Bebeklik ve çocukluk çağında tedavisi mümkün olan bazı göz rahatsızlıklarının tedavi edilmemesi nedeniyle ileri yaşlarda da görme azlığına yol açan ve gözlükle ya da diğer optik araçlarla (kontakt lens gibi) görme keskinliğinin belli bir düzeyde kalması ve arttırılamaması durumudur.
Göz Tembelliğinin Nedenleri
Doğduğumuzda erişkin bir insan gibi net bir görüntü görmeyiz. Görme keskinliğimiz büyüdükçe artar ve üç yaşlarına geldiğimizde erişkin düzeyine ulaşır. Eğer bir bebeğin göz kapağı göz bebeğini kapatacak kadar düşükse (pitozis) veya gözlerinde katarakt var ise gözün içine yeterince ışık düşmez, göz kapağı düşüklüğü veya katarakt tedavi edilmez ise tembellik kaçınılmaz olur. Bu durumda tedavi cerrahidir. Yapılacak pitozis veya katarakt ameliyatı tembelliği engeller.
Bebeklerde de Görülebilir
Bebeklerde göz küresinin küçük olması nedeniyle genellikle +3 civarında yakını görememe durumu (hipermetrop) görülür; bu durum normaldir ve bebek büyüdükçe hipermetrop azalır ve 3-4 yaş civarında tamamen düzelir. Bazen bir gözde diğerine göre fazla hipermetrop olabilir ve iki göz arasındaki fark yükseldikçe (örneğin sağ göz +6.0 , sol göz +3.0 gibi) daha bozuk olan göz tembelleşir (anizometropik ambliyopi). Bazen her iki gözde de yüksek hipermetropik bozukluk olabilir ( her iki gözde +7.0 gibi) bu durumda her iki gözde de tembellik gelişebilir. Bir gözde doğuştan yüksek astigmatik bozukluk var ise bu durumda da bozuk olan gözde tembellik görülebilir. Bu durumda tedavi için genellikle gözlük verilir ve uygun gözlüklerle tembellik oluşması önlenebilir.
Göz Kayması Tembellik Nedeni Olabilir
Bir başka göz tembelliği sebebi de göz kaymalarıdır. Göz kaymaları tek gözde yüksek hipermetropi nedeniyle oluştuğunda genellikle geniş açılı kaymalar oluşur. Bu durumda tedavi amaçlı gözlük verilir. Gözlük hem çocuğun görmesini sağlayacak hem de kaymayı düzeltecektir. Bazı durumlarda göz bozukluğu (hipermetrop,astigmat gibi) olmaksızın tek gözde kayma görülebilir ve bu durumda kayma açısı çok küçüktür ve aileler bunu fark edemeyebilir. Bu tedavi cerrahidir, Kaymayı ameliyatla düzeltmek tembellik oluşumunu engelleyecektir.
Tedavi Yöntemleri
Tembelliğe yol açan hemen hemen tüm göz hastalıklarında kullandığımız bir tedavi yöntemi de kapama tedavisidir. Kapama tedavisi sağlam gözü kapatıp tembel gözü çalıştırma prensibine dayanır. Kapamanın süresi ve miktarı hastanın durumuna göre değişir. Burada kapama tedavisini disiplinli bir şekilde uygulamak önemlidir.
Son dönemde popülerleşen akıllı tablet-akıllı gözlük, nörovizyon gibi tedaviler de vardır. Akıllı tablet ve akıllı gözlükler kapama tedavisi prensibini uygulayan ve tembel gözü uyaran tedavilerdir.
Erken bebeklik döneminde ve daha sonra 7 yaşına kadar yılda bir kez yapılacak göz kontrolleriyle, tembelliğe yol açabilecek bu rahatsızlıkları erken tespit edip gözlükle, kapama tedavisiyle ve bazen de cerrahi olarak tedavi edersek, erişkin yaşlarda her iki gözü de iyi gören bireyler artacak, yani diğer bir deyişle tembellik azalacaktır.
