Stres; vücudu ve ruhsal durumu olumsuz etkileyen ve yaşamda karşılaştığımız travmalar sonucu oluşan bozukluklardır. Travmatik sebeplere verilen tepkiler ve başa çıkma yöntemi, bu durumlara karşı hastalıkların oluşmaması için kullanılan kalkanlardan biridir de diyebiliriz.
İnsanlar stresli olduğunda, hızlı düşünmek veya bir karar almak, ya da istemediği bir duruma ayak uydurmak zorunda kalabilir. Sonucu kayıp ve zarar görme olarak karşılaştığımız hemen hemen her duygu bu duruma sebep olur.
Stres belirtileri:
- Uyku problemleri,
- Fiziksel ağrılar,
- Yeme bozukluklari,
- Motivasyon, dikkat ve iletişimde düşüklük, bozukluk,
- Kelleşmekten uzak durmak,
- Soruna karşı çaresizlik hissedip bağımlılık oluşturma (alkol, madde bağımlılığı),
- Öfke kontrol problemleri, panik atak, anksiyete,
- Depresyon v.b.
Yüzyıllardır insanlar üç çeşit tepki verir :
- Savaş,
- Kaç,
- Dona kal.
Travmalardan sonra karşılaştığımız stres biz de, yanarsa yansın batarsa basın duyguları oluşturup, artık mantığı devre dışı bırakır ve o an vereceğimiz karar, en kötü karar olabilir. Çünkü bu dönemde kişi muhakeme edemez, sağlıklı karar veremez. Stres duygusal düşündürür ve alacağımız kararlarımıza geciktirir ve biz kendimize haksızlık edip bu mevzu hallolsun sonra kendimle ilgilenirim deriz. Arka plana atılmışlık biz de tükenmişlik sendromunu da oluşturur artık hayattan zevk alamayan, keyifsiz depresif konsantre olamayan bir insan haline döneriz.
Ruhsal travma ve travmanın etkilerine yol açan olaylar ise;
- Savaşlar,
- Patlamalar,
- Afetler,
- Deprem
- Sel yangın,
- Saldırı ,
- Tecavüz, işkence,
- Kazalar,
- Aile içi şiddet,
- Çocuklukta yaşanan tacizler,
- Ölüm v.b.
Kişiler bu durumla başa çıkamadıkları için çaresizlik yaşarlar, bu çaresizlik duygusu da olayların içinden çıkamayacakmış hissi verir. Travmatik olaydan kaçınma ya da unutmaya çalışma travmanın etkilerini azaltmaz. Zaman travmanın etkilerini tamamen ortadan kaldırmaz. Kişilerin yaşanan travmayı kendi güçsüzlüklerine bağlamamaları, tedavi imkanlarına ulaşabileceği en kısa zamanda ulaşmaya çalışmaları, sorunları utanmadan konuşmaları, yardım aramaya çekinmemeleri , umutsuzluk duygularından sıyrılmamaları, kendine olan güvenlerini kaybetmemeleri, sorunun çözümü için başlangıç çalışmalardır.
