Vücuttaki bağ dokusundan kaynaklanan kötü huylu tümörler “sarkom” olarak adlandırılıyor. Genellikle çocuklardaki büyüme ağrıları ile karıştırılan bu hastalık ile ilgili bilinçli olmak önemli… Vücuttaki bağ dokusundan kaynaklanan kötü huylu tümörler “sarkom” olarak adlandırılıyor. Genellikle çocuklardaki büyüme ağrıları ile karıştırılan bu hastalık ile ilgili bilinçli olmak önemli.
Sarkomların nadir görülen kötü huylu tümörler olduğunu, genellikle genç erişkinlerde ve çocuklarda görüldüğünü belirten Anadolu Sağlık Merkezi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Mehmet Taner Özdemir, “Kol ve bacaklardaki büyüme ağrıları sarkom ağrıları ile karıştırılabiliyor. Ebeveynler çocuklarındaki ağrıları yakından takip etmeli, özellikle kemik ve boy uzamasının hızlandığı 10-12 yaşlarından itibaren belli aralıklarla ortopedi doktoruyla görüşülmeli” açıklamasında bulundu.
Vücuttaki bağ dokuları, kaslar, kemikler, kan damarları, sinirler ve cilt altı dokudan kaynaklanan kötü huylu tümörlerin “sarkom” olarak tanımlandığını söyleyen Anadolu Sağlık Merkezi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Mehmet Taner Özdemir, “Sarkomları kabaca iki gruba ayırıyoruz. Birincisi yumuşak doku sarkomları, ikincisi de kemik dokudan kaynaklanan kemik sarkomları. Kemik sarkomları hastalarının çoğunu genç erişkinler ve çocuklar oluşturuyor. Yetişkin ve yaşlı hasta gruplarında çok sık gördüğümüz bir hastalık değil. Kemik doku sarkomları özellikle kemik büyümesinin hızlı olduğu, genellikle çocuklukta ve ergenlikte gördüğümüz bir hastalık” dedi.
Sarkom, büyüme ağrısı ile karıştırılabilir.
Kemik sarkomlarının daha çok çocukluk ve genç erişkinlikte, yumuşak doku sarkomlarının ise tüm yaş gruplarında görülebildiğini söyleyen Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Mehmet Taner Özdemir, “Kemik sarkomları daha çok çocuklarda görülüyor. O nedenle anne ve babaların bu hastalığın erken tanı ve tedavisinde sorumlulukları oldukça yüksek” şeklinde konuştu. Çocukluk çağında görülen büyüme ağrıları ile sarkomların ilk başlarda gösterdiği ağrıların karışabileceğini belirten Op. Dr. Mehmet Taner Özdemir, “Büyüme ağrılarında genellikle çocukların birkaç eklemde farklı zamanlarda bu şikayetlerin olduğunu görürken, sarkomlarda tutulan eklem genellikle hep aynı şekilde ağrıyor; yani çocuğun sadece sağ dizi devamlı bir şekilde ağrıyorsa, ağrıyan eklemin de bir hareket kısıtlılığı ve bir süre sonra sekme ve topallama gibi şikayetleri oluyorsa mutlaka çocuğun bu ağrıyan bölgesinin bir ortopedi uzmanı tarafından değerlendirilmesi lazım. Özellikle gece ağrıları önemli. Gece bu rahatsızlıklarda ağrı şiddeti artar. Bu çok önemli bir bulgu” açıklamasında bulundu.
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Mehmet Taner Özdemir
Sarkom belirtileri nelerdir?
Bir yumuşak doku veya kemik sarkomunun belirtilerinin tümörün bulunduğu yere ve yayılımına göre çeşitlilik gösterdiğini söyleyen Op. Dr. Mehmet Taner Özdemir, hastalık belirtilerini şöyle sıraladı:
- Uzuvlarımızdaki (kol ve bacaklar) sarkomlarda, bölgesel şişlik sıklıkla vardır, lezyon bölgesinde ağrı sıklıkla vardır ancak bazen yumuşak doku sarkomlarında ağrısız şişlik olabilir, geceleri artan ağrı önemli bir bulgudur, kitlenin yakın olduğu eklemlerde hareketlerde kısıtlılık, aksama gibi fonksiyonel bulgular görülebilir.
- Gövdemizdeki sarkomlar ise belli bir büyüklüğe ulaşmadan veya vücut dış yüzeyinde görüntü vermeden zor fark edilirler, bu nedenle teşhis edilmeleri gecikir.
- Burun kısmındaki yumuşak doku sarkomları burun tıkanıklığı ve nezleye sebep olur.
- Yüzeye yakın gelişen yumuşak doku sarkomları oldukça hızlı büyüyen şişliklere ve ağrıya neden olur.
- Kafatası bölgesinde oluşan sarkom beyin sinirlerini etkiler ve yüz felci ve çift görmeye neden olabilir.
- Gözde oluşan tümör görmeyi kısıtlar, şekil bozukluğu ve ağrı meydana gelir.
- İdrar ve cinsiyet organlarındaki tümörler de yalnızca çok büyük oldukları zaman genel bir rahatsızlık hissine, idrar boşaltmada tıkanma/zorluğa, vajinal kanamaya, kanlı idrar ve ağrı gibi belirtilere neden olur.
