Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Doğru seçilmiş bir mesleğin terapi etkisi var”

YKS Sonuçlarının açıklanmasıyla üniversite yolculuğunun önemli basamaklarından biri olan tercihlere geldi sıra… Sınava giren aday sayısı göz önüne alındığında Türkiye’nin önemli bir kısmını yakından ilgilendiren tercihlere ilişkin eğitimci ve psikiyatrist kimliğiyle Prof. Dr. Nevzat Tarhan adaylara yol gösterici önerilerde bulundu. Doğru tercihin ilk koşulunun kişinin kendini ve mesleği tanıması olduğunu belirten Tarhan, kişilik özellikleri ve mesleğin özellikleri arasında bağlantı kurulması gerektiğini söyledi. Mesleğin sadece geçim değil aynı zamanda kişinin öz doyumu, tatmini ve mutluluğu için de önemlidir olduğunu hatırlatan Tarhan, doğru seçilmiş bir mesleğin terapi etkisi olduğunu ifade etti.

Üniversite sınav sonuçları açıklandı, başarı sıralamaları belli oldu. Şimdi ise sıra tercih yapmaya geldi. Üniversite adayları YÖK’ün açıkladığı son başvuru tarihi olan 8 Ağustos tarihine kadar başarı sıralarına göre tercihlerini yapacaklar. Aileleri ile birlikte düşünülür ise 15 milyon kişinin tercih dönemi içinde olduğunu söyleyen Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan doğru kararları alabilme yöntemlerinden bahsederek uygun meslekleri seçmenin püf noktalarını anlattı. 

Adaylar “Katiyen gitmem” diyecekleri bölümleri seçmesinler! 

Prof. Dr. Nevzat Tarhan “İnsanın hayatında meslek seçimi ve evlilik olmak üzere 2 önemli tercih var. Karar verme davranışı özelindeki araştırmalar insanların, %52’sinin başta istediği mesleği seçemediğini gösteriyor. Bu nedenle tekrardan sınava girme oranı çok yüksek.  Gençler o mesleği yapmayacaklarını okurken fark ediyorlar, sonra yer değiştirmek istiyorlar. Tekrar sınava giriyorlar. Neredeyse sınava girenlerin üçte biri tekrar sınava giriyor. Her ne kadar yatay geçiş sistemi yaygınlaştırılıyorsa da öğrencilerin istemedikleri bir bölümü seçmemeleri lazım. ‘Katiyen gitmem’ diyecekleri bölümleri seçim listelerine almamalılar.” uyarısında bulundu. 

Kişilik özellikleri ile meslek arasında ciddi bir bağlantı var

Tarhan, doğru mesleği seçebilmenin aşamalarını ise şu şekilde sıraladı: “Kişinin ilk aşamada önce kendini tanıyarak; yeteneklerini, yeterliliklerini bilerek öncelik sıralaması yapması gerekiyor. İkinci aşama ise, tercih edeceği mesleği tanıması. Mesleğin zayıf ve güçlü yönleri, mesai kavramı nedir? Bu mesleği yaptığı zaman hem mutlu hem başarılı olabilecek mi? Bu mesleği yapanları gözlemledi mi? Nasıl bir izlenim edindi?… gibi detaylara bakmalı. Son aşamada da kendi kişilik özellikleri ve mesleğin özellikleri arasında bağlantı kurması lazım.” dedi. Kişinin doğru mesleği seçmesi konusunu örneklerle anlatan Tarhan “İnsanlara dokunmayı, onlarla konuşmayı, sohbet etmeyi, yardım etmeyi seven bir kimse hemşirelik, psikolog mesleğini tercih edebilirken, insanlarla temas etmeyi sevmeyen, konuşmak istemeyen sosyal puanı düşük bir kişi teknik beceri isteyen bir meslek seçebilir. Sosyal ve duygusal becerileri, merhamet duygusu daha gelişmiş bir insan öğretmenlik mesleğini tercih edebilir. Bu nedenle kişilik özellikleri ile meslek arasındaki çok ciddi bir bağlantı vardır.”  İfadelerini kullandı. 

Doğru seçilmiş bir mesleğin terapi etkisi var

Genellikle meslek seçimlerinde “geçim” konusunun öne alındığını belirten Tarhan,  “Meslek aslında sadece geçim değil aynı zamanda kişinin öz doyumu, tatmini ve mutluluğu için de önemlidir. İnsanın yaptığı işi sevgiyle yapması, sabah kalktığında amacının olması, planlı bir yaşantısının olması, bugünü ve geleceği planlayabilmesi ruh sağlığı açısından önem taşır. Örneğin terapilerde sabah kalkınca bir amacın olmasını terapatik hedef olarak koyuyoruz. Doğru seçilmiş bir mesleğin terapi etkisi de var. Sadece mali kazanç olarak düşünmemek gerekiyor. Bu nedenle öğrencilerden seçim yaparken sadece 4 yıllık üniversite eğitimleri için değil, ‘ömür boyu kılıç gibi taşıyacağım ve hayatımı geçireceğim bir mesleğim olsun’ diyebilecekleri bir karar vermelerini tavsiye ediyoruz.” dedi. 

