Brakiterapi, Yunanca yakın anlamına gelen “braki” kelimesinden türetilmiş olup yakın mesafeden tedavi anlamına gelir. Radyasyon kaynakları, tedavi bölgesinin hemen yakınına ya da içine yerleştirilir. Başarılı bir sonuç için bazı tümörlerde çok yüksek bir doz vermek gerekebilir. Ancak, normal dokulara çok fazla zarar verebileceği için bu dozu tedavi cihazlarında dışardan vermek mümkün olmayabilir. Bu sebeple radyaoaktif kaynaklar bazı silindir, iğne vb aparatlarla tümörün içine veya yakınına yerleştirilir. Radyasyon sınırlı mesafeye yayılır ve tümöral doku yüksek doz alırken tümörün ardındaki normal dokunun üzerinde doz çok hızlı düşer ve böylece zarar minimize edilir. İşlem sonrası bu aparatlar çıkartılır.
Brakiterapiyi değişik kanser türlerinde uygulayabilmekteyiz. Rahim kanserlerinde ameliyat sonrası tek başına veya dışardan (external) tedaviye ek olarak vajen güdüğüne, ileri evre rahim ağzı kanserlerinde ameliyat olmadan direk dışardan radyoterapi tedavisi sonrası çeşitli aplikatörlerle tümörün içine ve/veya yakınına uygulamaktayız. Özellikle yemek borusu (ozefagus) kanserleri veya bronş (akciğer borusu) kanserlerinde boşluğun (lümenin) içine, prostatta, göz tümörlerinde plaklarla yada nükseden baş boyun kanserleri, bazı yumuşak doku kanserlerinde yada erken evre meme kanserlerinde olduğu gibi ameliyat sırasında iğnelerle direk tümörün içine uygulamak mümkün.
Ameliyathanede doku içerisine iğneler yerleştirilerek yapılan brakiterapi haricinde hastaya basit sakinleştiriciler yaparak işlem yapmak mümkün. Özellikle jinekolojik kanserlerde hastanın ağrı eşiği düzeyine bağlı olarak anesteziye ihtiyaç duyulmayabilir. Brakiterapi, genellikle uygulandığı yere ve daha önce aldığı tedavilere göre 1-5 seans arasında uygulanır. Steril şartlarda uygulanması gerekmektedir. Yan etkiler ise uygulandığı yere göre değişir.
Brakiterapiyi en çok kadın kanser kanserlerinde uyguluyoruz. Kadın kanserlerinde uygulandığında oluşabilecek yan etkiler:
İdrar yollarında tahriş ve enfeksiyona bağlı sık idrar çıkma, idrar yaparken yanma, nadiren kanama
Özellike basur hikayesi olanlarda dışkılamada zorlanma, ağrı, kanama
Vajinada darlık, kuruluk
Nadiren tedaviye bağlı ikinci kanser olasılığı (en erken tedaviden 10-15 yıl sonra ortaya çıkar)
İşlemden sonra hasta radyasyon taşımaz, bedensel temasında sakınca yoktur. İdrar yollarında şikayeti olduğunda bol su içme, antibiyotik yada üriner antiseptikler tavsiye edilebilir. Cinsel yaşamına tedaviden 4-6 hafta sonrasında dönebilir, hatta vajinal darlık oluşmaması için cinsel ilişki tavsiye edilmektedir. Vajinada kuruluk hissedilirse özellikle hormon içermeyen basit jellerin kullanılmasında bir sakınca yoktur. Şikayetlerinizin iletilmesi durumunda Radyasyon Onkoloğunuz ve Hemşireniz size gerekli tavsiyelerde bulunacaktır.
