Rahim ağzı( serviks ) kanseri dünyada kadınlar arasında en yaygın ikinci kanserdir. Smear testi ABD’de daha fazla yaygınlaşmasına rağmen 2004 yılında 10.000 yeni serviks kanseri teşhis edilmiştir.Yılda 500 bin kişi rahim ağzı kanserine yakalanmaktadır,250 bin kişi de hayatını kaybetmektedir.
İnsan papillomavirüsü ( HPV ) cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların en yaygın olanlarından birini temsil etmektedir. Tekrarlanan HPV enfeksiyonu , serviks kanserinin en önemli nedeni olmasının yanı sıra genital siğiller, genital lezyonlar ve vulva ve vajina kanserlerinin de en önemli nedenidir. HPV enfeksiyonu , özellikle 30 yaşından büyük kadınlarda, serviks kanseri için nedensel bir faktör olarak açıkça belirlenmiştir.Dünya çapındaki bir çalışma serviks kanserli kadınlarda HPV sıklığının %99.7 olduğunu ortaya çıkarmıştır.Genital HPV’nin 35’ten fazla tipi vardır,bunlardan 15’nin servikal neoplaziye neden olma potansiyali için ‘ yüksek riskli ‘ oldukları varsayılmaktadır. HPV’nin en yaygın yüksek riskli iki tipi, 16 ve 18 sırasıyla servikal karsinoma vakalarının %50-60 ve % 10-12’sinden sorumludurlar. HPV 31 ve 45’in her biri servikal kanser vakalarının %4-5’inden sorumludur. HPV 6 ve 11, genellikle selim olmalarına rağmen,genital siğil vakalarının en büyük kısmından sorumludur.
Rahim ağzı kanserine neden olan HPV’e karşı geliştirilen aşı koruyucu bir yöntem olup daha önce virüsle temas ederek enfekte olmuş kişilere tedavi edici özelliği bulunmuyor. HPV’nin siğilli ve kanserli olgularda en sık saptanan 6-11-16-18 tiplerine karşı geliştirlen aşı ile ilgili tartışmalar devam etmektedir.Türkiyede sadece MSD tarafından geliştirilen “GARDASİL” isimli aşı ( FDA tarafından onaylı) satışa sunulmuştur
HPV aşısı ile ilgili önemli notlar :
İdeal aşı yapılma dönemi 9-12 yaş arası olup en geç 26 yaşına kadar yapılması önerilmektedir.Ancak ileri yaşlarda da koruma amaçlı aşı yapılmasında sakınca bulunmamaktadır..
Aşı 3 kerede ardışık olarak 0-2 ve 6.aylarda kas içine uygulanıyor.3 doz bittikten sonra nekadar bağışıklık sağlayacağı tam bilinmemesine rağmen 5 yılda bir tekrarlanması gerekebileceği iddia edilmektedir.
İlk planda sadece kız çocuklara yapılması planlanmaktadır,erkek çocuklara da yapılmasında faydası vardır, çünkü seksüel yolla bulaşıyor ( erkekten kadına veya tersine).
Aşı uygulanmış olanlarda yıllık smear tarama( rahim ağzı kanser tarama testi) testi yapılmalı,yani yılda bir kez jinekolog tarafından muayene edilmeli. Aşı dozları bittikten sonra rahim ağzı kanseri riski tamamen bitmez ,yıllık smear ve gerektiğinde kolposkopi ile tarama devam etmeli.
Hamilelere yapılması tavsiye edilmemektedir, doğumdan sonra emzime döneminde yapılabilinir.
En çok merak edilen ise HPV taşıyıcı olanlar,lezyonu bulunanlar ve aktif genital siğili olanlara yapılıp yapılamayacağı konusudur.Aşı koruyucu olduğu için zaten alınmış bir tipe ( örneğin 18’e) karşı hiçbir faydası olmaz ve kişinin birden fazla virüs tipini aynı anda bulundurmaları çok çok nadir bir ihtimaldır.Kondilomu (siğil) olanlara aşı yapıldığında sadece kendisinde olmayan diğer tiplere karşı ( ileriki bir zamanda bu tipleri alabileceği farz edildiği durumlarda,multipartner yaşayanlarda belki ) faydası olabileceği iddia edilmektedir.Dolayısıyla aşı önleyici olduğu için şu anda kesin bilinen virüsü almamış kişilerde etkili olabileceği yönündedir.
Anormal smear , genital siğil veya siğil öyküsü aşıya engel değildir,ancak etkinlik daha az olabilir.
Aşı öncesi HPV testi önerilmez (çünkü değişik HPV tiplerin olabilmesi,testin sadece aktif enfeksiyonu göstermesi, testin cost-efektif olmaması)
