18 aylık çocuk hala yürümüyorsa çocuk nörolojisi doktoruna danışılmalı!
Büyümenin izlenmesinde boy uzunluğu, ağırlık, baş çevresi ve artış hızlarının önemli olduğunu dile getiren uzmanlar, bu ölçümlerin doktoru tarafından düzenli olarak yapılması ve takip edilmesi gerektiğini söylüyor.
12-18 aylık çocuğun yardımsız yürümesi gerektiğini dile getiren Çocuk Nöroloğu Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Bebek 18. ayda halen yürümüyorsa mutlaka çocuk nörolojisi doktoruna danışılmalı.” dedi. Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, 24-36 aylık çocuğun koşup merdiven çıkabileceğini de söyledi.
Üsküdar Üniversitesi NPİstanbul Hastanesi Çocuk Nöroloğu Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, çocuklarda büyüme ve gelişme konusunda bilgi verdi.
“Çocuklar erişkinlerden farklı olarak devamlı bir büyüme ve gelişme içinde.”
Çocukların erişkinlerden farklı olarak devamlı bir büyüme ve gelişme içinde olduğunu dile getiren Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Tabii ki bu süreçte çocuğunuzun büyüme ve gelişme basamaklarının da yaşına uygun olması gereklidir.” dedi.
Bu basamakların herhangi birinde geri kalma veya duraklama olduğundan endişelenen anne babaların çocuk doktoruna müracaat etmesi önerisinde bulunan Prof. Dr. İçağasıoğlu, “Doktorunuz, yaptığı muayene ve tetkikler sonunda çocuğunuzu çocuk nörolojisine yönlendirebilir.” diye bilgi verdi.
“Büyüme vücut boyutlarının ve hacminin artması, gelişme ise büyüyen dokuların fonksiyon kazanması.”
Büyümenin vücut boyutlarının ve hacminin artması, gelişmenin ise büyüyen dokuların fonksiyon kazanması olduğunu anlatan Prof. Dr. İçağasıoğlu, “Çocuklar, anne karnından başlayan ve ergenliğe kadar devam eden büyüme ve gelişme süreci içindedirler. Bu sürecin herhangi bir döneminde sağlık durumlarının bozulması büyüme ve gelişmeyi yavaşlatabilir hatta durdurabilir.” dedi.
“Boy uzunluğu, ağırlık ve baş çevresi düzenli ölçülüp takip edilmeli.”
Büyümenin izlenmesinde boy uzunluğu, ağırlık, baş çevresi ve artış hızlarının önemli olduğunu dile getiren Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Bu ölçümler doktorunuz tarafından düzenli olarak yapılmalı ve takip edilmelidir. Büyüme hızı her çocukta ve değişik yaş dönemlerinde farklı olabilir. Ancak bu ölçümlerde saptanan anormal değerler, büyümede gerilik veya büyüme duraklamasının bir göstergesi olabilir. Bu kontroller sırasında çocuğun nörolojik muayenesi de yapılmalı, nörolojik gelişim basamakları değerlendirilmeli.” şeklinde ifade etti.
“Başını dik tutma gibi fiziksel becerilerde ilerleme olması nörolojik gelişim olarak tanımlanıyor.”
Merkezi sinir sisteminin gelişmesiyle bebeğin iletişim, hafıza, dikkat, odaklanma, dil gelişimi gibi bilişsel özelliklerinde ilerleme göstermesinin, aynı zamanda başını dik tutma, oturma, yürüme gibi fiziksel becerilerinde bir bütün halinde ilerleme olmasının nörolojik gelişim olarak tanımlandığını anlatan Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Sağlıklı bebeklerin nörolojik gelişimleri sadece genlerle yapılandırılmış bir süreç değildir. Genetik yapının yanında cinsiyet, beslenme, hormonlar, yaşanılan çevre ve geçirilen hastalıklar da etkilidir.” dedi.
“Bebeğin baş çevresi, ilk 6 ay göğüs çevresinden büyüktür.”
Çocukların büyüme sürecinde belirli bir sıra bulunduğunu, yenidoğan dönemimde en hızlı büyüyen kısmın baş çevresi olduğunu dile getiren anlatan Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Bebeğin baş çevresi, ilk 6 ay göğüs çevresinden büyüktür. Altıncı ayda baş çevresi ve göğüs çevresi ölçümleri eşit olur. Altıncı aydan sonra baş çevresi büyüme hızı yavaşlar. Baş çevresinin normalden küçük (mikrosefali) veya büyük (makrosefali) olması beyin gelişimini de etkileyebilir. İlk bir yıl içerisinde baş çevresi büyüme hızının takibi bu nedenle çok önemlidir.” şeklinde konuştu.
Çocukların normal nörolojik gelişim basamakları nasıl olmalı?
Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, sağlıklı çocukların normal nörolojik gelişim basamaklarını şöyle sıraladı:
“0-1 ay; bebek yüze ve ışığa bakar, kol ve bacaklarını eşit şekilde hareket ettirir, yüzükoyun yatırılınca başını kısa süre kaldırabilir. Bu dönemde bebeğe gülümseyerek bakın, ismiyle seslenin, onula konuşun, şarkılar ve ninni söyleyin.
1-3 ay: gülümseme, agulama başlar, kısa süreli başını kontrol edebilir, kol ve bacaklarını eşit şekilde hareket ettirir. Onu kucağa aldığınızda hafif okşayın, yüzüne gülümseyerek bakın, çıkardığı seslere siz de cevap verin, birlikte gezmeye çıkın, müzik dinleyin, kitap okuyun. Bebek üç ayın sonunda baş kontrolünü kazanmamışsa, kol ve bacaklarını eşit şekilde hareket ettirmiyorsa mutlaka çocuk nörolojisi doktoruna danışılmalı.
3-6 ay; baş kontrolünü tam sağlayabilir, sesli güler, dönmeye başlar, destekle oturabilir, ayaklarını üzerine bastırılmak istenirse basmayıp bacaklarını karnına doğru çeker. Bebekle konuşun, uzanabileceği mesafeye renkli oyuncaklar, plastik tabak vb koyup uzanması için teşvik edin, cisme uzanırken bebek iki elini de eşit şekilde kullanır. Bu dönemde el tercihi varsa mutlaka çocuk nörolojisi doktoruna danışılmalı.
“Bebekle büyük insanla konuşur gibi konuşun.”
6-9 ay; ba-ba, de-de gibi heceler çıkarır, adına bakabilir. Bebekle büyük insanla konuşur gibi konuşun, evdeki eşyaları göstererek isimlerini söyleyin.
9-12 ay; bay-bay yapar, el çırpar, tutunarak ayakta durur. Yanında olmak şartıyla bir kap içine su koyup çocuğun oynamasına izin verin, bir şeyi işaretle istediğinde ona o cismin adını söyleyerek uzatın.
“Bebek 18. ayda halen yürümüyorsa mutlaka çocuk nörolojisi doktoruna danışılmalı.”
12-18 ay; yardımsız yürür, ver-al gibi basit komutlara uyar, anlamlı olarak 2-3 kelime söyleyebilir. Çocukla birlikte sofraya oturun, eliyle ya da kaşıkla yemesine izin verin. Bebek 18. ayda halen yürümüyorsa mutlaka çocuk nörolojisi doktoruna danışılmalı.
18-24 ay; vücut kısımlarını bilir, 24-36 ayda koşar, merdiven çıkar, iki kelimelik cümle kurar, ev işlerine yardım eder. Bu dönemde büyük parçalı yap boz oyuncakları, küplerle oynatın. El yıkama alışkanlığı kazandırın.
“3-4 yaşında üç kelimelik cümle kurar.”
3-4 yaş; üç kelimelik cümle kurar. Çocukla birlikte top yuvarlama, saklambaç gibi oyunlar oynayın. Küçük başarılarında onları takdir edin.
4-6 yaş; sorulara cevap verebilir, olayları anlatabilir, düğme ilikleyebilir, tek ayak üstünde durabilir. Çocuğun soru sormasını destekleyin, sorularını büyük insanlarla konuşur şekilde cevaplayın. Bazen “sence neden? sence nasıl?” gibi sorularla onu düşünmeye teşvik edin. Artık çocuğunuzu okula hazırlayın, okul ile ilgili bilgiler verin.”
“Çocuk kendi yaş grubundan ileri bir yaşın hareketini yapıyor yaşına uygun olanları yapamıyorsa doktora danışmalı.”
Sağlıklı çocuklarda anlama, ifade etme, oturma, yürüme ve günlük becerileri kazanmanın aynı sırayı izlediğini ve erişkin yaşa kadar devam ettiğini anlatan Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Nörolojik gelişim sırası aynı olmakla birlikte, gelişim basamaklarının kazanılma zamanları farklılık gösterebilir. Çocuk kendi yaş grubundan ileri bir yaşın hareketini yapıyor yaşına uygun olanları yapamıyorsa doktora danışmalı.” dedi.
Gebelik döneminde anneye yapılan ultrasonografi ve kan testlerinin erken tanı yöntemlerinden olduğunu da ifade eden Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Ayrıca ülkemizde başarılı bir şekilde uygulanan bebek topuk kanı tarama testleri ile hipotiroidi, fenilketonüri, biyotinidaz eksikliği, kistik fibrozis, ve kalıtsal olan SMA (spinal muskuler atrofi), konjenital adrenal hiperplazi (KAH) gibi nörolojik gelişim basamaklarını bozan çok önemli hastalıkların tanınması ve erken tedavisi mümkün.” şeklinde konuştu.
Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, nörolojik gelişim basamaklarının takip edilmesinin son derece önemli olduğunu, özenli bir takiple gelişebilecek ağır nörolojik hastalıkların erken tanısı ve tedavisi mümkün olacaktır.” dedi.
