ameliyatsız Myom Tedavisi hakkında önemli bilgileri paylaştı. Dr. ATEŞ, bu tedavi yönteminin avantajlarını ve nasıl uygulandığını anlattı.
Uterin Arter Embolizasyonu
Uterin arter embolizasyonu nedir? Ameliyatsız Tedavisi nasıl yapılır?
Uterin miyom embolizasyonu, rahimdeki miyom veya fibroid adı verilen kanserli olmayan tümörlerin küçültülmesine yönelik bir prosedürdür. Büyük bir ameliyat gerektirmediği için daha hızlı iyileşebilirsiniz. Ayrıca günlerce hastanede kalmanıza gerek kalmayabilir.
Uterin myom embolizasyonu, miyomların kan akışını engelleyerek küçültür. Girişimsel Radyologlar olarak, miyomları besleyen atardamarlara kum gibi çok küçük parçacıklar enjekte ederiz. Parçacıklar damar duvarına yapışır. Bu, kan akışını engelleyen bir pıhtı oluşmasına neden olur. Kan akışı bittiğinde miyomlar küçülür. Belirtileriniz genellikle zamanla hafifler veya kaybolur.
Rahim fibroid embolizasyonu için çeşitli tipte parçacıklar kullanılır. Bu maddeler uzun yıllardır doktorlar tarafından güvenle kullanılmaktadır.
İşlem girişimsel radyolog adı verilen doktor tarafından yapılır. Girişimsel Radyologlar olarak biz, büyük bir ameliyat gerektirmeden, minimal invaziv olarak, rahatsızlıkların tedavisinde uzmanlaşmış olan Radyoloji Hekimleriyiz. Büyük kesiler yerine, iğne veya damar yolunun girebileceği milimetrik kesiler yaparak, görüntüleme yöntemlerini en ileri şekilde kullanarak tedavileri gerçekleştirmekteyiz. Kullandığımız görüntüleme yöntemi röntgen, CT taramaları, MRI, anjiografi veya ultrason olabilir.
Neden Uterus Arter Embolizasyonuna ihtiyacınız olabilir?
Rahim miyom embolizasyonunun ana nedeni, ağrıya veya başka sorunlara neden olan rahim fibroid/myom tümörlerini tedavi etmektir. Neredeyse tüm miyom tümörleri iyi huyludur veya kanserli değildir. Kanserli bir miyoma sahip olmak nadirdir.
Doğurganlık çağındaki kadınların yaklaşık üçte biri ile yarısı arasında miyom vardır. Tüm tümörler çok küçük oldukları için teşhis edilemiyor. Miyomlar bezelye büyüklüğünden masa tenisi topu veya küçük greyfurt kadar büyüklüğe kadar değişebilir. Miyomlarınız aşırı büyükse rahim miyom embolizasyonu önerilmeyebilir.
Aşağıdaki durumlarda bu işlem size önerilebilir:
- Miyomlara bağlı rahim kanamasından kaynaklanan kan değeri düşüklüğü (anemi)
- Karnınızda dolgunluk veya ağrı
- Genişlemiş rahim
- Normalden daha büyük olan göbek
- Kısırlık
- Sık sık idrara çıkmanız gerektiğini hissettiren mesane basıncı
- Kabızlığa ve şişkinliğe neden olan bağırsak üzerindeki baskı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Miyomların sinirlere baskı yapmasından kaynaklanabilecek sırt veya bacaklarınızdaki ağrı
Sağlık uzmanınızın rahim fibroid embolizasyonunu önermek için başka nedenleri de olabilir.
Uterin arter embolizasyonunun riskleri nelerdir?
Minimal invaziv bir işlem olsa da, her işlemin komplikasyonları olabilir. Bu prosedürün olası komplikasyonları şunları içerir:
- Anormal kanama
- Rahim yaralanması
- Rahim enfeksiyonu veya kasıktaki delinme yeri
- Kasıktaki delme yerinde deri altında kan toplanması (hematom)
- Kullanılan arterin yaralanması
- Kan pıhtıları
- Kısırlık
- Adet dönemlerinin kaybı (amenore)
Bazı kadınlarda postembolizasyon sendromu vardır. Belirtiler şunları içerir:
- Pelvik ağrı ve kramp
- Mide bulantısı ve kusma
- Düşük dereceli ateş
- Yorgunluk ve rahatsızlık
Postembolizasyon sendromunun belirtileri 2 ila 7 gün sürebilir. Ağrı kesici ilaçlar ve antiinflamatuar ilaçlarla tedavi edilir. Mide bulantısına yardımcı olacak ilaçlar da kullanılabilir.
