Ağız kuruluğu, ağzımızın alışılmadık şekilde kuru olmasıdır. Devam ettiğinde sıkıntıya yol açan yaygın bir problemdir. Aynı zamanda yemek yeme esnasında rahatsız olmaya neden olabilir ve diş sağlığını da olumsuz etkileyebilir. Tıp dilinde ağız kuruluğu için “xerostomia” terimi kullanılmaktadır.
Ağzımızda birden fazla tükürük bezesi bulunmaktadır. Tükürük bezlerinin salgıladığı tükürük salgısı normalde 0,5-1,0 litre arasındadır. Tükürük hayatımızda birçok alanı etkilemektedir. Salgılanan tükürük çiğneme yanında damak tadınızı, koku algılamayı da etkile bilir. Ağızda bakteri üremesine ve dişlerin çürümesinin önlenmesine yardımcı olur. Ayrıca ağızdaki PH düzeyinin dengelenmesini de sağlar. Tükürük salgısının yeterli miktarda olmaması ağzımızın tat alma yeteneğinde azalmaya neden olabilir. Tükürük salgısı ağız içinde enzimlerin daha iyi çalışmasını sağlar ve yutma güçlüğünü önler. Tükürük salgılaması sempatik ve parasempatik sinir sistemi tarafından kontrol edilmektedir. Normalde bir insan dakikada 0,1 ml ve 3,5 ml arasında tükürük salgılaması gerekmektedir. Dakikada 0,1ml den az salgılandığı durumda tükürük azlığı söz konusudur.
Bu hastalığın belirtileri nelerdir?
• Ağızda kuruluk hissi,
• Yoğun ve lifli görünen tükürük,
• Ağız içinin bazı bölgelerinde yaralar oluşması veya deri çatlaması,
• Çatlak dudaklar,
• Nefes kokusu,
• Yutma ve konuşmada zorluk yaşanması,
• Boğaz ağrısı,
• Tat almada değişiklik,
• Ağızda mantar enfeksiyonu gelişmesi,
• Dişlerde plak oluşması, diş çürümesi ve diş eti hastalıkları gibi
Ağız kuruluğunun sebepleri nelerdir?
• İlk önce kullanılan ilaçlar ağız kurumasına ve tükürük salgısının azalmasına sebep ola bilir. Bu yan etkiye neden olan ilaç gurupları arasında depresyon sorunları için kullanılan ilaçlar, antihistaminler, yüksek tansiyon ilaçları, ishal gideren ilaçlar, kas gevşeticiler, idrar tutamama için kullanılan ilaçlar ve Parkinson hastalığı kullanılan ilaçlar yer alır.
• Yaşlanma tek başına ağız kuruluğuna neden olmaz ancak yaşlılığa bağlı gelişen hastalıklar için kullanılan bazı ilaçların yan etkisi olarak ağız kuruluğu gelişebilir. Bunun yanı sıra, yaşanan bazı hastalıklar da ağız kuruluğuna neden olmaktadır.
• Kanser tedavisi görüyorsanız Kemoterapi tedavisi için kullanılan bazı ilaçlar tükürük bezlerini etkileyerek tükürük salgısını azaltabilir. Baş ve boyun bölgesine yönelik yapılan radyoterapi uygulamaları da tükürük bezlerini olumsuz şekilde etkileyerek tükürük salgısını azaltabilir. Radyoterapi esnasında 52gray den fazla ışın alma tükürük bezelerini ciddi şekilde etkilemektedir.
• Sinir hasarları. Baş ve boyun bölgesinde sinir hasarlarına neden olan bir yaralanma veya ameliyat da ağız kuruluğuna neden olabilir.
• Araştırmalara göre Virus hastalıklarının tükürük bezelerini de etkilediği bilinmektedir. Ağız kuruluğu, oto immün hastalık olan Sjögren sendromu, şeker hastalığı, Parkinson hastalığı, HIV / AIDS ve depresyon gibi bazı sağlık koşullarının bir sonucu olabilir. Eğer ağzınızda kalıcı şekilde ağız kuruluğu oluştuğuna dair belirtiler fark ederseniz bir diş hekimine veya ilgili polikliniğe başvurunuz.