Son kararı aday verecek!

Gencin bu dönemde kendisini tanıyan herkese ve tercih danışmanına başvurmasının önemine değinen Tarhan, “İnsanın üniversite hayatı en önemli sosyal dönemlerinden biridir. Kişiliği şekillenirken aynı zamanda mesleği de şekilleniyor. Üniversitelerdeki dost ilişkileri, arkadaş ilişkileri gerçekten önemli. Bu nedenle çocuk anne ve babasına sorarak, okulda onu tanıyan rehber öğretmenden, sınıf öğretmeninin görüşünü alarak, tercih danışmanına danışarak son kararı kendi verecek. Kararının sorumluluğunu kendisi taşıyacak. Pişman olursa da onun acısını kendisi yaşayacak. Sonradan ‘Annem istedi, babam istedi, beni yanlış yönlendirdiniz’ dememeli. Anne baba yol göstericidir, kılavuzdur. Fikirlerini söyleyecek ama baskı yapıp zorla bölüm seçtirmeyecek. Kendi hayallerindeki bir meslek için değil, ‘çocuğunun geleceği için en uygun meslek hangisi’ sorusunu kendilerine soracaklar. Son kararı genç verecek. Bunun yanında danışmanlık hizmeti alabilecekleri yerleri araştırarak yol haritasını çizebilirler.” önerileriyle ailelere de tavsiyede bulundu. 

Kariyer testi ile “Hangi üniversite” 

Kişilerin karar vermesinde doğru mesleklere yönlendirmesi konusunda “Kariyer Testlerinin” önemine dikkat çeken Tarhan, “Üsküdar Üniversitesi’nin web sayfasında kişinin güçlü ve zayıf yönlerini anlamasına yarayan bir kariyer testi bulunuyor. Bu test kişinin artistik, akademik, sosyal, sözel alanlardan hangisi veya hangilerinde başarılı olduğu konusunda sonuçlar veriyor. Şu anda sözel, sayısal ya da eşit ağırlıklı puanlar belli olsa da bir de kariyer ölçeğine başvurmakta fayda var. Üniversitelerde on binlerce kişiye danışmanlık yapmış tercih danışmanları bu konuda adayları yönlendiriyor. Bu danışmanlar başarı sırasına ve kişilerin isteklerine göre sıralama yapıyor. Örneğin aday farkında olmadan daha az istediği bir bölümü daha ön sıraya yazar ve istediği bölüm ikinci sırada kalırsa yanlış sıralama yapmış oluyor. Bu nedenle tercih danışmanı ve tercih robotlarından faydalanmalılar. Böylece önlerine açılan bu yolda kaza risklerinin önüne geçmiş olurlar” diyerek üniversite adaylarını doğru tercih yapma konusunda yönlendirdi.  

Prof. Dr. Nevzat Tarhan’dan tercih check list’i   

Öğrencilere hızlı karar vermemelerini, 8 Ağustos’a kadarki vakti verimli değerlendirmelerini söyleyen Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan tercih yapmanın püf noktalarını sıralayarak sözlerini tamamladı:   

• Diploma için değil öğrenmek için üniversiteli olun. Bunun için ‘Öğrenmek isteyen gelsin’ diyen üniversiteleri seçin.
• Unutmayın seçtiğiniz üniversite geleceğinize yaptığınız en büyük yatırım. 
• Hem mutlu hem de başarılı olabileceğinize inandığınız bölümleri tercih edin. Her şey başarıdan ibaret değil. 
• Üniversitelerin ve istediğiniz bölümlerin web sayfalarına bakın. 
• O sayfalardaki akademik kadroları inceleyin. 
• Bologna Bilgi Sistemi sayfasını ziyaret edin, müfredatları öğrenin. 
• Üniversite Bologna Bilgi Sistemini kullanıyor mu? Yapacağı dersi deklare etmiş mi? 
• Yaptığı bu ders kalite sistemine uygun mu?  Öğrenim çıktıları yeterli mi? Mutlaka öğrenin. 
• İçinde bulunduğumuz büyük veri yüzyılında hangi mesleği seçerseniz seçin yapay zeka, İngilizce, 2. yabancı dil ve yazılım öğrenebileceğinize inandığınız üniversiteleri tercih edin.