Her bir beyin hücresinin (nöron), beyindeki diğer nöronlarla binlerce yeni bağlantı kurabilme yeteneği vardır. “Nöroplastisite” (beyin hücresi esnekliği, değişebilirlik) olarak tanımlanan bu yetenek, çocukluk döneminde en üst düzeydedir. Ancak, yetişkin beyinde de hatta gelişimsel veya edinilmiş nörolojik hastalıklar durumunda bile, beyin hücrelerinin yeni bağlantılar oluşturma kapasitesi yaşam boyunca devam eder.
Nöroplastisiteyi harekete geçiren tüm uğraşlar, beyindeki sinyal iletim sistemlerinin temeli olan bağlantıları geliştirici, yenileyici ve güçlendirici bir etki yapar. Öğrenme ve rehabilitasyon süreçlerinde gösterilen çabalar ve yaşanan yeni deneyimler de yeni işlevsel bağlantıların gelişmesine yardımcı olur.
Müzik yapmak, çok yönlü ve kapsamlı bir beyin aktivasyonu sağladığı için, ilk bakışta müzikle ilgisi yokmuş gibi görünen farklı işlevleri de harekete geçirebilmektedir. Son yıllarda işlevsel beyin görüntüleme tekniklerinin gelişmesi ile ivme kazanan sinirbilimsel çalışmalar, müziksel uğraşların önemli beyinsel etkileri olduğunu ortaya koymuştur. Örneğin, bir müzik aleti çalarken veya bir matematiksel işlem yaparken aynı beyin alanlarının aktive olduğunu artık görebiliyoruz. Bu örnekten yola çıkarak, müziğin aynı beyinsel kaynakları paylaşan diğer bilişsel ve motor performansları geliştirebileceğini öngörmemiz zor değildir.
Sonuçlanan ve sürmekte olan sinirbilim araştırmaları müziğin algı, bilişsellik ve motor kontrol arasındaki bütünlüğün sağlanmasında, dikkatin ve belleğin gelişiminde, duygusal dışavurumun kontrolünde, nörolojik hastalıklar nedeniyle bozulan hücreler arası iletişimin yeniden organize edilmesinde ve yeni bağlantıların oluşmasında etkin rol alabileceğini göstermektedir.
Müzik uğraşları, beynin motor-duysal-bilişsel bölgelerini çalıştırdığı için öğrenme ve rehabilitasyon süreçlerinde daha etkili bir şekilde kullanılmalıdır. Özellikle nörolojik bozukluklara yönelik tedavilerde müzikten daha yoğun ve doğru yararlanılması gerektiği açıktır. Gelişimsel bozukluklar, dil ve konuşma bozuklukları, inme, Parkinson ve Alzheimer hastalığı gibi birçok nörolojik sorunun tedavisinde ve rehabilitasyonunda, müzik daha aktif olarak kullanılmalıdır.
