Her çocuk doğurma çağına gelmiş epilepsili hasta danışmanlık almalıdır. Epilepsili hastalarda üreme ve cinsel hayata ait bir takım problemler olabilir. Bunlar epilepsi hastalığına, tekrarlayan nöbetlere ve epilepsi ilaçlarına bağlı olarak ortaya çıkabilir. Fertilite sosyal ve medikal sebeplere bağlı olarak azalabilir. Cinsel isteksizlik epilepsili ve diğer pek çok kronik hastalığı olan kişilerde sıklıkla ortaya çıkmaktadır. Epilepsili erkeklerin % 30-60’ında libido azalması ve ereksiyon yetersizliği tanımlanmaktadır. Sonuç olarak epilepsili erkeklerin % 38-71’inde azalmış bir cinsellik bildirilmektedir. Kadınlardaki cinsel işlevlerde azalma daha az çalışılmış ancak benzer bozukluklar epilepsili kadınların üçte birinde tanımlanmıştır . Bazı gözlemler bu tür bozuklukların temporal lob(odaksal) epilepsilerinde jeneralize(yaygın) epilepsilere göre daha fazla olduğunu göstermektedir.
Epilepsili kadın ve erkeklerde üreme ile ilgili sorunlar olabilir. Bu sorunlar kadınlarda sıklıkla mensturasyon( adet) bozukluğu ve infertilite olarak erkeklerde empotans ve sperm özelliklerinde bozukluk olarak görülebilmektedir. Temporal lob epilepsili kadınların % 14-20’sinde amenore (adet görememe), % 50’sinde menstruel siklus (adet düzensizlikleri) bozuklukları izlenmiştir. Evli epilepsili kadınlarda beklenen çocuk doğurma oranları azalmış bulunmaktadır. Epilepsi ve epilepsi ilaçları beynin limbik sistemini yani hormonal, duygusal bölümlerini değişik biçimlerde etkiler, bu etkiler tanımlanan cinsel ve hormonal değişikliklere neden olabilmektedir. Epilepsi ilaçları üremeyi etkileyebilen bir takım endokrin sorunlara yol açabilirler (polikistik over sendromu) . Ortaya çıkan üreme ve hormonal bozukluklar ayrıca epilepsi nöbetlerinin de artmasına neden olabilir ve bir kısır döngü ortaya çıkabilir.
Her çocuk sahibi olmak isteyen epilepsili hastanın soracağı en öncelikli sorulardan birisi çocuğunun da epilepsi hastası olup olmayacağıdır. Genetik bilgilendirme epilepsinin heterojenitesini (çok değişken özellikleri) nedeniyle bir hayli zordur. Epilepsi mendelyen bir hastalığın bir parçası olabilir. Bu koşullarda genetik danışmanlık verilebilir. Ya da az sayıda monojenik epilepside oldukça güvenilir bir risk bildirimi yapılabilir. Ancak diğer epilepsiler için genellikle ampirik bir takım bilgiler vermekten öteye geçilemez. Özetle, epilepsili bir kişinin çocuğunda epilepsi görülme olasılığı düşüktür ancak konunun mutlaka bir nöroloji hekimiyle bireysel planda tartışılması gerekir.
Epilepsi major malformasyon (bebekte anomali) riskinin arttığı bir hastalıktır. Genel toplumda sağlıklı bir çocuk dünyaya getirme şansı % 98 iken bu oran epilepsili annede epilepsi ilaçlarına maruz kalmaya bağlı olarak % 94-96 arasında değişmektedir. Epilepsili anne epilepsi ilaçlarına bağlı olan bu riskler konusunda bilgilendirilmelidir. İlaçların değiştirilmeleri gerekiyorsa bunun gebelikten önce yapılmasının gerekliliği vurgulanmalıdır. Ayrıca sıklıkla yapılan bir uygulama konusunda mutlaka anne adayları uyarılmalıdır; bu uyarılmanın yapılmadığı anne adaylarının hemen tamamı ilaçlarını gebe kaldıklarını öğrenir öğrenmez kesmektedirler. Jeneralize epilepsi nöbetlerinin de gelişmekte olan bebeğe olumsuz etkileri olduğu bu nedenle vurgulanmalıdır. Anti-epileptik ilaçların gebelikte kullanımı birtakım kurallar içerir. Mümkün olduğunca tek ilaç, mümkün olan en düşük dozda ve birkaç eşit doza bölünmüş olarak verilmelidir. Anne adayı henüz gebe kalmadan önce hekimiyle konuyu mutlaka konuşmalı ve gerekli hazırlıklar gebelik öncesi yapılmalıdır.
Gebelikte takip ultrasonografi ile yapılır. İlk ultrasonografi en geç 18-20. haftada gerçekleştirilmelidir. Bu tetkiki ultrasonografi konusunda uzmanlaşmış bir hekim gerçekleştirmelidir. Anomaliler de yüksek oranlarda tespit edilebilirler (%100 değil). Gebelik beklentisi olan kadınlara riski azaltmak amacıyla folik asit takviyesi başlanır ve bu takviye gebeliğin 16. haftasına kadar devam ettirilir.
Anne sütünün en ideal beslenme olması nedeniyle epilepsili annelere mutlaka anne sütü ile beslenme tavsiye edilmelidir. İlaçlar anne sütüne geçse dahi bebeklerde ciddi bir birikim beklenmez. Bebeğin çocuk doktoru tarafından bu özellik bilinerek takibi yeterli olacaktır.
Her kadın çocuk sahibi olmak ister; nöroloji uzmanı, kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ve çocuk hekimlerinin işbirliğiyle sağlıklı bebek sahibi olmak epilepsili anneler için de mümkündür.
