D vitamini, vücutta çeşitli sistemler üzerinde etkili olan, hormon benzeri ve yağda eriyen bir vitamindir. Eksikliğinin; bazı kanserlere, osteoporoza, hipertansiyona, yaşlılarda ve sporcularda stres kaynaklı kırıklara, enfeksiyonlarda artışa, bilişsel fonksiyonlarda azalma sonucu Alzheimer’a, depresyona, Parkinson hastalığına, romatoid artrite, kalp hastalıklarına, diyabet ve kilo artışına neden olduğuna dair birçok çalışma vardır.
D vitamini gereksinmemizin yüzde 90’ı deride güneş ışınları aracılığı ile sentez edilir. Deride sentezlenen D vitamini kana geçer. Vücudun D vitaminini depolama yeteneği önemlidir. Çünkü derideki sentezi daha çok yaz aylarındadır. Pencere camları ve giysiler ultraviyole ışınları tutacağından güneşle doğrudan temas etmek gereklidir. D vitamininin yüzde 10’luk kısmı besinler ile sağlanır. Güneş ışınları ile deride sentez olmaksızın, sadece besinler ile günlük D vitamini gereksinmesi karşılanamaz. O yüzden D vitamini düzeylerinizi kontrol ettirmeyi ihmal etmeyin. Ayrıca D vitamininin yarılanma ömrü 2-3 hafta gibi kısa bir süre olduğu için bu gün kullandığınız D vitamini 2 hafta sonra yarıya düşebilir. O yüzden yüksek dozlarda yükleme gibi değil de günlük damla veya tablet takviyelerin kullanımı daha faydalı olacaktır. Gerektiği durumlarda mutlaka doktor kontrolünde D vitamini takviyenizi kullanmalısınız.
Beslenme ve Diyet Uzmanı Uzm. Dyt. Füsun Çalışkan Tort
Kanda D vitamini için olması gereken seviyeler; 20 ng/dl’nin altında EKSİKLİK, 21-29 ng/dl aralığı YETERSİZLİK, 30-100 ng/dl NORMAL, 150 ng/dl’nin üstü TOKSİK olarak tanımlanır.
Yaşlılarda D vitamini reseptör sayıları azaldığı için güneşle yeterli vitamin alınsa da gerekli organlara giremediği için sentezi azalır ve D vitamini eksikliği görülme oranı artar. Yağ dokusu fazla olan kişilerde de yağ hücreleri güneşle alınan D vitamini oranını azalttığı için eksikliğinin görülme riski artar. D vitamini gereksinmesi büyüme çağında fazladır. Güneşsiz yerlerde yaşayan, kapalı dolaşan kadınların, gebe ve emzikli annelerin, yaşlıların D vitamini almaları veya sık aralıklarla düzenli olarak güneşten yararlanmaları gerekmektedir. Çocukların her şeye rağmen ek D vitamini gereksinmeleri vardır.
Mutlaka D vitamini seviyelerinizi düzenli olarak kontrol ettirin!
