Nöropatiler, vücudumuzdaki sinirlerin hasarı sonucu ortaya çıkan hastalıklardır. Periferik ve santral nöropatiler olmak üzere başlıca iki gruba ayrılır.
Periferik nöropatiler, vücudun beyin ve omurilik dışı bölgelerindeki sinirlerin hasarlanmasıdır. Bu sinirler vücudun kuvvet (motor), duyu ve otonom fonksiyonlarından sorumludur. Bu fonksiyonların hepsi birlikte etkilenebileceği gibi seçici olarak tek biri de etkilenebilir. (Motor, duyusal veya otonom nöropatiler)
Tek bir periferik sinir tutulduğu zaman ortaya çıkan nöropati “mononöropati”, birden fazla periferik sinir etkilendiği zaman oluşan nöropatiler ise “polinöropati” olarak adlandırılır. Mononöropati örnekleri arasında en sık karşılaşılanlar mediyan ve ulnar sinir tuzak nöropatileri, polinöropatiler içerisinde en sık rastlanan ise şeker hastalığına bağlı gelişen diyabetik polinöropatidir.
Periferik nöropatilere bağlı olarak hastalarda;
-Kas güçsüzlüğü, kas erimesi, kaslarda seyirmeler, felçler
-Uyuşma, yanma, karıncalanma, batma ve donma gibi duyusal şikayetler, yürürken dengesizlik, ağrı duyusunun artışı ya da ağrılı bir şeyin hissedilmemesi, uzuvlarda yara ve enfeksiyonlar
-Kalp ritm bozuklukları, aşırı terleme ya da terlemenin azalması, cinsel işlev bozuklukları, idrar yapamama ya da idrar kaçırma, ciltte renk değişiklikleri, ayağa kalkınca ortaya çıkan tansiyon düşüklüğü olarak bilinen ortostatik hipotansiyon gibi durumlar gözlenebilir.
Periferik nöropatilerin birçok nedeni vardır:
-Şeker Hastalığı (Diabetes Mellitus)
-Vitamin eksiklikleri (örn; B12 vitamini)
-İlaçlar (Özellikle kemoterapi ilaçları)
-Zehirlenmeler (Tarım ilaçları, tiner gibi çözücü maddeler, civa ve kurşun gibi çevresel toksinler)
-Kronik böbrek yetmezliği
-Kronik karaciğer yetmezliği
-Enfeksiyonlar (Guillain Barre Sendromu, zona, HIV…vs)
-Alkol aşırı kullanımı
-Romatizmal hastalıklar (Romatoid Artrit, SLE…vs)
-Kalıtsal (Ailevi) nöropatiler (örn; Charcot Marie Tooth Hastalığı)
-Kanserlere bağlı nöropatiler (Özellikle akciğer ve kan kanserleri)
Nöropatilerin teşhisinde ayrıntılı anamnez ve fizik muayene önemlidir. Görüntüleme yöntemleri (MR, BT, Ultrason vs.), elektrofizyolojik incelemeler (EMG, SEP, MEP, vs.), beyin omurilik sıvısı (BOS) incelemeleri, ayrıntılı kan tetkikleri ve moleküler genetik testler tanıya yardımcı tetkiklerdir.
Tedavide öncelikle altta yatan nedenin saptanması ve buna yönelik tedavinin düzenlenmesi gereklidir. Bazı durumlarda ise nöropatiye yol açan neden ortaya konulamayabilir. Bu gibi durumlarda, hastalık belirtilerini azaltmaya yardımcı ilaç tedavileri ve fizik tedavi yöntemlerinden faydalanılır.
Hastalığın ilerlemesi durduktan sonra altta yatan nedene bağlı olarak sinirlerin fonksiyonu geri dönebilmektedir. Hasar ne kadar az ise iyileşme de o kadar iyi olur. Bu nedenle erken tanı ve tedavi çok önemlidir.
