Ergenlik Sorunları arasında öfke çok önemli bir kısmı oluşturmaktadır. Ergenlik dönemi çocukluk döneminin bitişiyle başlayıp fiziksel olarak erişkinliğe ulaşıncaya kadar geçen dönemdir. Çocuk, oldukça uzun ve dengeli bir dönemin ardından dengesiz ve düzensiz bir evre olan ergenlik dönemine geçer. Bu dengesiz dönemin sebebi ergenin temel bir gereksinimin karşılanmaması ve doyum sağlayamamasındandır. Bu istek ve doyum sağlanamayınca farklı duygusal tepkiler vermeye başlar. Bu tepkilerden en önemlisi öfkedir ve ergen öfkesini dışarıya uygun bir biçimde çıkaramazsa fiziksel, psikolojik ve sosyal sorunlara neden olur.
Öfke; insanda doğuştan var olan, son derece doğal, evrensel, saldırganlık içermeyen, kişinin yaşamını zenginleştiren ve gerekli olan, doyurulmamış isteklere, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere verilen bir tepkidir. Sorun yaşanan kısım olan öfkelenmek değil, öfkeyi dışarı çıkarma şeklimizdir. Öfke içe vurularak, dışa vurularak ve kontrol edilerek 3 değişik biçimde ortaya çıkar. Öfkenin içe vurumunda kişi öfkesini gizler ve bastırır. Bu, kişinin kendisini zarar verir ve daha büyük ve ani patlamalara neden olur. Öfke dışa vurumunda kişi sözel ve davranışsal şekilde öfkesini dışarıya yansıtır. Bu, kişiye geçici bir rahatlama verir. Fakat sorunu çözmez. Öfke kontrolünde ise kişi öfkesini uygun yollarla dışarı vurur, hem rahatlar hem de sorun daha sağlıklı biçimde çözülür.
Öfke uygun bir biçimde ifade edilmediğinde insanların öfkelenen kişiden uzaklaşmasına neden olabilir. Bu durum öfkelenen kişide olumsuz benlik kavramına, düşük benlik saygısına, kişilerarası ve aile içi iletişim çatışmalarına ve suçluluk duygusuna neden olabilir. Özellikle ergenlerde görülen bazı çekingenlik, sessizlik, ağlama, yeme bozuklukları gibi davranışsal ve terleme, baş ağrısı, nefes almakta zorlanma gibi fizyolojik sorunların öfkeyi ifade edememekten kaynaklandığı görülmüştür. Sağlık durumu, cinsiyet, okul başarısı, aile ve arkadaş ilişkileri gibi faktörlerin ergenin öfke ifade tarzını belirlediği ifade edilmektedir.
Bu nedenle öfke kontrolü kavramı açısından öfkenin iyi tanınması ve anlaşılması önemlidir. Dolayısıyla psikologlar, ergenlik sorunlarını gidermeye çalışırken, ergenlerin öfke sorunları ile başa çıkma becerilerinin geliştirilmesinde ve ruhsal sorunların erkenden belirlenmesinde önemli bir rol oynar.
Uzm.Psk.Didem AYALTI
