İnmemiş testis nedir?
Normalde erkek bebekler doğduğunda her iki testisin skrotum dediğimiz torba içinde olması gerekir. Testisin torba içinde olmamasına inmemiş testis adı verilir. Yapısal bir bozukluktur. Bunlarda boş kalan torba tam gelişmez ve küçük kalır.
Spermatik kordu germeden, el ile testis skrotum en alt kısmına getirilemez. Gererek skrotuma getirilen testis bırakıldığında hemen yukarı çıkar.
İnmemiş testisler yaşamın ilk 6 ayında inebilir. Ancak, bebek 6 aylık olduğunda testisler hala torbaya inmemiş ise bundan sonra inmez.
Utangaç (Sıkılgan-Retraktil) testis nedir?
İnmiş testisin bazen torbanın yukarısına kaçmasıdır. Testis (yumurta) muayene esnasında torbaya kolayca ve gerilmeden indirilir. Retraktil testis gün içinde bazen torbada bazen de torbanın yukarısında görülür. Bunlarda skrotum (torba) ve testis gelişimi normaldir. Bunlarda ameliyat gerekmez.
Kemaster refleksi sonucu testisin bazen skrotumdan yukarı çıkmasıdır. Muayene ile testis zorlanmadan skrotumun tabanına getirilebilir. Muayeneden sonra testis bırakıldığında skrotumda kalır.
Sıklığı nedir?
İnmemiş testis, erkek çocuklarda en sık karşılaştığımız genital problemlerden biridir. Yenidoğan bebeklerde %3, 1 yaşında %1 oranında görülür. Ancak, erken doğan bebeklerde bu oran %30’dur.
İnmemiş testisin riski (zararı) var mıdır? Testis torbaya indirilmez ise ne olur?
Testisin görevlerini normal yapabilmesi için, vücut ısısından 3-4 derece daha düşük bir ortam olan torbada (skrotumda) bulunması gerekir. Torbanın ısısı 33 derece iken kasık kanalında 35, karın içinde ise 37 derece civarındadır. Torbaya inmemiş testisler yüksek ısıya maruz kalır. Ortam sıcaklığı artınca testiste ilerleyici hasar gelişir.
Yaş ilerledikçe testis hasarı artar
Testis zamanında inmez ise kısırlık, kanser, fıtık ve kolay yaralanma gibi ciddi problemlere neden olabilir.
Kısırlığa neden olabilir
Testisin torba dışında daha sıcak bir ortamda kalması sperm yapısında bozulmaya ve ileride kısırlığa yani çocuk sahibi olamamaya neden olabilir. Özellikle her iki testis de inmemiş ise iki testisin de zarar görmesi nedeniyle kısırlık riski çok daha yüksek olur.
Kansere neden olarak yaşamı tehdit edebilir
Torbaya inmemiş testislerin yapısı bozulduğu için ileri yaşta kanser gelişebilir. İndirilmeyen testiste gelişen kanserin tanı ve tedavisi daha zorlaşır.
Yaralanma ve canlılığını kaybetme riski fazladır
İnmemiş testis korunaklı bir alanda olmadığı için kolay yaralanabilir. Ayrıca, inmeyen testisler damarları etrafında rahatça dönüp canlılığı bozulduğu için testis tamamen ölebilir.
Kasık fıtığı riski yüksektir
İnmemiş testislerde kasık kanalı kapanamadığı için çoğunda beraberinde kasık fıtığı da mevcuttur.
Psikoseksüel problemler olabilir
Testisin torbada olmaması görüntüde bir anormallik oluşturduğu için çocukta psikolojik sorunlara ve ileride cinselliğinin eksik olabileceği gibi kaygılara neden olabilir.
İnmemiş testiste nasıl tanı konur?
Aileler genellikle yumurtaların yerleştiği torbanın boş olması veya kasıkta şişlik nedeniyle başvurur. İnmemiş testisler çoğunlukla kasık bölgesinde yerleşir ancak bazen daha yukarıda karın içinde kalabilir.
Elle muayene ile tanı konur
Deneyimli bir uzmanın dikkatli kasık ve genital muayenesi ile tanı koyulabilir. Muayene sırasında en önemli nokta gerçek inmemiş testis ile rektaktil (utangaç) testis ayırımının doğru yapılmasıdır. Çünkü retraktil ya da utangaç testislerde cerrahi tedaviye gerek yok iken gerçek inmemiş testislerde cerrahi tedavi gerekir.
