Böbrek hastalıklarında beslenme
En az 2000 kcal vermemiz gerekiyor. Enerji genellikle kg başına 25-35 kcal
Böbrekler vücudumuzdaki atık maddelerin atılmasını, vücut sıvı ve elektrolit dengesini sağlayan, bazı hormonlar üzerinde düzenleyici etkiye sahip hayati öneme sahip organlardır.
Böbrek hastalıklarına kısaca bir göz atalım:
Akut glomerulo nefrit(nefritik sendrom): Böbreklerde iltihap oluşmasıdır. (anüri varsa 1-2 gün proteinsiz diyet)(oligürü varsa protein kg başına 0,1-0,2 bulgular düzeldikçe 0,5)
Kronik glomerulo nefrit: Böbreklerde oluşan iltihabın kronikleşmesidir.(protein kg başına 0,6)
Nefrotik sendrom: Proteinüri ile ortaya çıkmış artmış glomerüler geçirgenlik ile karakterize olan sendrom. Günde 3,5 gr dan daha fazla protein atımı nefrotik sendrom olarak kabul edilir.(önceden bol protein kg başına 1,5 ancak proteinürisi varsa kg başına 0,8)
Akut böbrek yetmezliği: Geri dönüşlü olarak böbrek fonksiyonlarının azalması. Diyalize girmiyorsa 0,5-0,8 giriyorsa 1-2
Kronik böbrek yetmezliği: Böbrekte meydana gelen ilerleyici ve geri dönüşsüz. İlk 3 evre 0,75 sonraki evreler 0,6
BÖBREK HASTALIKLARINDA BELİRTİ VE BULGULAR
Böğür ağrısı
Poliüri: Yetişkin bir insanın günde 3 lt üstünde idrar çıkarması
Oliüri: Günlük idrar miktarının 400-500 ml altında olması
Anüri:Günlük idrar miktarının 50-100 ml altında olması
Hipertansiyon
Hematüri: İdrarda 3-4 eritrositten daha fazla eritrosit bulunması
İdrarda renk değişikliği
Dizüri: Ağrılı idrar yapma
Pollaküri: sık idrar yapma
Noktüri: Gece idrara çıkma. Kronik böbrek yetmezliğinin ilk semptomudur. Patolojik bir durumdur.
Ödem
Hiperlipidemi
BÖBREK HASTALARINDA TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ NASIL OLMALIDIR?
Proteinlerin son ürünü üre, kreatin ve ürik asittir. Böbreklerde bir sorun olduğu zaman bu metabolik ürünlerin atılımında zorlanır ve bu son ürünler birikir. Atık maddelerin birikmesi de kişide halsizlik, nefes darlığı, bulantı, kusma yapabilir. Bu nedenle böbrek hastalığının türüne göre protein kısıtlaması yapılması gerekir.
Anüri ve oliürisi olanlarda günlük su hesaplaması yapılarak su ihtiyacı karşılanmalı.
Vücudun su dengesinin sağlanmasında sodyum önemli bir yer tutar. Böbrek rahatsızlığında sodyum atılımında da sıkıntı olacağı için sodyum vücutta birikir, sodyum vücutta biriktiğinde su da vücutta birikir ve ödem oluşur. Bu yüzden böbrek hastaları tuzu olabildiğince az tüketmelidir.
Böbrek hastalarının vücutlarında oluşacak katabolizmayı önlemek için enerjileri yüksek tutulmalıdır ve proteinin enerji olarak kullanılması önlenmelidir.
Potasyum vücutta bulunan özel bir tuzdur. Potasyumun atılımı böbrekler ile olur fakat böbrek yetersizliğinde atılımı azalır ve kandaki düzeyi artar. Bu durumda halsizlik, iştah kaybı, adele kuvvetsizliği ve felç görülebilir. Daha fazla arttığında ise kalp aniden durabilir. Potasyumdan zengin besinler: Yağlı tohumlar, kuru baklagiller, patates, enginar, ıspanak, maydanoz, sakatatlar, kurutulmuş sebzeler ve meyveler yüksek oranda potasyum içerir. Bu besinleri tüketimine dikkat edilmelidir.
Fosfor vücuda besinler ile girer ve böbrekler tarafından atılır ancak böbrek yetmezliğinde atılımı azalır ve vücutta birikir. Bu birikme sonucunda kemik zayıflığı, kırıklar, kaşıntı, kas güçsüzlüğü görülebilir. Fosfordan zengin besinler: Hayvansal kaynaklı besinler ve bakliyatlar. Bu besinlerin tüketimine dikkat edilmelidir.
BÖBREK HASTALARININ YAPMAMASI GEREKENLER
Önerilenden fazla süt, yumurta, et, işkembe, balık tüketmek
İçeriği bilinmeyen gıdaları yemek
Tuz ve tuzlu yiyecekler yemek
Alkol, sigara gibi kötü alışkanlıklara sahip olmak
Konserve turşu, salamura, sakatat, sucuk, sosis, salam tüketmek
Pancar, bakla, ıspanak, pazı, kara lahana gibi potasyum oranı yüksek besinler diyetisyenin önerdiğinden daha fazla yemek
Asitli içecekleri tüketmek
A vitamini içeren ilaçlar tüketmek
Muz, kavun, kuru meyveleri gerektiğinden fazla yemek