Bazı kadınlar işlemden sonra menopoza girecektir. Bu özellikle 45 yaş üstü kadınlar için geçerlidir.
Rahim fibroid embolizasyonu sırasında rahim çıkarılmaz. Yani hâlâ bir bebeğiniz olabilir. Ancak bu prosedürün doğurganlığı ve hamileliği nasıl etkileyebileceğini öğrenmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.
Size özel başka riskleriniz de olabilir. İşlemden önce endişelerinizi kadın doğum ve Girişimsel Radyoloji uzmanınızla konuştuğunuzdan emin olun.
Uterin arter embolizasyonuna nasıl hazırlanabilirim?
İşlemi yapacak olan Girişimsel Radyolog işlemi size açıklayacaktır. Prosedürle ilgili sorularınızı ona sorun.
İşlemin yapılmasına izin veren bir onay formunu imzalamanız istenir. Formu dikkatlice okuyun ve net olmayan bir şey varsa sorular sorun.
Sağlığınızın iyi olduğundan emin olmak için işlemden önce fizik muayeneye ihtiyacınız olabilir. Ayrıca kan testlerine veya başka testlere de ihtiyacınız olabilir.
Testten 8 saat önce yeme ve içmeyi bırakmanız istenecektir. Bu genellikle gece yarısından sonra anlamına gelir.
Hamileyseniz veya hamile olabileceğinizi düşünüyorsanız doktorunuza bildirin.
Kontrast maddeye veya iyota alerjiniz varsa doktorunuza bildirin.
Herhangi bir ilaca, latekse, banta veya lokal ve genel anesteziye karşı duyarlılığınız veya alerjiniz varsa sağlık uzmanınıza bildirin.
Aldığınız tüm ilaçları doktorunuza bildirin. Buna reçeteler, reçetesiz ilaçlar ve bitkisel takviyeler dahildir.
Kanama bozukluğunuz varsa doktorunuza bildirin. Ayrıca kan sulandırıcı ilaç (antikoagülan), aspirin veya kanın pıhtılaşmasını etkileyen başka ilaçlar kullanıyorsanız doktorunuza da bildirin. Testten önce bu ilaçları bırakmanız gerekebilir.
Rahatlamanıza yardımcı olacak bir ilaç ve kasık bölgesine lokal bir ağrı kesici ilaç verilecektir.
İşlemden sonra bir veya iki gün boyunca evde yardım edecek birini ayarlamanız gerekebilir.
Hazırlanmanız için doktorunuzun size verdiği diğer talimatları izleyin.
Uterin arter embolizasyonu sırasında ne olur?
Rahim miyom embolizasyonu sonrası aynı gece taburcu edilebilir veya daha sıklıkla bir gece hastanede kalmanız gerekebilir. İşlemin yapılma şekli, sizin durumunuz ve kliniğin/hekiminizin uygulamalarına bağlı olarak değişebilir.
Genellikle rahim miyom embolizasyonu şu süreci takip eder:
Prosedürü engelleyebilecek mücevherleri veya diğer nesneleri çıkarmanız istenecektir.
Giysileri çıkarmanız istenecektir. Size giymeniz için bir elbise verilecek.
Kolunuzda veya elinizde bir damar yolu açılacaktır.
İşlemden önce size antibiyotik ilacı verilebilir.
İşlem masasında sırt üstü yatacaksınız.
İdrarınızı boşaltmak için mesanenize uzun ince bir tüp (kateter) koyulacaktır.
Tıbbi personel işlem sırasında kalp atış hızınızı, kan basıncınızı, solunumunuzu ve kandaki oksijen seviyenizi izleyecektir.
Kasık bölgeniz antiseptik bir solüsyonla temizlenecektir.
Doktor kasık bölgenize küçük damar yolu (kılıf) koyacaktır. Bu, kateterin bloke edilecek (embolize edilecek) alana yerleştirilmesi için bir kılavuz olarak kullanılacaktır.
Doktor kateterin içine kontrast boya enjekte edecektir. Kontrast boya, doktorun tıkanacak arteri bulmasına yardımcı olacaktır. Doktor, her bir miyoma kan sağlayan kan damarlarını bulmaya yardımcı olmak için X ışınlarını kullanacaktır.