Erken tanı önemli
Erken tanının tüm kanser türlerinde olduğu gibi sarkomlarda da önemli olduğunu vurgulayan Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Mehmet Taner Özdemir, “Hastalık, bulunduğu eklemin veya kemiğin dışına çıkmadan yakalanırsa tedavi daha yüz güldürücü oluyor. Erken tanı için elimizde çok önemli radyolojik inceleme aygıtlarımız var. Öncelikle röntgenle başlıyoruz. Ondan sonra MR ve Pet CT gibi daha komplike radyolojik görüntüleme tetkiklerine başvuruyoruz” dedi. Görüntüleme tetkikleri tamamlandıktan sonra biyopsi uygulamasının yapıldığını söyleyen Op. Dr. Mehmet Taner Özdemir, “Tümörün tipi ortaya konduktan sonra tedavi başlıyor. Tedavi de diğer kanser türlerinde olduğu gibi multidisipliner bir yaklaşımla yapılıyor. Öncelikle genelde tümörün çapının ve yaygınlığının azaltılması için kemoterapi protokolleri uygulanıyor. Kemoterapi ile tümör çapı küçüldükten ve ameliyata uygun hale geldikten sonra ortopedik cerrahlar devreye girerek hastalığı uzaklaştırmak için cerrahi girişimlerde bulunuyorlar. Cerrahi tedavi sonrasında da iyileşme belli bir aşamaya geldikten sonra yine ameliyat sonrası kemoterapi protokolleri devam ediyor” şeklinde konuştu.
Metastazlar en çok iskelet sistemi, akciğer ve lenf düğümlerinde görülüyor
Bağ dokusunun vücudun tamamında bulunduğunu, dolayısıyla da sarkomlarının vücudun her yerinde oluşabileceğine dikkat çeken, Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Mehmet Taner Özdemir, “Tümörler kan damarları ve bağ dokusu yoluyla yayılabiliyor ve ulaştıkları yere yerleşip yeniden çoğalarak metastaza neden olabiliyor. Bu nedenle de sarkomların metastazları en çok akciğerde, kemiklerde ve lenf düğümlerinde görülüyor” dedi. Sarkomlarının büyüme hızı ve yerleşim yerinin tümörün cinsine bağlı olduğunu söyleyen Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Mehmet Taner Özdemir, “En çok uzuvlarda ve gövdemizde görülürler” açıklamasında bulundu.
Sarkomun nedeni bilinmiyor
Sarkomların belirli bir nedeninin olmadığını ancak çok nadir formlarının bazı genetik rahatsızlıklarla beraber görüldüğünü, ailede sarkom olmasının da bir risk faktörü olduğunu belirten Op. Dr. Mehmet Taner Özdemir, “Sarkom hastalıklarının çoğunun nedeni bilinmiyor. Ancak özellikle uzuvlarımızda tek taraflı, süregelen, geceleri şiddetlenen ağrılara karşı duyarlı olup, bu belirtiler görüldüğünde geç kalmadan bir uzmana başvurmak önemli” dedi.
Ergenlik döneminde kontrol amaçlı ortopedi uzmanına gidilmeli
Çoğu sarkomun fizik muayene ile anlaşılabildiğini, ayrıca belli aralıklarla çocukların spor kabiliyetlerinin, vücutlarının, fiziksel aktivitelerinin bir ortopedi uzmanı tarafından değerlendirilmesinin önemli olduğunun altını çizen Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Mehmet Taner Özdemir, “Özellikle omurga ve kemik sağlığı açısından boy uzamanın hızlandığı 10 – 12 yaşından sonra çocukların belli aralıklarla bir ortopedi uzmanı tarafından muayene edilmesi oldukça faydalı. Çocuğun kol ve bacak fonksiyonlarının değerlendirilmesi, ailede omurga rahatsızlığının olup olmamasına göre ailelerin yönlendirilmesi faydalı olur” şeklinde konuştu.
Sarkom tedavisi için umutlandırıcı gelişmeler
Sarkomlarla ilgili olarak cerrahide kullanılan implantlarda oldukça önemli gelişmelerin olduğunu anlatan Op. Dr. Mehmet Taner Özdemir, “Bu hastalıkların büyük bir kısmını çocukluk çağında gördüğümüz için kemik sarkomlarında biz hastalığın olduğu kemiği çıkartıp yerine genellikle metal implantlar kullanıyoruz. Çocukluk çağındaki bir hastanın kemiğinin çıkarılması sonucunda o kemikte büyüme devam edeceği için bazı kısalıklar olabiliyor. Ancak artık yeni implantlarımız çocukla birlikte büyüyebiliyor. Dolayısyla büyüme çağında kemiklerde kısalık gibi sıkıntılar olmuyor. Ayrıca bazı hastalarımızın tedavisinde hastanın kendi kemiğini kullanıyoruz. Yani çıkardığımız kemiğin yerine, vücudunun başka bir bölgesindeki kemiği naklediyoruz. Bu cerrahi müdahaleler gerçekten yüz güldürüyor” dedi.
