Patolojinin kelime anlamı ‘hastalık bilimi’dir. Vücutta hastalık tarafından oluşturulan yapısal anormalliklerin incelenmesi olarak tanımlanmaktadır. Patoloji bu noktada hastalığın neden geliştiğini, nasıl oluştuğunu ve hastalığın hücreler üzerinde ne gibi etkilerinin olacağını ve hastalığın sonucunu incelemeyi içermektedir. Memorial Patoloji hekimlerinden Prof. Dr. İlknur Türkmen ve Uzm. Dr. Fadime Gül Salman, patolojinin dalları hakkında bilgi verdi.
Patoloji ve Alt Branşları
Yurt dışında Mikrobiyoloji, Biyokimya, İmmünoloji ve Anatomik Patolojiyi içerecek şekilde Klinik Patoloji şeklinde bir sınıflama mevcuttur. Ancak ülkemizde Patoloji dendiğinde Tıbbi patoloji anlaşılmaktadır.
Patoloji, pek çok farklı hastalık için detaylı ve kapsamlı bir inceleme alt süreçleri de içinde barındırır ve pek çok alt sınıflama ile branşlara ayrılabilir.
Patoloji vücuttan alınan doku veya hücrelerin incelenmesi olarak bilinir ve hastalığın teşhisi ve hastalığa yönelik bilginin arttırılması için çok önemlidir. Tıbbi patoloji, hücrelere ya da genel olarak organlara mikroskop altında bakmayı içermektedir. Ayrıca hücrelerin kimyasal özelliklerinin ve immünolojik belirteçlerinin araştırılmasını da sağlamaktadır.
Histopatoloji: Dokuların uygun boyalarla boyandıktan sonra mikroskop altında incelenmesi anlamına gelmektedir. Bu durum hücrelerin daha kolay görülmesini sağlayarak teşhis açısından önemli bir rol oynamaktadır. Patologlar, diğer klinik uzmanlıklarla yakın çalışan doktorlardır. Deri, karaciğer, böbrek, kalın bağırsak veya başka bir organdan alınan küçük bir doku parçası olan biyopsi örneklerini veya ameliyat materyallerini inceleyerek tanıya ulaşırlar.
Sitopatoloji: Sitoloji olarak da bilinen sitopatoloji, bir tanıyı belirlemek için vücut dokularından veya sıvılarından hücrelerin incelenmesini içermektedir. Sitoloji, çok küçük olan hücreleri incelediğinden, sitoloji testi yapmak için çok küçük bir doku örneği yeterli olmaktadır. Daha az girişimsel bir işlem olması da bir diğer avantajıdır.
Moleküler patoloji: Moleküler patoloji hastalıklara yol açan genetik molekülleri, mutasyonları, mutant genleri ve gen ürünlerini inceler. Bu sayede hastalıkların tanısı ve tedavi seçenekleri belirlenebilir. Son zamanlara kişiye özel tedavi seçeneklerine yön vermesi nedeniyle önemi artmıştır.
Dijital patoloji: Patoloji bilgilerinin slaytlar ve veriler dahil olmak üzere dijital bir ortama aktarılması, orada yönetilmesini, paylaşılması ve yorumlanmasını içermektedir. Dijital slaytlar, bir bilgisayar ekranında veya mobil cihazda görüntülenen yüksek çözünürlüklü bir görüntü sağlamak için oluşturulmaktadır. Dijital patoloji, hastalıkların teşhisini, izlenmesini çok daha verimli hale getirerek patoloji iş gücünü destekleme potansiyeline sahip olmaktadır. Dijital patoloji; yapay zeka algoritmaları, laboratuvar iş akışlarının dijital takibi gibi konuları da içermektedir.
Adli patoloji: Adli patoloji, bir cesedin incelenerek ölüm nedenini belirlemeye odaklanan patoloji türüdür. Ölüm sonrası muayene, genellikle bazı yargı alanlarında ceza hukuku davalarının ve medeni hukuk davalarının soruşturulması sırasında bir tıp doktoru veya adli patolog tarafından gerçekleştirilmektedir.
Patoloji Hangi Kliniklere Hizmet Verir?
Patoloji tüm tıbbi branşlara hizmet vermektedir. İlgi alanının çok geniş olması nedeniyle, alt branşlaşma alanlarının genişlemesi vedaha ayrıntılandırılması hastaya en uygun yaklaşımı sunabilmek için önemli bir gerekliliktir.
Dermatopatoloji: Deri hastalık ve tümörleri ile ilgilenir
Hematopatoloji: Kan hastalıkları ve lenf düğümü/kemik iliği/dalak hastalık ve tümörleri ile ilgilenir
Nöropatoloji: Beyin ve sinir sistemi hastalık ve tümörleri ile ilgilenir
Jinekopatoloji: Kadın genital sistem organlarının hastalık ve tümörleri ile ilgilenir
Üropatoloji: Erkek genital sistem, böbrek, mesane ve idrar yollarının tümörleri ile ilgilenir
Meme Patolojisi: Meme hastalık ve tümörleri ile ilgilenir
Gastrointestinal ve pankreatobiliyer Sistem Patolojisi: Mide, bağırsak, pankreas ve safra yolları hastalıkları ile ilgilenir
Hepatopatoloji: Karaciğer hastalık ve tümörleri ile ilgilenir
Nefropatoloji: Böbrek hastalıkları ile ilgilenir
Kemik yumuşak doku patolojisi: Kemik, kas ve yumuşak doku hastalık ve tümörleri ile ilgilenir
Baş-boyun patolojisi, Endokrin sistem patolojisi, Pulmoner patoloji, kardiyovasküler patoloji, pediatrik ve perinatal patoloji de ilgili sistem ve organların hastalıkları ile özellikle ilgilenir.
