Cins, yaş gözetmeksizin herkesi etkileyebilen uyuzun insanlar arasında son derece bulaşıcı bir hastalık olduğunu biliyor musunuz? İnsandan insana bulaşan bir akar türünün neden olduğu uyuz hastalığının ancak tedavi ile iyileşebileceğine dikkat çeken Uzm. Dr. Abdullah Ünal, sonbahar ve kış aylarında artış gösteren uyuzun bilinmeyenlerini anlattı.
Uyuz, halk arasında uyuz böceği olarak da tanımlanan “Sarcoptes scabiei von hominis” isimli akarın yol açtığı bir tür deri hastalığı. Halk arasında sadece hayvanlardan bulaştığına inanılsa da asıl bulaşıcı olan uyuza, insandan insana yakın temasla bulaşan bir akar türü neden oluyor. Çıplak gözle görülmesi neredeyse mümkün olmayan bu akar türü, kişinin cildine temas ettiğinde öncelikle cilt altına geçerek ilerliyor. Yaklaşık 1-2 aylık ömrü süresince de sık sık yumurtlayarak ve dışkılayarak yayılmaya devam ediyor. Kişinin yaşam kalitesinin bir hayli düşmesine neden olan uyuz hastalığı ile ilgili bilgi veren Uzm. Dr. Abdullah Ünlü, insandan insana bulaşan uyuzun muhakkak tedavi edilmesi gerektiğini vurguluyor.
Uyuzun bulaşmasında kişisel hijyenin rolü yok
Hastalığın özellikle sonbahar ve kış aylarında artış gösterdiğini söyleyen Uzm. Dr. Abdullah Ünlü, “Hastalığın etkeni olan uyuza yol açan akar; ten temasının yanı sıra ortak kullanılan havlu, çarşaf, kıyafet ve yatak gibi ürünlerin ortak kullanılması ile kişiden kişiye bulaşır. Bunun temel sebebi uyuza yol açan akarın, vücut dışında 24 ila 48 saat kadar yaşayabilmesidir. Uyuz hastalığının bulaşmasının kişisel hijyen ile alakası yoktur. Öyle ki akar, yalnızca tokalaşmak ve sarılmak gibi günlük eylemler sırasında da bulaşabilir. Bu nedenle, hastalık aile bireyleri başta olmak üzere aynı evi paylaşan insanlar arasında, askeri kışlalar, hastaneler ve bakım evi gibi alanlarda hızla yayılır” diyor.
Uyuz hastalığının hayvandan insana geçtiğine dair yaygın bir inanış olsa da hayvanlarda uyuza yol açan akar türünün insan derisinin altına giremediğini söyleyen Uzm. Dr. Abdullah Ünlü, şöyle devam ediyor: “Dolayısıyla bu akar türü, insan vücudunda uzun süre yaşayamaz. Hayvandan insana geçen akarın belirtilere yol açması yaklaşık 1 ila 3 saat sürer. Ancak ortaya çıkan belirtiler tedaviye gerek kalmaksızın kısa süre içinde ortada kalkar. İnsandan insana bulaşan “Sarcoptes scabiei von hominis” adlı akarın neden olduğu uyuz hastalığı ise kendiliğinden iyileşmez ve mutlaka uyuz tedavisi gerektirir”.
Şiddetli kaşıntıya dikkat
Uzm. Dr. Abdullah Ünlü’nün verdiği bilgilere göre, uyuz hastalığının karakteristik belirtisi kaşıntı. Parmak araları başta olmak üzere, el, ayak, bilek, dirsek, göbek, bel, kalça, koltuk altı bölgelerindedir. Kadınlarda göğüs bölgesinde, erkeklerde genital bölgede şiddetli kaşıntı görülebiliyor. Çocuklarda ise yüz, kulağın arka kısmı, ayağın alt bölgesi ve avuç içi gibi bölgelerde kaşıntıya neden olabiliyor.
Uyuz hastalığında sık görülen belirtiler şunlar:
- Cilt yüzeyinde, uzunluğu 1 ila 10 mm. boyutunda renkli çizgiler
- Ciltte içi sıvı dolu lezyonların varlığı
- Tünellerin uç kısımlarında siyah noktayı andıran görünümlerin oluşması
- Sıcak duş sırasında kaşıntı şiddetinde artış görülmesi
- Kızarıklık
- Döküntü
Uyuzdan korunmak mümkün mü?
Uyuz çok kolay bulaşan bir hastalık olsa da uyuzdan korunmak için alınabilecek bazı önlemler var.
Bunlardan biri uyuz olduğu bilinen kişiye direkt temasın önlenmesi olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Abdullah Ünlü, aynı evde yaşayan kişilerin korunması için havlu, çarşaf ve kıyafet gibi ürünlerin 50 santigrat derecenin üzerindeki sıcaklıklarda yıkanması gerektiğini belirtiyor. Bunun yanı sıra yatak, halı ve kilimlerin sık süpürülmesi ve süpürgenin toz haznesinin mutlaka titizlikle temizlenmesi öneriliyor. Uyuz hastalığı, henüz kişide belirtilere yol açmadan bir diğer kişiye bulaşabildiğinden, uyuz hastalığından korunmak bazı durumlarda mümkün olamayabiliyor.
