Aslında birçoğumuz sosyal durumlarla ilgili belirli bir düzeyde kaygı yaşarız. Ancak tekrara dayalı olarak genellikle ortam ya da duruma alışırız ve kaygımız olayın seyri içinde azalır. Oysa “sosyal fobi” yaşayan kişilerde alışma ve olayın seyri içinde anksiyete de azalma görülmemektedir. Sosyal fobi yaşayan kişiler “olumsuz değerlendirme korkusu ve düşüncesi”ni yoğun ve sürekli hissettikleri için uyumsal beceri düzeyleri bu durumdan olumsuz yönde etkilenir.Sosyal fobi en sık görülen psikiyatrik hastalıklardan biridir. Türkiye’de üniversite öğrencileri üzerinde yapılan bir araştırmada, öğrencilerin %24′ ün de sosyal fobi saptanmıştır.
Psk. Gülşah Ataşoğlu
Liebowitz Sosyal Fobi Ölçeği’nde kaygı yaratan sosyla durumlar şöyledir;
• Topluluk içinde ilgi odağı olma
• Toplum içinde telefonla görüşme
• Israrlı bir satıcıya karşı koyma
• Toplum içinde yemek yeme
• Parti/Davet verme
• Küçük bir grup etkinliğinde yer alma
• Alınan bir malı iade etme
• Toplum içinde bir şeyler içme
• Önceden hazırlanmış bir raporu sözel olarak sunma
• Yetkili biri ile konuşma
• Çok iyi tanımadığı birinin gözlerinin içine bakma
• Dinleyiciler önünde konuşma, rol yapma
• İyi tanımadığı birine onaylamadığını veya aynı düşüncede olmadığını ifade etme
• Partiye/Eğlenceye gitme
• Yetenek ya da bilgi testine tabi tutulma
• Başkaları tarafından izlenirken çalışma
• Bir toplantıda hazırlıksız konuşma yapma
• Başkaları tarafından izlenirken yazma
• Birilerinin oturduğu odaya girme
• Çok iyi tanımadığı biriyle telefonda ya da yüz yüze konuşma
• Genel tuvaletleri kullanma
Sosyal fobisi olan kişiler bu durumlarla karşılaştıklarında bazı fiziksel belirtiler yaşayabilirler. Bu belirtiler, “korku, sinirlilik, yüz kızarması, ses titremesi, çarpıntı, karın ağrısı, mide bulantısı, terleme, nefes darlığı” şeklinde olabilir.
Sosyal fobi tedavisi olan bir durumdur. Duruma göre, ilaç-terapi ikilisi ya da sadece terapi uygulanabilir. Öncelikle bireyin kişilik özelliklerinin belirlenmesi, sosyal fobiye eşlik eden diğer durumların incelenmesi, sosyal fobinin beslendiği kaynakların veya tutumların keşfedilmesi tedavi gidişatı açısından önemlidir.
Kurumumuzda sosyal fobi ile ilgili terapi çalışmalarının yanında, tekrara dayalı süreçler “saha çalışması” olarak yapılmaktadır. “Saha çalışması” ile terapi sürecindeki ilerlemenin günlük yaşama transferi sağlanarak kişinin bu deneyimleri pekiştirmesi sağlanır.
