Normalde hanımlar 22-35 gün aralıklarla adet görürler (bir adet dönemi,bir adetin başlangıcından diğer adet’in başlangıcına kadar hesaplanır) ve 3-7 gün kadar devam eder.İlk günler genellikle daha fazla olan kanama gittikçe azalır ve 7.gün civarında kesilir.Adet kanı’nın miktarı yaklaşık 50-60ml kadardır.Bazı hanımlarda iki adet ortasına denk gelen günlerde, lekelenme tarzında bir kanama olabilir ve her adet dönemi bu kanama tekrar edebilir .Bu kanamanın ovülasyon (yumurtlama) döneminde olduğu bilinmektedir.
Anlatılan bu düzenden sapan her adet düzensiz adet’tir ve her düzensiz adet’in kendine özgü sebepleri ve tedavisi vardır.Bu nedenle de hastaların çok iyi öykü vermesi gerekmektedir.Jinekologlara başvuran hastaların çoğu,adet düzensizliği veya anormal kanamalar nedeniyle gelmektedir.
Adet düzensizliği yapan nedenler,yaşa göre çok değişiklikler göstermektedir:
Yeni doğan dönemi ; Anneden geçen hormonların doğumdan sonra hızla azalması sonu oluşan vajinal kanamalardır.
Oyun çağı dönemi ; Bu dönemde genellikle vajene yabancı cisim konulması neticesinde kız çocuklarında vajinal kanamalar olabilir.
Geç çocukluk dönemi ; Erken puberte (ergenleşme) denilen durum oluşur ki bu da bir tümör , hormon bozukluğu veya vajende yabancı cisim nedeniyle oluşabilir.
Juvenil kanama(Genç kızlık dönemi) ; Bu kanama da genellikle yumurtalıklardan yumurtlamanın olmayışı ve düzensiz hormon (progesteron)üretimi neticesinde oluşmaktadır.Bazen kanamalar birkaç günden birkaç haftaya kadar sürebilir ve eksik olan hormon yerine konmak suretiyle tedavi edilir.Yalnız bu dönemde hormon tedavisi yaparken,dikkat etmek gerekir.Çünkü büyüme döneminde olan kız çocuklarında hormonlar,büyümeyi engelliyebilir.
Üretken dönem ; Bu dönemdeki kanamalarda akla ilk gelen,gebelik olmalıdır.Gebelikte elbette kanama olmaz ,ancak “ düşük tehlikesi “veya “dış gebelik” durumunda vajinal kanamalar olabilir.Yine ,gebeliğin geç dönemlerinde “çocuğun eşinin erken ayrılması” veya “eşin aşağıda yerleşmesi” sonucunda da kanamalar olabilir. Yine bu döneme ait başka bir kanama nedeni,yumurtlama bozukluklarıdır.Genellikle yumurtlama bozuklukları sonucunda rahmin iç zarında (endometrium) kalınlaşma (hyperplazi) nedeniyle de kanamalar oluşur. Tabiiki en önemli kanama nedeni “kanserlerdir”.Dışarıdan alınan bazı ilaçlar ve özellikle düşük dozlu doğum kontrol hapları da kanama yapabilir.Aylık ve üç aylık doğum kontrol iğneleri de aynı şekilde,kanama yapabilir.
Genital organ hastalıkları ; Vajinal tümörler ,rahim ağzındaki yara(erezyon)lar,polip veya rahim ağzından sarkan myom’lar,rahim ağzı kanserleri ve myom denilen rahmin kendi urları da düzensiz kanamalar yapabilir.
Üretken çağ sonu dönemi ; Yumurtlama olmamasısonucu,yumurtalıklardan düzensiz hormon salınması neticesinde oluşan kanamalardır.Rahim içerisinde hiperplazi denilen kalınlaşmalar genellikle bu dönemde oluşur ve kanser riski fazla olan bu lezyonlardan mutlaka biopsi (parça almak) alınarak teşhis konulmalıdır.
Menopoz ve sonrası dönem ;Hormon düzeyleri’nin düşmesi(atrofi) sonucu oluşabildiği gibi ,genital kanser sebepli de olabilir.Bu dönemde genital kanser riski arttığı için,ciddi inceleme gerektirmektedir. Tabiiki adet düzeninin sağlanmasında, beyin’in rolü çok büyüktür.Stressler,psikolojik bozukluklar ,iklimsel ve sosyoekonomik bozukluklar da düzensiz adet kanamalarına sebep olmaktadırlar.
Adet düzensizlikleri veya adet dışı kanamalarda mutlaka muayene yapılmalı ,ultrason ,hormon tetkikleri ,smear ve endometrial biopsi(rahimden parça alınması) yapılıp kanama’nın nedeni ortaya çıkarılmalıdır.
