Halluks Rigidus Nedir ?
Artitlerin, ayakta en sık yerleştiği yer, ayak baş parmağının merkezidir. Bu eklem metatatarsofalengeal eklem veya MTP eklemi diye adlandırılır. Bu eklem, her zaman her adım attığınızda, eğildiği için çok önemlidir. Eğer bu eklem sertleşirse, yürümek çok ağrılı ve zor hale gelir. Metatarsofalengeal eklem, her hangi bir eklemde olduğu gibi, düz bir eklem kıkırdağıyla örtülmüş kemiklerde sonlanır. Aşınma ve yırtılma olayı varsa veya eklem kıkırdağında hasar varsa, ağrılı kemik sonları birbirine sürter. Kemik çıkıntısı veya aşırı büyüme, kemiğin tepesinde gelişebilir. Bu aşırı büyüme, yürüdüğünüz zaman, parmağınızın ihtiyacı olduğu kadar bükülmesine mani olur. Sonuç; sert bir ayak baş parmağı veya halluks rigidus’dur.
Halluks rigidus, çoğunlukla, 30-60 yaş arasındaki erişkinlerde gelişir. Bu gelişimin, neden bazı insanlarda olup, neden diğerlerinde olmadığını kimse bilemez. Bu durum, ayak parmağının incinmesiyle ve eklem kıkırdağının harabiyeti ile sonuçlanabilir veya eklem üzerinde stresi arttıran ayak anatomisindeki farklılıklardan kaynaklanabilir.
Belirtiler ve semptomlar
- Aktif olduğunuzda, özellikle, yürüme esnasında ayak parmaklarınızın üzerine bastığınızda MTP ekleminizde ağrı,
- Eklem etrafında şişlik,
- Ayağın tepesinde gelişen bunyon ya da kallusa benzer bir çıkıntı,
- Ayak baş parmağında, onu aşağıya ve yukarıya kıvırmada sertlik.
Problemi teşhis etme
Eğer ayak parmağını aşağı ve yukarıya doğru bükmede zorluğunuz varsa veya parmağınızdaki ağrıdan dolayı yürürken ayağınızın dış kısmına basıyorsanız doğru, doktorunuzu görmeye gidin. Eğer halluks valgus erken koşullarda yakalanırsa tedavisi kolaydır. Eğer ayağınızın tepesinde bir şişlik görünceye kadar beklerseniz, çoktan bir kemik çıkıntısı gelişmiş olacaktır ve bu durumu tedavi etmek daha da zor olacaktır. Doktorunuz, ayağınızı muayene edecek ve bir kemik çıkıntısının (mahmuzunun) kanıtını arayacaktır. Parmağınızı, etrafında döndürerek ne kadar hareketin ağrısız olabileceğini görecektir. Röntgen filmleri, herhangi bir kemik çıkıntısının büyüklüğünü ve yerleşimini gösterebileceği gibi, eklem aralığında ve kıkırdak dokusunda ne derecede bir dejenerasyon olduğunu da gösterecektir.
Ameliyatsız (nonoperatif) tedavi seçenekleri
Ağrı kesiciler ve ibuprofen gibi antiinflamatuar ilaçlar, şişliğin azalmasında ve ağrının hafiflemesine yardımcı olurlar. Buz paketleri uygulaması ve kontrast (zıt) banyolar (aşağıda tarif edilmiştir) da inflamasyonun azalmasında ve semptomların kısa bir süre için kontrol edilmesinde yardımcı olurlar. Fakat bütün bunlar, durumun ilerlemesini durdurmaya yeterli olmazlar. Geniş burunlu bir ayakkabı giyme, ayak parmakları üzerindeki basıncı azaltacaktır ve muhtemelen siz, yüksek topuklu ayakkabıları bırakmak zorunda kalacaksınız. Doktorunuz, rocker veya roller (tabanı dıştan tekerlekli) tarzında sert tabanlı özel tasarlanmış ayakkabılar, hatta muhtemelen, orta kısmı çelik veya metal bir taban desteği tavsiye edebilir. Kontrast banyo; inflamasyonun azalması için soğuk ve sıcak su değiştirilerek kullanılan banyodur. Bunun için; birinde dayanabileceğiniz kadar soğuk su, diğerinde ise tolere edebildiğiniz miktarda sıcak su olan iki kovaya ihtiyacınız vardır. Ayaklarınızı otuz saniye için, soğuk suyun olduğu kovaya daldırın ve hemen sıcak suyun olduğu kovaya geçin ve otuz saniye de burada tutun. Bu işlemi, sıcak ve soğuk arasında gidip gelerek ve en son soğukta bırakacak şekilde beş dakika devam ettirin. Kontrast banyoları günde üç defadan fazla yapabilirsiniz. Ancak, ayaklarınız suyun içindeyken, özellikle ayağınızın sıcak ve soğuğa pek duyarlı olmadığı zamanlarda suyun abartılı ısılarından kaçının.
Ameliyat seçenekleri
Keilektomi
Bu ameliyat, çoğunlukla hasar, hafif veya orta derecede ise tavsiye edilir. Ameliyat, neredeyse, ayak kemiğinin bir parçası haline gelmiş olan kemik mahmuzunu çıkartmaktır. böylece; ayak parmağı rahat bükülebileceği bir yere sahip olur. İnsizyon, ayağın tepesinin üzerinden yapılır. Parmak ve ameliyat edilen saha, ameliyattan sonra birkaç ay şiş kalabilir. Sonunda, ameliyattan iki hafta sonra, tahta tabanlı sandalet giymelisiniz. Fakat çoğu hastada bu süre çok daha uzun olabilir.
Artrodez
Kıkırdak dokunun çok şiddetli tahribatında, sıklıkla kemikleri beraber kaynaklamak (artrodez), tavsiye edilir. Hasar görmüş kıkırdak dokusu çıkartılır ve iğneler, vidalar veya plak kullanarak eklem sürekli bir pozisyonda sabitleştirilir. Kemikler, yavaş yavaş, birlikte gelişirler. Bu çeşit bir ameliyat; parmağınızı artık bükemeyeceğiniz anlamına gelir. Bununla birlikte, bu ameliyat; böyle şiddetli vakalarda ağrıyı hafifletmek için en güvenilir yoldur.
Artroplasti
Bir çok fonksiyonel taleplerin, ayakların üzerinde yerleştiği, yaşlı hastalar; eklem replasmanı (eklemin yenisiyle değiştirilmesi) ameliyatına aday olabilirler. Bu ameliyatta eklem yüzeyi çıkartılır ve yapay bir eklem implante edilir. Bu ameliyat seçeneği, ağrıyı hafifletebilir ve eklem hareketini muhafaza eder.
