Günümüzün en ciddi halk sağlığı problemlerinden biri olan uyuşturucu madde kullanımı, gençler arasında ölümcül bir virüs gibi hızla yayılıyor. Bireyde ve toplumda büyük hasara yol açan madde bağımlılığıyla mücadele konusunda bireyin kendisine ve ailesine olduğu kadar; içinde yaşadığı topluma, kurum ve kuruluşlara da önemli roller düşüyor. Madde bağımlılığı; kişinin bedensel,sosyal ve ruhi işlevlerini yitirmesini göze alarak,şiddetli bir şekilde madde bulma isteğini engelleyememesidir. Ve bu istek git gide artarak, kişinin sağlıklı karar verme yetisini tamamen ele geçirmektedir.
NEDEN KULLANILIR?
Çocuk; akranları arasında kendini kanıtlamak,farklı görünmek,beğeni toplamak, kabul görmek ve sözlerinin dikkate alınmasını sağlamak için kendisine teklif edilen maddeye ne yazık ki ‘hayır’ diyememektedir. Nedenler kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Bununla birlikte en yaygın nedenlerin; merak, akran baskısı,arkadaş tarafından dışlanma korkusu, “hayır” diyememe ve düşük özgüven olduğu görülmektedir.
‘’Bir kereden bir şey olmaz’’
Bu düşüncenin temelinde ‘’merak’’ duygusu yatmaktadır.Bu anlamda çocuklarımızın zaman zaman ısrarla sormuş olduğu sorulara üşenmeden cevap vermek çok önemlidir. Erken yaşta çocuklarımızın merak duygularını tatmin edip onları araştırmaya teşvik etmeliyiz.
Akran Baskısı
Ergenlik döneminde zihinsel olarak aileden uzaklaşan çocuk için arkadaş çevresi daha önemli hale gelir. Çocuk; akranları arasında kendini kanıtlamak, farklı görünmek, beğeni toplamak, kabul görmek ve sözlerinin dikkate alınmasını sağlamak için kendisine teklif edilen maddeye ne yazık ki ‘hayır’ diyememektedir.
‘’HAYIR’’ Diyebilmek
Çocuğunuz kendisine teklif edilen uyuşturucuyu nasıl reddeder?
• Çocukların, duygu ve düşüncelerini çekinmeden paylaşabilmeleri çok önemlidir. Çocuğunuzun söz sahibi olduğu ve fikirlerini rahatlıkla dile
getirebildiği bir aile ortamı oluşturmalısınız.
• Çocuğunuz, sizin istemediğiniz bir davranışı yaptığı zaman ona kızmak yerine, olayın neden ve sonuçlarını birlikte konuşarak çözüm yolları
bulmaya çalışın. Böylece çocuğunuz, fikirlerini önemsediğinizi hissedecektir.
• Kendinize ‘’çocuktan beklediğimiz davranışı biz yapıyor muyuz?’’ sorusunu sorun.
PEKİ YA BENİM ÇOCUĞUM…
Madde kullanmadığı halde, bazı davranışlarına bakarak çocuğunuzu suçlamak; aile içerisinde derin yaralar açılmasına ve ilişki kopukluğuna neden olabilir. Uyuşturucu kullanan bireyler kendilerini, ailelerinden ve toplumdan gizleme konusunda oldukça beceriklidirler. Bu yüzden ailelerin, çocuklarında meydana gelebilecek değişiklikleri fark etme konusunda uyanık olmaları gerekmektedir. Ancak aileler, değişiklikleri yorumlarken dikkatli davranmalıdır. Madde kullanmadığı halde, bazı davranışlarına bakarak çocuğunuzu suçlamak; aile içerisinde derin yaralar açılmasına ve ilişki kopukluğuna neden olabilir. Çocuğunuzu iyi gözlemleyin ancak dedektifçilik oynamayın.
Madde kullanan kişilerde oluşabilecek bazı belirtiler:
Fiziksel Belirtiler
• Göz bebeklerinde olağan dışı bir büyüme ve gözde kızarıklık var mı?
• Herhangi bir rahatsızlığı olmaksızın kasılmalar yaşıyor mu?
• Aşırı uyuma veya uyuşukluk hali var mı?
• Son zamanlarda sık sık burun kanaması yaşıyor mu?
• Vücudunda ve özellikle kollarında nedenini bilmediğiniz yara izleri var mı?
• Son zamanlarda ani kilo kaybı yaşıyor mu?
• Vücut temizliğini ihmal ediyor mu?
Davranışsal Belirtiler
• Okula olan ilgisi azaldı mı?
• Çevresinden borç para istiyor mu?
• Son zamanlarda harçlığı dışında para istiyor mu?
• Alkol veya uyuşturucu içeren resim, yazı ve müziklere ilgi duyuyor mu?
• Gözlerindeki belirgin değişikliği sizden saklamaya çalışıyor mu?
Psikolojik Belirtiler
• Duygularında ani inişler ve çıkışlar var mı? (Aniden sinirlenme, sebepsiz gülme vs.)
• Dikkat dağınıklığı ve uyuşukluk hali var mı?
• Aşırı hareketlilik halinden sonra ani durgunluklar yaşıyor mu?
• Nedensiz korkuları veya anlamsız şüpheleri var mı?
PEKİ, NE YAPMALIYIZ?
Eğer aile; baskı ve şiddete dayalı bir çözüm arayışı içerisinde olursa, çocuğun ileride bağımlı olma riski oldukça artar.Çocuk için anne babası, onun süper kahramanıdır. Onlar iyi veya kötü ne yapıyorsa doğru olarak kabul eder. Bu, zamanla kendi doğrusu haline gelir. Bu nedenle ailenin, sorunlar karşısında vermiş olduğu tepkiler oldukça önemlidir. Eğer aile; baskı ve şiddete dayalı bir çözüm arayışı içerisinde olursa, çocuğun ileride bağımlı olma riski oldukça artar. Fakat hiçbir tepki vermeden sorunları yok saymak da aynı riski barındırmaktadır. Sonuç olarak aile içi sorunlar karşılıklı anlayış ve hoşgörü içerisinde çözülmelidir. Bu anlayış ve hoşgörü zamanla çocuklara da sirayet edecek ve çocuklarımız bu sayede madde bağımlısı olma tehlikesinden uzak kalacaktır.