Doktor kasık (femoral) artere küçük bir kateter yerleştirecektir. Kan damarlarına çok küçük parçacıklar enjekte edecektir.
Doktor, arterlerin tıkalı olduğundan emin olmak için daha fazla röntgen görüntüsü alacaktır.
Bazı doktorlar, gerekirse hem sol hem de sağ rahim arterlerini tedavi etmek için tek bir kasık bölgesini kullanır. Diğer doktorlar iki kasık bölgesini kullanabilir.
Embolizasyon tamamlandıktan sonra kılıf ve kateter çıkarılacaktır.
Uterin arter embolizasyonundan sonra ne olur?
Hastane içinde
Tıbbi personel kanamayı durdurmak için anjiografi odasında veya iyileşme odasında kasıktaki atar damar yolu (vasküler kılıf) yerine baskı uygulayacaktır. Bu genellikle yaklaşık 20 dakika sürer.
Personel kan basıncınızı, nabzınızı ve nefesinizi izleyecektir. Birkaç saat (5-6 saat) düz yatmanız gerekecek. İyileşme süreciniz, rahatlamanıza yardımcı olmak için kullanılan ilacın türüne bağlı olarak değişecektir. İşlem sonrasında yeterince gözlemlendikten ve ağrınız kontrol altında tutulduktan sonra evinize gönderileceksiniz.
İşlemden sonra karnınıza kramp girebilir. Bir hemşire tarafından veya serum hattınıza bağlı bir cihaz aracılığıyla ağrı kesici ilaç alabilirsiniz.
Birkaç gün boyunca vajinanızdan az ila orta miktarda sıvı akabilir.
Birkaç saat içinde yataktan kalkmanız teşvik edilecektir. Ayrıca hemşirenizin size söylediği şekilde öksürme ve derin nefes egzersizleri de yapmalısınız.
İşlemden birkaç saat sonra size sıvı içecek verilebilir. Yiyebildiğiniz kadar diyetiniz yavaş yavaş daha katı yiyeceklere doğru değiştirilebilir.
Evde
Eve döndüğünüzde kasık kesisini temiz ve kuru tutmak önemlidir. Sağlık uzmanınız size özel banyo talimatları verecektir. Yapışkan şeritler kullanılıyorsa kuru tutulmalıdır. Genellikle birkaç gün içinde düşerler.
Kesi yerinde, karın ve pelvik kaslarınızda ağrı olabilir. Bu özellikle uzun süre ayakta durduktan sonra geçerlidir. Ağrı için doktorunuzun önerdiği şekilde ağrı kesici alın. Aspirin veya diğer bazı ağrı kesici ilaçlar kanama olasılığını artırabilir. Yalnızca önerilen ilaçları aldığınızdan emin olun.
Doktorunuz muhtemelen yürümeyi ve sınırlı hareket etmeyi önerecektir. Muhtemelen yorucu aktivitelerden kaçınmanız gerekecektir. Doktorunuz size ne zaman işe dönebileceğinizi ve normal aktivitelerinize devam edebileceğinizi söyleyecektir.
Diyetinize lif ve bol miktarda sıvı eklediğinizden emin olun. Bu kabızlığı önlemenize yardımcı olacaktır. Bağırsak hareketi yapmakta zorlanmak sorunlara neden olabilir. Doktorunuz hafif bir müshil önerebilir.
Sağlık uzmanınız yapabileceğinizi söyleyene kadar duş veya tampon kullanmamalı veya cinsel ilişkiye girmemelisiniz. Ayrıca sağlık uzmanınız sorun olmadığını söyleyene kadar işinize geri dönmeyin.
Bunlardan herhangi biri meydana gelirse sağlık uzmanınıza bildirin:
Ateş veya titreme
Kesi bölgesinden kızarıklık, şişme veya kanama veya başka sıvı akması
Kesi bölgesinde artan ağrı
Karın ağrısı, kramp veya şişlik
Artan vajinal kanama veya doku geçişi veya diğer drenaj
Bir takip ziyareti için sağlık uzmanınızı görmeniz gerekecektir. Bu genellikle işlemden 1 ila 2 hafta sonra olur. O zaman doktor, prosedürün ne kadar iyi çalıştığını görmek için 6 ay içinde bir ultrason veya MRI planlayabilir.
Durumunuza bağlı olarak sağlık uzmanınız size başka talimatlar verebilir.