Bazı inmemiş testisler muayene esnasında ele gelmez. Buna ele gelmeyen (fark edilmeyen) testis adı verilir. Bu inmemiş testislerde durum daha ciddidir. Bunlarda radyolojik tetkiklerin önemli bir faydası yoktur. Çünkü hiçbiri yeterli duyarı değil ve hiçbir radyolojik tetkik testisin karın içinde olmadığını ispatlamaz. Elle muayenede kasık bölgesinde ve torba civarında ele gelmez ise testis ya karın içindedir veya doğumsal olarak gelişmemiştir. Bu durumda laparoskopi yani kapalı ameliyat ile testisin karın içinde olup olmadığı mutlaka teyid edilmelidir. Laparoskopide testis varsa torbaya indirilir.
İnmemiş testis ne zaman ve nasıl tedavi edilmelidir?
İnmemiş testislerde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta tedavide geç kalmamaktır.
Doğumda testis inmemiş ise 6 ay sonra tekrar değerlendirilmelidir. İlk 6 ayda inerse 3 yıl kazanılmış (asending) inmemiş testis açısından takip edilmelidir.
Ameliyat hangi yaşta yapılmalı?
Testislerin ilk 6 ayda kendiliğinden inme şansı olduğu için bu süre içinde herhangi bir tedavi uygulanmaz takip edilir. Ancak, 1 yaşına kadar inmeyen testisler ameliyat ile yumurta torbasına indirilir.
Asıl tedavi hormon değil cerrahidir
Testisin torbanın hemen girişinde olması gibi çok sınırlı bazı hafif durumlarda hormon tedavisi ile testisin kısmen torbaya inmesi sağlanabilir. Ancak hormon ile testis inse bile zamanla bu testisler tekrar yukarı çıkar. Ayrıca bu tedavi çocukların çok küçük yaşta cinsel hormon almalarına neden olduğu için önemli yan etkilere yol açabilir. Bu nedenle, uzun yıllardan beri artık hormon tedavisi önerilmemektedir.
Gerçek inmemiş testisli çocuklarda asıl tedavi ameliyat ile testisi yumurta torbasına indirmektir.
Ameliyat nasıl yapılır?
Kasıktan veya torbadan yapılan bir kesi ile inmemiş taraftaki yumurta bulunur ve torba içine indirilir.
Testisin karın içerisinde olduğu durumlarda laparoskopik yani kapalı yöntem ile testis torbaya indirilir.
Testisin hiç olmadığı olgularda ise boş torbanın yarattığı psikolojik travmayı azaltmak ve kozmetik görünümü normalleştirmek için testis benzeri silikon protezler torbaya yerleştirilir.
İnmemiş testis ile beraber fıtık da bulunabilir. Bu durumda fıtık onarımı da aynı seansta yapılmalıdır.
Ameliyat dikkatli yapılmaz ise testisi besleyen ince damarlar ve sperm kanalı zedelenebilir. Bu durum, testisin ölmesine veya kısırlığa neden olabilir.
Ameliyat sonrası dönemde neler olur?
Ameliyat olan çocuklar aynı gün taburcu olur ve normal yaşama döner. Ancak, yarada kızarıklık ve şişlik çok fazlaysa, kan geliyorsa, ateş, bulantı, kusma, karın ağrısı varsa doktora başvurmalıdır. Ameliyattan 3-4 gün sonra banyo yapabilir.
İçeriden atılan dikişler emilebilir ve estetik olduğu için ameliyattan sonra dikiş almaya gerek yoktur. Torbada şişlik ve kızarıklık birkaç ay devam edebilir sonra kendiliğinden geçer.
Retraktil testis takip ve tedavisi nasıl olur?
Bunlar 6 ay arayla takip edilmelidir.Retraktil testisler zamanla ‘‘Asending’’ inmemiş testise dönüşebilir. Bu durumda ameliyat ile testis skrotum torbasının alt kısmına tespit edilmelidir. Bunun dışında retraktil testis günlük zamanının yarıdan fazlasını skrotum dışında geçiriyorsa yine cerrahi gerekebilir.
