Vertigo(baş dönmesi) tanımı, kişide gerçek bir rotasyonel dönmeyi (çevrenin ve/veya kişinin kendisinin dönmesini ) tarif etmek için kullanılır. Büyük oranda iç kulak ve nörolojik hastalıkların neden olduğu bir durumdur.Kişinin ayağının altından yerin kayması, dengesizlik hissi, sarhoşvari his, kendini tekneden inmiş gibi hissetmeye benzeyen duyumlar ise tıp dilinde dizziness (sersemlik hissi) olarak tanımlanır ki, bu tür dengesizlik hissi çoğunlukla nörolojik ve dahili hastalıklara bağlı olarak gelişir. Vertigo denilen gerçek baş dönmesi tarif edildiğinde genellikle bulantı ve kusma da vardır.
Dengemizi beş temel organ ile sağlarız. İç kulak (Labirenter sistem); kişinin uzaydaki konfigürasyonunu, hareketin aksiyel ve vertikal planda boyutunu (aşağı-yukarı,ileri-geri) belirler. Gözler; vücudun çevre ile orentasyonunu belirler. Eklem ve omurgada bulunan basınç reseptörleri; vücudun hangi noktasının zemine değdiğini, boyundaki eklemlerdeki algılama reseptörleri de vücudun hangi parçasının hareket ettiğini gösterir. Merkezi sinir istemı; diğer dört sistemden bilgileri işler ve bunlar arasında eş güdümü sağlar.
Başdönmesi ve dengesizlik yapan hastalıklar:
- Kulak hastalıkları:(tüm gerçek vertigoların %70’i) Meniere hastalığı, pozisyonel vertigo, kulağın akıntılı kronik hastalıkları, işitme kaybı ile giden kulak hastalıkları, viral bir enfeksiyon sonrası denge sinirinin etkilenmesine bağlı kulak hastalıkları
- Travmalar:Kafatasında meydana gelen, iç kulağı da zedeleyen bir kırık sonrasında şiddetli pozisyonel bir vertigo ile beraber bulantı ve kusma oluşabilir.Bu durumun düzelmesi haftalar veya ayları bulabilir. Olaydan yıllar sonra dahi hastalar pozisyonel baş dönmelerinden yakınabilirler.
- Enfeksiyonlar:Özellikle şiddetli enfeksiyonlar sonrası kulak kaynaklı baş dönmeleri meydana gelebilir.Beyin zarının iltihaplanmasına neden olan durumlarda bulantı kusma ile giden dengesizlik oluşabilir.
- Nörolojik hastalıklar:Multiple Skleroz, beyin damar hastalıkları, epilepsiler, beyin tümörleri
Baş dönmelerinde tedavi, ilgili hekim tarafından gerekli incelemeler yapıldıktan sonra altta yatan nedene göre planlanır.
