Rahim filmi nedir?
Rahim filmi olarak bilinen “Histerosalpingografi” (HSG) rahim boşluğunun ve her iki tübün değerlendirilmesinde kullanılan bir düz röntgen film tekniğidir. Rahim filmi genellikle çocuk isteği olan hastalarda tüplerin geçirgenliğinin incelenmesi için uygulanmaktadır. Bazen rahim şekil anomalilerinde, myom ve polip gibi hastalıkların tanısında da kullanılmaktadır. İşlem sırasında rahim ağzına yerleştirilen özel kateterlerden verilen röntgen ışınında kendini belli eden bir ilacın rahim ve tüplere doluşu takip edilerek bu organların yapısı ortaya konulmaktadır.
Ağrısız rahim filmi nasıl çekilir?
Rahim filmi (histerosalpingografi-HSG) incelemesi genellikle ağrısızdır. İşlem sırasında ağrıya neden olabilecek iki basamak mevcuttur. İlk ağrı nedeni rahim ağzına takılan kateterden kaynaklanmaktadır. İkinci ağrı nedeni ise ilaç verildiğinde tüplerden geçerek karın boşluğuna yayılan ilacın etkisine bağlı olarak gelişir. Kateter uygulaması sırasında oluşabilecek ağrı, işlemi uygulayan hekimin özen göstermesi ile minimalize edilebilir. Hastaya yapılacak işlemin iyi anlatılması, işlem basamakları sırasında hasta ile konuşarak rahatlaması sağlanması durumlarında ağrı minimal olmaktadır.
İlaca bağlı gelişen ağrı ise tamamen ortadan kaldırılamaz. Çünkü uygulanan ilacın tüplerden geçerek karın boşluğuna yayılması ile karın içi zarı da denilen periton zarının ilaca reaksiyonu sonucu ağrı oluşur. Aslında bu ağrı tüplerin sağlıklı olduğu ve geçiş sağlanabildiğinin göstergesi olmasından dolayı “olumlu” bir sinyal olarak da algılanmalıdır. Ağrının tamamen ortadan kaldırılamasa bile azaltılmasında kullanılan ilacın molekül özellikleri, akışkanlığı, sıcaklığı ve rahim içine veriliş hızı önemli rol oynamaktadır. Özenle çekilen rahim filmi (histerosalpingografi-HSG) incelemesinde bu şikayetler en az seviyeye indirilebilir.
Rahim filmi nasıl çekilir?
Rahim filmi (histerosalpingografi-HSG) incelemesi yaklaşık on dakika sürmektedir. İşlem öncesi hastaya muayene önlüğü giydirilir. Hastanın kolye, saat, gözlük, küpe, toka gibi metal aksesuarlarını çıkarması gerekmemektedir. Hazırlanan hasta dizlerini karına çekecek pozisyonda sırt üstü düz röntgen masasına yatırılır. Röntgen cihazının ayarlanmasının ardından hekim “spekulum” adı verilen rahim ağzının görülebilmesi sağlayan bir aleti vajinaya yerleştirilir. Bu işlem ağrıya neden olmaz, hasta sadece bası hissi hissetmektedir. Ardından vajinadaki mikroorganizmaların verilecek ilaç ile birlikte tüplere çıkmaması için vajina ve rahim ağzı mikrop öldürücü bir sıvıyla silinir. Temizlik işleminin ardından özel bir kateter rahim ağzına yerleştirilir. Kateterin yerleştirilmesi işlemi çok nazi uygulanmalıdır, aksi takdir de ağrıya neden olabilir.
Kateter yerleştirildikten sonra spekulum aleti çıkarılabilir. Verilecek ilaç ile röntgen çekimi yapılır. Bazı merkezlerde “dijital çekim” adı altında yapılan teknikte hasta yaklaşık 200 kat daha yüksek radyasyon dozuna maruz kalmaktadır. Oysa yapılacak üç dozluk, düşük radyasyonlu çekimlerle rahim filmi (histerosalpingografi-HSG) incelemesi tamamlanabilmekte, böylece yumurtalıkları radyasyon teması minimal düzeye çekilebilmektedir.
Rahim filmi ne zaman çekilebilir?
Rahim filmi (histerosalpingografi-HSG) incelemesi sırasında hastanın hamile olmadığından emin olmak gerekir. Henüz kan testlerinde bile saptanamayacak seviyedeki hamileliklerin atlanmaması açısından rahim filminin adet kanaması bittikten sonraki 2-4 gün içinde yapılması idealdir. Ancak hiç adet görmeyenler hastalarda ve hamile olmadığından kesinlikle emin olunan kişilerde rahim filmi herhangi bir zamanda çekilebilir.
Rahim filmi sonrası hastanede yatmak gerekir mi?
Rahim filmi (histerosalpingografi-HSG) incelemesi yaklaşık 10 dakika süren bir işlemdir. Çekilen film sonrası hastanın raporu hazırlanır ve reçetesi düzenlenir. Hasta aynı gün içinde, yaklaşık 30 dakika içinde tüm işlemleri bitmiş olarak sağlık merkezinden ayrılabilir. Hastanın refakatçi ihtiyacı ya da yatak istirahatı gerekliliği yoktur. Sadece verilecek ilaçları düzenli kullanması yeterli olacaktır.
Rahim filmini kim çekmelidir?
Rahim filmi hemen her zaman kadın hastalıkları ve doğum uzmanları tarafından istenmektedir. Filmin çekilmesi için rahim ağzına kateter yerleştirilmelidir. Bu nedenle filmin çekilmesini de çoğunlukla kadın hastalıkları ve doğum uzmanları tarafından gerçekleştirilir. Benzer şekilde çekilen filmin sonuçları da yine kadın hastalıkları uzmanlarınca değerlendirilir. Ancak bir röntgen filmi olması nedeni ile çekilen filmler hakkındaki resmi raporun mutlaka bir radyoloji uzmanı tarafından onaylanması gerekmektedir.
Rahim filmi için genel anestezi gerekmekte midir?
Hemen hemen daima rahim filmi genel anestezi olmadan çekilir. Ancak vajinismus hastalarında hastaya “spekulum” adı verilen alet uygulanamadığı için ilacın verileceği kateter takılamaz. Bu nedenle bu hastalarda genel anestezi uygulanması gerekebilir.
